Telegram’ın kurucusu Pavel Durov Fransa’da tutuklandı

Telegram’ın kurucusu Pavel Durov Paris’in kuzeyindeki havaalanında tutuklandı. Fransız basınında çıkan haberlere göre Durov özel jeti Bourget Havaalanı’na iner inmez gözaltına alındı. BFMTV’ye göre Durov Bourget Havaalanı’na Azerbaycan’dan gelmişti. Aslında Durov hakkında tutuklama kararı çıkarıldığından beri Fransa’ya seyahat etmiyordu.

39 yaşındaki milyarder Türkiye’de de popüler olan mesajlaşma uygulamasıyla ilgili suçlardan dolayı hakkında çıkarılan yakalama kararı nedeniyle tutuklandı. Buna göre uygulamada moderasyon eksikliği söz konusuydu ve Durov uygulamasının suç amaçlı kullanımını engelleyecek adımları atmamakla suçlanıyor.

Kullanıcılara istedikleri anonimliği veriyor

Telegram kullanıcılarına numaralarını gizleyebilecekleri ve anonim takılabilecekleri bir alan tanımasıyla WhatsApp’tan ayrılıyor. Bu platformda çeşitli gruplar var; kiminde kitapların PDF’leri paylaşılıyor, kiminde değişik hobilere sahip birbirini tanımayan kişiler bir araya geliyor. Ancak Telegram’ı bu kadar masum amaçlarla kullanmayanlar da var. En basitinden IŞİD cuma günü Solingen’deki festival saldırısını Telegram’daki kanalından yaptığı duyuruyla üstlendi.

En önemlisi de terör örgütlerinin ve suç çetelerinin Telegram üstünden örgütlenmesi. Daha üç ay önce 10Haber’de Barış Boyun çetesine eleman toplamak için sosyal medyayı aktif kullanan “Daltonlar” grubunun saldırıları düzenleyecek tetikçileri “Telegram”da oluşturdukları gruplardan kiraladığını yazmıştık. Gruplara katılan kişilere saldırı yapacakları kişiler veya adresler aktarılıyor ve para karşılığında tutulan “Tetikçiler” suç örgütüne katılıyor.

Benzer şekilde bu yıl düzenlenen ağır terör saldırılarını üstlenen IŞİD’in Horasan kolunun da gençleri TikTok ve Telegram gibi platformlar üstünden avladığı biliniyor. King’s College London’da güvenlik üstüne çalışan Prof. Peter Neumann ekim ayından beri IŞİD’le bağlantılı 27 saldırı ve saldırı planında tutuklanan 58 şüpheliden 37’inin 13 ila 19 yaşları arasında olduğunu gösteriyor. Europol verileri 2022’den beri hem saldırıların hem de saldırı planlarının dört kattan fazla arttığını gösteriyor. Bu saldırıların artmasında örgütün yeni kanlar toplamasının etkisi büyük.

Birleşik Krallık’ta da uygulama bu ayın başlarında aşırı sağcılar arasında patlak veren şiddet olaylarından sonra mercek altına alındı çünkü protestolar buradan organize edilmişti. Siber güvenlik uzmanları, Telegram’ın bazı grupları kapattığı ama aşırılık yanlısı ve yasadışı içeriği denetleme konusunda diğer sosyal medya ve mesajlaşma uygulamalarının yanında zayıf kaldığını söylüyor.

Rusya’dan ayrılmıştı, Dubai’de yaşıyordu

Rusya’da doğan Durov Dubai’de yaşıyor. Hem Birleşik Arap Emirlikleri hem de Fransa vatandaşı. Telegram’ın en popüler olduğu ülke Durov’un da memleketi olan Rusya. Ama Durov daha önce kullanıcı vericilerini Rus yetkililerle paylaşmayı reddettiği için Telegram 2018 yılında yasaklandı. Bu yasak 2021’de kaldırıldı. Ukrayna savaşı başladığında Batı Rus medyasına sansür uyguladığında Telegram devreye girdi. Sputnik gibi haber kuruluşları haberlerini Telegram üstünden paylaştı.

Facebook, YouTube, WhatsApp, Instagram, TikTok ve WeChat’ten sonra Telegram en büyük sosyal medya platformu olarak öne çıkıyor. Uygulamanın Türkiye’de popülerleşmesi de WhatsApp’ın veri gizliliği politikasına aykırı bir sözleşmeyi dayattığı dönemde mümkün oldu. Aynı sözleşmeyi Avrupa’da uygulamaya sokamayan Meta, Türkiye gibi başka ülkelerde şansını denemişti ama Türkiye’deki kullanıcıların çoğunun Telegram gibi alternatif platformlara yönelmesi bu karardan geri adım atmasına neden olmuştu.

Uygulamayı 2013 yılında kuran Durov hemen bir yıl sonra Rusya’yı terk etmek zorunda kaldı. Çünkü Rus hükümeti girişimcinin bir diğer medya platformu VKontakte’deki muhalif toplulukların kapatılmasını istemiş, Durov ise bu talebi yerine getirmeyi reddetmişti.

Tutuklanmasına bir Rus hükümeti, bir de Musk tepki gösterdi

Şimdiyse Durov bizzat Batı tarafından gözaltına alınmış durumda. Rusya Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Maria Zaharova tutuklama haberi çıktıktan sonra Telegram’dan paylaşım yaparak Batılı insan hakları örgütlerinin ses çıkarıp çıkarmayacağını sorguladı. Zaharova aynı örgütlerin 2018 yılında Telegram Rusya’da yasaklandığında ne kadar tepki gösterdiğini de hatırlattı.

Bu arada birçok Rus yetkili de Durov’un tutuklanmasına tepki gösterdi. Fransa’daki Rus Büyükelçiliği, Fransa’nın böyle bir karar alırken kendileriyle temasa geçmediğini söyledi.

Kendisi de X’teki moderasyon sorunları konusunda epey eleştiri yağmuruna tutulan ABD’li milyarder Elon Musk da Durov’un serbest bırakılması için açılan “freepavel” etiketine destek verdi ve “Düşünün: Avrupa’da 2030 yılında bir meme’i beğendiğiniz için idam ediliyorsunuz” diye yazdı.

2013’ten bu yana Rusya’da sürgünde yaşayan Amerikalı muhbir Edward Snowden, Durov’un tutuklanmasının “temel insan hakkı olan ifade ve örgütlenme haklarına yönelik bir saldırı” olduğunu söyledi.

Assange Avustralya’da: Cezaevinde evlendiği eşini ilk kez özgürce öptü