Teknoloji devlerinin başı dertte: Amerika’nın tekel savaşı

Amerikan hükümetinin Google'a tekel için açtığı davada savunma makamıyla iddia makamı kozlarını paylaştı. Mahkeme kararını her an açıklayabilir, ancak Google'ın yargılanması daha yolun başında olduğumuzu gösteriyor. Diğer şirketlerin de başı dertte.

Bilim Teknoloji 6 Mayıs 2024

Fotoğraf: Shutterstock

Amerikan hükümetinin Google’a açtığı tekelcilik davası sonuçlanmak üzere. Bu dava Google’ın Apple başta olmak üzere birtakım şirketlere kendi arama motorunun varsayılan arama motoru olması için yüklü miktarda para vermesinden dolayı açılmıştı. Duruşmalarda bu paranın sadece 18 milyar dolarının Apple’a gittiği ortaya çıkmıştı. Şirket varsayılan arama motoru olmasa bile kullanıcıların tercih edeceği arama motoru olacağını savunuyordu. Hem savunma makamı hem de iddia makamı eteğindeki taşları döktü, şimdi sıra Google’ın ceza alıp almayacağına karar verecek hakimde. Google bu mahkemede ceza alsa da almasa da bildiğimiz bir şey var ki bu ne ilk ne de son dava. Amerikan hükümeti diğer teknoloji devlerinin de kapısını çalmaya, teknoloji tekellerini seyreltmeye hazır.

Zaten Trump yönetiminde Adalet Bakanlığı ve Federal Ticaret Komisyonu (FTC) Amazon, Apple, Google ve Instagram’ın çatı şirketi Meta hakkında tekelci davranışlar sergiledikleri gerekçesiyle soruşturma başlatmıştı. Burada amaç tekelin önüne geçerek rekabetin sağlanması. Zira bu şirketler ellerindeki güçleri kullanarak daha küçük şirketlerin önünü kapatabiliyor. Tabii şirketler bu iddiaları reddediyor. Peki hangi şirkette durum ne bir bakalım mı?

Amazon

Geçen eylül ayında FTC ve 17 eyalet Amazon’a platformu üzerinden satış yapan şirketlerden yüksek komisyon isterken kendi ürünlerini daha uygun fiyatlarla satarak piyasaya zarar vermekle suçladı. FTC’nin iddiasına göre Amazon kendi sitesinde ürün satan perakendecilerin başka sitelerde aynı ürünü daha uygun bir fiyata satmasını önlüyor. Bu da fiyatların yapay bir şekilde artmasına neden oluyor. Amazon bir bakıma piyasayı belirliyor.

Amazon’a yöneltilen suçlamalarla ilgili dava henüz başlamadı. Washington eyaleti Batı Bölgesi Mahkemesi’ne göre dava Ekim 2026’da başlayacak. Ancak Amazon yargıçtan davayı düşürmesini istiyor ve tüketicilere genelde düşük fiyatlar sunduğunu, satıcılara da zararının dokunmadığını savunuyor. Şirketin iddiasına göre davada yer alan ifadelerde “perakendeciliğin temel olarak yanlış anlaşıldığı” görülüyor.

ABD’den Amazon’a internette tekel davası: Varlıklarını sat

Apple

Son zamanlarda Avrupa Birliği’nden Spotify tarafından açılan dava nedeniyle iki milyar dolar ceza alan Apple’da şimdi sıra. Adalet Bakanlığı mart ayında Apple’a epey uzun bir suçlama listesiyle dava açtı. Liste uzun ama çıktığı yol Amazon ve Google ile aynı: Tekel.

Malum, Apple hem iPhone’un sahibi hem de kendine ait App Store ve iTunes gibi uygulamaları var. Spotify’ın davasında sebep şuydu; Apple AppStore’daki Spotify gibi diğer müzik şirketlerinin indirim haberlerini kullanıcılara vermiyor, uygulamaları öne çıkarmıyordu. Böylelikle iPhone kullanıcılarının iTunes kullanması amaçlanıyordu. Benzer bir davayı daha önce Epic Games Apple’a açtı. Orada da satıcılardan yüksek komisyon alınmasından yakınılıyordu. Apple o davada ceza almasına rağmen kendi bildiğini okumaya devam ettiği için Epic Games bu yıl yeni bir dava açtı.

Bu saydığımız nedenler Adalet Bakanlığı’nın da listesinde olan şeyler. Ayrıca Apple’ın iPhone kullanıcılarının Android kullanıcılarıyla görsel paylaşımında kaliteyi düşürmesi nedeniyle de suçlanıyor. Apple’a açılan davada 15 eyalet ve Columbia bölgesi dahil oldu, dava için iki yıldır soruşturma yürütüldüğü belirtiliyor.

Apple hakkındaki suçlamaları reddediyor, sözcüsünün açıklamasına göre davanın reddi için dilekçe sunmayı planlıyor. Şirkete göre Apple bu kararları verdiği için iPhone bulunduğu yerde: “Bu dava kimliğimi, rekabetin yoğun olduğu bir alanda Apple ürünlerini farklı kılan ilkelerini tehdit ediyor. Davanın hukuken hatalı olduğuna inanıyoruz ve güçlü bir savunmayla karşı koymaya hazırız.”

Amerikan hükümeti, Apple’ın App Store’una karşı ‘tekel’ savaşı başlattı

Google

Google’ın tekel davasına ek olarak yine Adalet Bakanlığı tarafından açılmış çevrimiçi reklamcılık konusuyla ilgili bir davası var. Virginia Doğu Bölgesi Mahkemesi’nde eylül ayında görülmesi beklenen davaya sekiz eyalet destek verdi. Buna göre Google konumunu kullanarak rakiplerini satın alıyor ve yayıncılarla reklam verenleri kendi şirketinin reklam teknolojisini kullanmak zorunda bırakıyor.

Şirket ise reklam teknolojisi piyasasının rekabetçi olduğunu ve davanın çevrimiçi reklam piyasasına güvenen küçük işletmelere zarar verebileceğini savunarak federal yargıçtan davayı düşürmesini istiyor.

Tekele karşı mücadelede sona doğru: Google ve hükümet son kozlarını paylaşıyor