İstanbul’da hüzün dolu başlangıç… Türkiye fark yedi
AB’den yeni karar: OECD üyesi olmayan ülkelere plastik atık gönderilmeyecek
Avrupa Birliği (AB) üye ülkelerin plastik atıklarını OECD üyesi olmayan ülkelere ihraç etmesini yasaklayacak. Türkiye ve diğer OECD ülkelerine atık ihracatı ise devam edecek.
Avrupa Birliği, üye ülkelerin plastik atıklarını OECD üyesi olmayan ülkelere ihraç etmesini yasaklama kararı aldı. Son dönemde çevresel kirliliğe ilişkin yeni adımlar atan AB kurumları, birlik üyesi ülkelerin özellikle plastik atıklarını düzgün biçimde işleyemeyen ülkelere ihraç etmelerini sonlandıracak kurallarda uzlaşı sağladı. Buna göre, sorunlu atıkların AB dışına sevkiyatı ilk aşamada azaltılacak.
AB Konseyi, üye ülkeler ve Avrupa Parlamentosu (AP) arasında müzakere edilen ve atık yönetim kurallarının güncellenmesini içeren düzenlemede, atık ihracat prosedür ve uygulamaları Birliğin döngüsel ekonomi hedeflerini yansıtacak şekilde güncellemeye gidilecek. Düzenlemenin parlamentoda kabul edilmesinin ardından AB Komisyonu kararıyla yürürlüğe girmesi planlanıyor. Söz konusu yasak düzenleme yürürlüğe girdikten 2.5 yıl sonra uygulanacak.
Söz konusu uygulamayla birlikte AB’nin atık göndereceği dış ülkelerde bu atıkları işleyecek veya geri dönüştürecek tesisler bulunması ve bu tesislerin bağımsız kurumlarca denetlenmesi gerekecek. AB’den belirli tehlikesiz atıkların OECD üyesi olmayan ülkelere gönderilmesi için, söz konusu ülkede atıkları çevreye duyarlı bir şekilde işleyebilecek kapasite bulunması şartı gerekecek.
🌍⛽️💦🌊🔥🍂🆘
We strongly advocate for the EU to end the export of #plastic waste to both non-OECD (e.g. Malaysia) and OECD (e.g. Türkiye) countries.#PlasticsTreaty#PlasticColonialism#WasteColonialism #Ecocide https://t.co/n9irxxvNtt— RAW Foundation 🌍 (@RawfoundationUK) November 17, 2023
AB’den üçüncü ülkelere atık ihracatı yapacakların sevkiyat, varış ve transit ülkelerine bildirimde bulunmaları ve bu ülkelerden yazılı onay almaları gerekecek. Böylelikle atıkların uluslararası nakliyesinin insan sağlığına ve çevreye tehdit oluşturmaması hedefleniyor.
Türkiye atık alımına devam edecek
Türkiye’nin de kurucuları arasında olduğu OECD ülkelerine ise plastik atık ihracatı devam edecek. Ancak Belçika medyasında ifade edildiği şekliyle, Türkiye gibi ülkelerde ortaya çıkan işleme sorunları nedeniyle, OECD ülkelerine yapılan atık plastik ihracatı konusunda sıkı koşullar uygulanacak.
Düzenlemeye göre, ihraç edilen atık plastikler, Avrupa kurumları tarafından sıkı takip edilecek. İncelemeler sonucu, 2 yıl sonunda herhangi bir OECD ülkesinin atıkları sürdürülebilir bir şekilde işleyemediği belirlenirse, o ülkeye de ihracat yasağı getirilecek.
Avrupa İstatistik Ofisi’nin (Eurostat) verilerine göre, geri dönüştürülebilir plastik atık konusunda en büyük alıcı olan Türkiye, 2022 yılında AB’den 319 bin ton atık plastik ithal etti. Türkiye, yüzde 29 oranla en büyük atık plastik ihracatçısı olurken, gelişmekte olan ülkeler listesindeki Endonezya yüzde 17 ile ikinci, Malezya da yüzde 15’le üçüncü sırada yer aldı.
Avrupa Parlementosu raporuna göre ise Türkiye, 2021 yılında AB ülkelerinden 14.7 milyon ton atık ithal etti. Türkiye’nin ardından Hindistan 2.4 milyon ton ile ikinci sırada yer alırken, onu 1.9 milyon ton ile Mısır, 1.7 milyon ton ile İsviçre ve 1.5 milyon ton ile İngiltere izledi.
Çukurova Üniversitesi mikroplastik araştırmacısı Sedat Gündoğdu, karara ilişkin Guardian’a yaptığı açıklamada, “OECD üyesi olmayan ülkelere plastik atık ihracatının yasaklanması önemli bir karar. Ancak hem AB’nin en büyük plastik atık ithalatçısı hem de OECD üyesi olan Türkiye’ye sevkiyatlarda tam bir ihracat yasağı getirilmemesi, hatta tehlikeli ve karışık plastik atıkların yasaklanmaması hayal kırıklığı yaratıyor” dedi.
‘Kendi pisliğimizi kendimiz temizleyebiliriz’
BBC Türkçe’den Yusuf Özkan’ın aktardığına göre yeni düzenleme ile gelişmekte olan ülkelere plastik dışındaki atıkların ihracatına koşullu olarak izin verilecek. İhracat izni için, bu ülkelerden, atıkları çevre dostu bir şekilde işleyebileceklerini göstermeleri istenecek.
Avrupa Parlementosu üyesi ve baş müzakereci Sara Matthieu, bu düzenlemenin, daha iyi geri dönüştürülebilir ve yeniden kullanılabilir plastiklerin tasarlanması ve AB’de kısa vadede geri dönüşüm kapasitesinin artırılmasını teşvik edeceğini söyledi. Matthieu, Belçika medyasına yaptığı açıklamada, “Geri dönüşüm, yeniden kullanım ve önleme konusundaki iddialı hedefler sayesinde, kendi pisliğimizi kendimizin temizleyebiliriz, buna inanıyorum” dedi.
Oyunlar ve Bulmacalar