Türkiye’de 2021 yılında Antalya’nın Manavgat ilçesinde başlayan ve Türkiye’nin birçok şehrine yayılan orman yangınlarında sekiz kişi hayatını kaybetmiş, 150 bin hektardan fazla orman alanı ve yerleşim yeri küle dönmüş, binlerce hayvan can vermişti. Yangınlarda söndürme uçaklarının ve diğer önlemlerin yetersizliği çok tepki çekmişti. Bu kabusun ardından 2022 yılında 12 bin 384 hektar orman alanı yandı. Geçen yıl da 2 bin 539 orman yangınında 15 bin 616 hektar orman alanı yandı. Bu büyük kayıpların ardından Tarım ve Orman Bakanlığı önlemler aldı. Yangın söndürme filosu genişletildi, erken uyarı sistemi devreye alındı, söndürme havuzu sayısı artırıldı. Son olarak Orman Genel Müdürlüğü’nün geliştirdiği sistem ödüle değer görüldü.
Orman yangınında yerde yatarken kurtarıldı: Isınmak için yakmış
Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı Orman Genel Müdürlüğü’nün (OGM) orman yangınlarıyla daha etkin bir mücadele için 2022 yılından beri yerli imkanlarla geliştirip kullandığı yapay zeka temelli ‘Yangın Karar Destek Sistemi’nin Birleşmiş Milletler’e (BM) bağlı Uluslararası Telekomünikasyon Birliği’nin düzenlediği yarışmada ‘çevre’ kategorisinde ikinci olduğunu duyurdu.
Bakan Yumaklı yaptığı yazılı açıklamada Türkiye’nin orman yangınlarına hassas bir bölgede olduğunu belirterek OGM’nin yangınla mücadele için yoğun çaba içinde olduğunu belirtti. Ormanları yangınlara karşı korumak için hava ve kara gücünü sürekli artırdıklarını ve teknolojiden yararlandıklarını vurgulayan Yumaklı yangınlarla mücadelede yapay zeka temelli uygulamaları da kullanmaya başladıklarını anımsattı. Bu manada yerli ve milli kaynaklarla geliştirdikleri ‘Yangın Karar Destek Sistemi’ni iki yıldır kullandıklarını hatırlatan Yumaklı sistemin yangın anında canlı, anlık meteorolojik veriler ile arazi ve orman yapısını analiz ederek ekiplerin hızlı ve etkin müdahale etmesini sağladığını kaydetti.
Yumaklı yangınla mücadelede büyük kolaylıklar sağlayan sistemin BM’ye bağlı Uluslararası Telekomünikasyon Birliği’nce Cenevre’de düzenlenen Dünya Bilgi Toplumu Zirvesi’nde ‘çevre’ dalında ödüle layık görüldüğünü bildirerek “Dünyanın çeşitli ülkelerinden gönderilen 1049 projeden 360’ı çevrim içi oylama için aday gösterildi, iki milyondan fazla oy kullanıldı. OGM’nin sistemi yarışmada ikinci olarak ödül aldı. Yangın anında karar vermede ekiplerimize destek olan sistem sayesinde daha etkili ve yerinde müdahale yapma imkanına kavuştuk. Dolayısıyla ilerleyen süreçte bu yazılımı geliştirerek, daha kısa sürede daha az zayiatla yangınları söndürebilme olanağına kavuşmuş olacağız. Yerli ve milli imkanlarla geliştirilen Karar Destek Sistemi’nde emeği geçenler başta olmak üzere tüm mesai arkadaşlarımı kutluyorum” dedi.
Sistem nasıl çalışıyor?
Geliştirilen yazılımla yangın çıkış sebebi belirleniyor, yangın davranışları tahmin ediliyor ve olası yangınlara karşı uygulanması öngörülen müdahale yöntemleri saptanıyor. Yine aynı yazılımla yangın müdahale yerleri, müdahalede kullanılması gereken araç ve ekipmanın türü ve miktarı tespit edilebiliyor. Orman yangınlarında tehlikeyi en aza indirmek, çevreyi, biyolojik çeşitliliği, insan ve hayvan yaşamını koruyabilmek için hızlı aksiyon öğeleri sunmak için anlık meteorolojik, coğrafi ve orman verilerini kullanarak CBS (Coğrafi Bilgi Sistemi) ve yapay zeka tabanlı orman yangını modelleme ve karar destek sistemi oluşturuluyor. Karar Destek Sistemi Türkiye genelindeki ormanların ve arazilerin yapısını, ekiplerin anlık konumunu meteorolojik verileri bünyesinde anlık işleyerek olay anında hem bilgilendiriyor hem de yönlendirilecek ekiplerin sayısı, yönleri, su takviyesi yapacakları yerler ve gerekli ekipmanlar konusunda uyarı yapıyor. Sistem yangında en yakın ekiplere görev emri gönderebiliyor, onların navigasyonuyla konum paylaşabiliyor ve olayla ilgili bilgilendirme yapabiliyor.
Bakanlıktan orman yangınlarında erken uyarı sistemi
OGM'nin yapay zeka temelli sistemi ödül aldı 
Oyunlar ve Bulmacalar