ABD’nin 60 milyar dolarlık Ukrayna paketi savaşın yüzünü değiştirebilir mi?

Amerikan Kongresi’nin üst kanadı Senato tarafından haftalar önce onaylanan, ancak alt meclis Temsilciler Meclisi’nde Cumhuriyetçilerin işi inada bindirmesiyle beklememte olan Ukrayna yardım paketi Rusya’nın dondurulmuş varlıklarını da kapsayacak şekilde Temsilciler Meclisi’nden geçti.

Yardım kongreden geçtiği için Amerika’ya ait silahların Ukrayna’ya sevkiyatı yeniden başlayabilecek. ABD’li yetkililer Pentagon’un Almanya’daki stoklarının bir kısmının demiryolu aracılığıyla hızla Ukrayna sınırına gönderileceğini söylüyor. Senato’nun kararı ABD Başkanı Joe Biden’a yollaması gerekiyor. Biden cumartesi karar açıklandıktan hemen sonra Senato’ya kararı bir an önce masasında görmek istediğini söyledi. Senato’nun salı günü bu konuyla ilgili olarak toplanacağı düşünülüyor.

Savunma Bakanı Lloyd Austin yardım paketinin onaylanmasını memnuniyetle karşıladıklarını söyleyerek “Dünya izlemeye devam ediyor. Hayatlar hâlâ tehlikede. Amerika’nın uzun vadedeki ulusal güvenliği tehlikede. Dostlarımıza, rakiplerimize ya da düşmanlarımıza Amerika’nın kararlılığından şüphe etmelerine neden olacak hiçbir fırsat vermemeliyiz” dedi.

Gerek Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, gerek Avrupalı yetkililer Amerikan Kongresi’ndeki siyasi tıkanıklığın cephe hattında mühimmat sıkıntısına yol açmasından uzun süredir şikayetçi. Rusya’nın ateş gücü beşe bir oranında. Yani Rusya’nın beş atışına karşılık Ukrayna anca bir atış yapabiliyor. Savaşın Rusya lehine dönmesi iki yıldır cephede oldukları için zaten bunalmış askerlerin moralinin iyice düşmesine neden oluyor. Amerika’dan gelen bu yardım Ukrayna’ya hayat öpücüğü olacak demek çok da yanlış olmaz.

Pakette neler olacak?

ABD’li yetkililer paket kapsamında ABD’nin Kiev’e hangi silahları göndereceğini söylemiyor ama Pentagon’un basın sözcüsü Patrick Ryder gazetecilere daha fazla hava savunma ve topçu mühimmatının pakete dahil edileceğini söyledi. Ukrayna’ya gönderilen silah ve mühimmat genellikle Pentagon’un Avrupa’daki askeri varlıklarından temin ediliyor. Sevkiyatlar 2022’nin sonlarında Almanya’da kurulmuş Güvenlik Yardım Grubu-Ukrayna adlı kuruluş tarafından koordine ediliyor. Bu ekipte yaklaşık 300 kişi çalışıyor.

En son 12 Mart’ta açıklanan yardım paketinde Stinger uçaksavar füzeleri, HIMARS fırlatma sisteminde kullanılacak güdümlü roketler, tanksavar roketler ve misket bombası mermilerini de kapsayan 155mm’lik topçu mühimmatı vardı.

Yeni pakete Pentagon’un en uzun menzilli güdümlü füzesi ATACMS’ın dahil olup olmadığı da merak ediliyor. Geçen yıl Ukrayna’ya bu füzelerden az da olsa verilmişti ve Ukrayna güçleri geçen ekimda işgal altındaki topraklarında bu füzeleri denemişti. O zamanki saldırıda Ukraynalı yetkililer saldırının pistlere zarar verdiğini ve dokuz Rus helikopterini imha ettiklerini söylemişti.

Ancak yeni pakette ATACMS füzesi olup olmadığı belli değil. Ryder bu konuyla ilgili soruya “Elbette bildiğiniz gibi daima hiçbir şeyin masanın dışında olmadığını söylüyoruz. Ancak bugün sizlere açıklayabileceğim başka bir şey yok” diye diplomatik bir cevap verdi. Bununla birlikte ABD’nin elindeki ATACMS cephanesi de çok sınırlı miktarda ve bir kısmının ABD’nin olası bir Rusya, Kuzey Kore ya da Çin savaşı karşısında bu füzeleri kullanılması planlanıyor.

Pentagon’un kendi stoklarından Kiev’e gönderdiği silahların tam sayısı ise belli değil. Pentagon Ukrayna’ya sağladığı 155mm’lik top mermilerinin sayısını en son geçen mayısta güncellemiş ve o tarihe kadar iki milyondan fazla mermi gönderildiğini açıklamıştı. O tarihten bu yana Ukrayna’ya gönderilen 17 yardım paketinin her birinde top mermileri olduğunu biliyoruz.

Öte yandan artık ABD’de durum siyasi iradeyi aşmış durumda. Yani ileride açıklanacak yardım paketlerinde Cumhuriyetçilerin izin verip vermemesinden ziyade ABD’de yeterli mühimmat olup olmadığını konuşmamız gerekebilir. Washington son olarak 155mm’lik top mermise üretimini artırmak için Türkiye ile de anlaşma yaptı. Savaştan önce bu fabrikalar ayda 14 bin mermi üretileşirken savaş başladığından beri ayda yaklaşık 30 bin adet mermi üretiliyor. Pentagon’un hedefi 2025 yılına kadar ayda 100 bin adet top mermisi üretmek.

Yeni paketin etkileri ne zaman hissedilir?

Uzmanlar savaş alanında bir değişikliğin hissedilmesinin zaman alacağını belirtiyor. ABD ordusunun Avrupa’daki eski komutanlarından Ben Hodges The Guardian’a verdiği demeçte “Savaş alanında büyük etkiler görebilmemiz haftalar alabilir” derken Zelenski dün Rusya’nın doğu cephesinde avantajını korumak için aceleyle saldırı düzenlemeye çalışabileceğini belirtti.

Kaldı ki Rusya da savunma harcamalarında milli gelirinin yüzde 8,5’i kadar artışa gidiyor, savaş alanında değişiklikler yapıyor. Moskova, Kiev’in karşı koyamayacağı mesafelerden kayma bombalarını (glide bomb) daha fazla kullanıyor. Ayrıca insan gücü bakımından da Rusya Ukrayna’dan üstün.

Dolayısıyla uzmanlar Ukrayna’nın en azından bu yıl içinde savaş alanındaki pozisyonunun değişmesine olası bakmıyor. Askeri düşünce kuruluşu Rusi’den Matthew Savill “Asıl mesele bu fonun Ukrayna’nın bu yıl pozisyonunu dengelemeye ve 2025’teki operasyonlar için hazırlık yapmaya yardımcı olması” diyor. Hodges’a göreyse bu yıl her iki taraf da gelecek yıl savaşın gidişatını belirleyici darbeyi vurmak için kaynak biriktirmeye odaklanacak.

Bloomberg: ABD Rusya’yla top mermisi yarışında yüzünü Türkiye’ye çevirdi