Ah Romeo, neden Çinlisin sen: Tayvan’da evlenmek isteyen gay çift Çin yasalarına takıldı

Yeni bir ateş söndürür başkasının yaktığını. Yeni bir acıyla hafifler eski bir ağrı. Başın döndü mü öbür yana döndür başını. Başkasının güçsüzlüğüyle iyileşir umutsuz keder. Gözlerine yeni bir zehir bul ki, yok etsin ötekinin zehrini. 

– Romeo ve Juliet

Tayvanlı Ryan ve Çinli Righ ilişkilerini Shakespeare oyunlarına benzetiyor. Zira hikayeleri “Romeo ve Juliet”ten hallice. Daha doğrusu “Romeo ve Romeo”dan… Righ bundan sekiz yıl önce, 2016’da Kaohsiung’u ziyaret ettiğinde hayatının aşkıyla karşılaşacağını bilmiyordu. Burası Ryan’ın yaşadığı şehirdi.

Şehrin ünlü “Aşk Nehri”nin kenarında yaptıkları kısa sohbet ülkeleri arasında yıllardır süren gerginliğe meydan okuyan bir aşk hikayesine dönüştü. İngiliz gazetesi The Guardian’a konuşan Ryan “Tıpkı Romeo ve Juliet gibi mutlu bir sonun hayaliyle yaşıyorduk. Aşklarının önünde pek çok engel vardı ama eğer kaderde varsa hiçbir şey olmasını önleyemez” diyor. Tabii Romeo ve Juliet’in her ikisinin de kavuşabilmek için canına kıydığını unutmamak gerekiyor.

Tayvan 2019 yılında Asya’da eşcinsel evliliği yasallaştıran ilk ülke olduğunda Ryan ve Righ mutlu sonun yakın olduğunu düşündü. Tayvan’da LGBTİ topluluğu bayram ederken Ryan ve Righ’in mutluluğu hemen son buldu. Çünkü Righ Çinli olduğu için evlenemeyecek 100’den fazla çiftten biri onlardı.

Eşcinsel evliliği ‘milliyet’ nedeniyle kısıtlayan tek ülke

Hem ulusal güvenlik sorunları hem de Tayvan’ın Çin ile karmaşık tarihi ilişkisi nedeniyle Tayvan Boğazötesi evliliklerde çiftlerin Tayvan’da resmen dünya evine girmeden önce Çin’de evlenmesini gerektiren yasalara sahip. Önce Çin’de evlenen çiftler daha sonra Tayvan’da birlikteliklerini onaylatmak için mülakatlara girmek zorunda kalıyor. Bu mülakatlarda Çinli eşin Tayvan için güvenlik ya da istihbarat tehdidi oluşturup oluşturmadığı değerlendiriliyor.

Ancak Çin’de eşcinsel evlilik henüz mümkün olmadığı için gay çiftler sürecin ilk adımını tamamlayamıyor, o yüzden mülakata da giremiyor ve hukuki belirsizlikler içinde sıkışıp kalıyorlar. Hak grupları Tayvan’ın dünyada eşcinsel evliliği milliyet sebebiyle kısıtlayan tek ülke olduğunu iddia ediyor. Ryan gibi Tayvan vatandaşları Çin’de yaşama ve çalışma hakkına sahip olsa da eşcinsel çiftlerin çoğu LGBTİ haklarının olmaması nedeniyle Çin anakarasına taşınmak istemiyor. Righ “Toplum tarafından tanınmayı ve evliliğimizin kabul görmesini istiyoruz. Anakara Çin bunu tanımıyor” diyor.

Tayvan LGBTİ topluluğunun umudu onlarda

Şimdi aradaki boğazı engel görmeyen çiftler hukuki yollara başvurmaya başladı. Ryan ve Righ bölgedeki insan hakları kuruluşu Taiwan Alliance to Promote Civil Partnership Rights’ın (TAPCPR) desteğiyle bu yasal mücadelenin ön saflarında yer alıyor. İkili eşcinsel evliliğin yasal olduğu ABD’de zaten evlenmiş olsa da bu birlikteliğin Tayvan’da tanınması için mücadele veriyor. Eğer başarılı olurlarsa Tayvan’da evlenin ilk boğazötesi eşcinsel çift olacaklar.

Ryan “Davamız Tayvanlı ve Çinli LGBTİ toplulukları için büyük önem taşıyor. Herkes sonucu merakla bekliyor” diyor. Dava ABD’deki evliliklerinin Tayvan’da da tescillenmesine odaklanıyor. Mahkemeler davanın bazı unsurlarıyla ilgili olarak iki kez olumlu karar vermiş olsa da üç yılı aşkın süredir devam eden davada çiftler hâlâ Tayvan’da evli sayılmıyor.

Bu ayın başlarında Göçmenlik Dairesi Ryan ve Righ’in mülakat sürecine geçmesine izin verilmesi gerektiğini belirten bir karara vardı. Ancak Tayvan Anakara İşleri Konseyi konunun “toplumda tartışmalara neden olabileceğini” düşünerek daha fazla istişare etmeleri gerektiğini açıkladı.

Hem Çin-Tayvan ilişkileri hem de LGBTİ sorunlarının Tayvan’daki bazı kesimler için tartışmalı olmayı sürdürmesi nedeniyle yetkililer konunun idari bir mesele haline geldiğini ve hiçbir hükümet biriminin nihai kararı verme sorumluluğunu üstlenmek istemediğini söylüyor.

TAPCPR avukatı Victoria Hsu “Boğazötesi çiftlerin Tayvan’da evlenebilmeleri için yasal bir dayanak olması gerekiyor. Bence bu bir siyasi irade meselesi” diyor. Hsu’y göre devlet başkanı olumlu adımı atarsa hukuki sorun da kısa sürede çözülür. İktidardaki Demokratik İlerleme Partisi, The Guardian’a “Tayvan vatandaşlarının evlenme özgürlüğüne saygı gösterilmeli ve eşleri olarak seçtikleri kişilerin uyruğuna bakılmaksızın yasalar tarafından korunmalılar” dedi.

Güney Kore’de eşcinsel çiftlere ümit veren hak: Partnerlerini sigorta kapsamına alabilecekler