Japonya’nın ‘temiz kömür’ projesi: Amonyak kullanacaklar
Japonya tarihindeki en yıkıcı kasırgalardan biriyle karşı karşıya. Şanşan Kasırgası sebebiyle acil durum ilan edildi. Can kayıpları var, yaklaşık dört milyon kişiden bölgeyi terk etmeleri istendi.
Japonya’nın tarihinde gördüğü en güçlü kasırgalardan biri ülkenin güneybatısını esir aldı. Saatte 250 kilometre saat hızla esen kasırga evleri yıkacak kadar güçlü. Yetkililer Şanşan Kasırgası’nın Kyuşu adasında toprak kaymasına sebep olduğunu bildirdi. İlk belirlemelere göre üç kişi hayatını kaybetti, 40 kişi yaralandı. 250 bini aşkın evin ise elektrikleri kesik.
Meteoroloji ajansı cuma sabahına kadar Kyuşu’da 1100 mm yağış tahmini yaptı. Bunu kafanızda canlandırmanız zor olabilir, bir örnek verecek olursak bu miktar bir metre derinlikteki bir havuzun neredeyse tamamının suyla doldurabilir. Bu miktar, Kagoşima ve Miyazaki’yi kapsayan oldukça büyük bir bölgenin yıllık ortalamasının yaklaşık yarısı ediyor. Yetkililer bölge sakinlerine acil durum uyarıları yaparken Kyuşu’da uçak ve tren seferleri de iptal edildi.
Kasırga sebebiyle gerçekleşen toprak kaymaları sırasında can kayıpları olduğu bildirildi. Yetkililer üç kişilik bir ailenin öldüğünü aktardı. Kyuşu’da 3,7 milyon insan yaşıyor ve yetkililer de yaklaşık dört milyon insanın tahliyesini istedi.
Kabine Genel Sekreteri Yoşimasa Hayaşi “Perşembe günü itibariyle Şanşan Kasırgası şiddetli bir şekilde Kyuşu’nun güneyine yaklaşacak. Yüksek dalgalar ve şiddetli rüzgarların boyutu daha önce hiç görmediğimiz boyutlarda olabilir” diyerek vatandaşlarını uyardı. Kyodo haber ajansı Toyota’nın 14 fabrikasında üretimin durdurulduğu bilgisini paylaştı. Ülkede bulunan diğer fabrikalar da geçici süre için üretimi askıya aldı.
NHK’ye konuşan bir Miyazaki sakini “Garajımızın tamamı tümüyle uçmuş. Ben o esnada evde değildim ama çocuklarım sarsıntının çok kuvvetli olduğunu, yaşadıkları şeyin deprem olduğunu düşündüklerini söyledi. Çok şaşkınım, yaşanan şeyi aklım almıyor” dedi. Meteoroloji ajansı yetkilisi Satoşi Sugimoto “büyük bir felakete” dair uyarı yaparken Japonya Havayolları ülke içindeki 172 uçuşunu iptal ettiğini duyurdu.
Japonya geçmişte yalnızca üç kere kasırga uyarısında bulundu. İlki 2014’ün temmuz ayında yapılmıştı. Bu kasırga, Okinawa’da tsunami tetiklemesinin ardından Nagano’da üç kişinin toprak kayması sebebiyle ölümüne sebep olmuştu. İkinci uyarı ise 2016’da yapılmış, Okinawa’da acil durum ilan edilmişti. Sonuncu uyarı ise 2022’de yapıldı. Japonya’da ilk kez Okinawa dışında bir bölgede acil durum uyarıları yapıldı. Bugün yaşanana benzer olarak toprak kaymaları ve evlerin hasar görmesi sonucu can kayıpları olmuştu.
Geçen ay yayınlanan bir araştırmaya göre bölgedeki tayfunlar iklim krizi nedeniyle kıyı şeritlerine daha yakın yerlerde oluşuyor, daha hızlı yoğunlaşıyor ve karada daha uzun sürüyor. İnsanların sebep olduğu iklim değişikliği, en yoğun ve yıkıcı tropikal siklonların oluşumunu artırdı. Bunun nedeni ısınan okyanusların daha fazla enerji taşıyarak daha etkili fırtınalar üretmesi.
Tropikal siklonlardan kaynaklanan aşırı yağış, daha fazla sıcak hava ve daha fazla su buharı sebebiyle büyük ölçüde arttı. Teksas’ta 2017’de kıyameti yaşatan Harvey Kasırgası esnasında düşen yağış da Meksika Körfezi’ndeki rekor sıcaklıktaki okyanus suyuyla ilişkiliydi.
Kıyı fırtına dalgaları da iklim krizi sebebiyle yükselen deniz seviyesi yüzünden çok daha şiddetli geçiyor. 2013’te Filipinler’i vuran Haiyan Tayfunu’nun yıkıcı fırtına dalgası iklim krizi sebebiyle olması gerekenden çok daha yüksekti.