Avrupa’da Filistin’e yardımları askıya alma krizi: Komisyon geri adım attı

Hamas ile İsrail arasındaki savaşın üçüncü gününde daha da kızışırken, Avrupa kritik bir tartışmayla sarsıldı. Bu tartışmanın başlangıç noktası Almanya oldu. Pazar günü Almanya, Filistin’e yönelik yardımlarını askıya alma kararı aldı.

Bunun üzerine ülkenin muhafazakâr milletleri, hem Filistin’e yardımların tamamen durdurulmasını istedi hem de Filistin Yönetimi Başkanı Mahmud Abbas’la diplomatik ilişkilerin kesilmesini talep etti. Ülkenin solcu kanadı ise Filistin’e yönelik daha ılımlı bir tavır sergileyerek, Hamas’ın tüm Filistinlileri yansıtmadığını dile getirdi.

Sonra Avusturya’dan bir karar geldi. Filistin’e 19 milyon euroluk yardımlarını durdurma kararı alan Avusturya’nın Dışişleri Bakanı Alexander Schallenberg, “Terörün boyutu o kadar büyük ki… Her zamanki gibi devam edemeyiz. Bu nedenle Avusturya Kalkınma İşbirliği’nden gelen ödemeleri şimdilik askıya alacağız” dedi.

Bu sefer ise Avrupa Komisyonu çok daha büyük bir yardımın kesintiye uğrayacağının haberini verdi. Komisyonun Komşuluk ve Genişlemeden Sorumlu Üyesi Oliver Varhelyi, Filistin’e yapılan tüm yardımların askıya, tüm projelerin ise incelemeye alındığını duyurdu. Bu tamı tamına 691 milyon euroluk bir yardım anlamına geliyor ve yoksullukla boğuşan Filistin halkı için kritik bir önem taşıyor.

The scale of terror and brutality against #Israel and its people is a turning point.

There can be no business as usual.

As the biggest donor of the Palestinians, the European Commission is putting its full development portfolio under review, worth a total of EUR 691m
⤵️

— Oliver Varhelyi (@OliverVarhelyi) October 9, 2023

Özellikle Gazze’de son saldırılardan sonra 213 bin kişi evsiz kaldı. İsrail’in tam kuşatma altına aldığı bölgede artık hem elektrik tamamen kesik olacak hem de içeri gıda akışının önü kesilecek.

Üye ülkelerin nutku tutuldu

Varhelyi’nin duyurusu AB Komisyonu’na üye ülkeler tarafından da şaşkınlıkla karşılandı. Bazı ülkeler, Gazze’nin İsrail’in ‘tam teşekküllü kuşatması’ altında olduğu bir dönemde nasıl olur da insani yardımın askıya alınabildiğini sorguladı.

İrlanda ve Lüksemburg konuyla ilgili açıklama istedi ve finansmanla ilgili alınacak kararların bugünkü AB Dışişleri Bakanları acil toplantısında ele alınması gerektiğinin altını çizdi. Dublin’in Dışişleri Bakanlığı sözcüsü, “Komisyon üyesi Varhelyi’nin bugün attığı tweeti gördük. Gördüğümüz kadarıyla tek bir komisyon üyesinin bu türden bir tek taraflı karar almasının yasal hiçbir dayanağı yok. Yardımların askıya alınmasını beklemiyoruz” dedi.

Madrid ve Brüksel de yardımları askıya alma kararına yönelik çekincelerini dile getirdi. Belçika ise insani yardımın devam edeceğinin altını çizerek, “Aceleci davranmamamız önemli” dedi. İspanya’nın Dışişleri Bakanlığı’ndan bir kaynak, Varhelyi’nin duyurusunun ‘İspanyol hükümetinde huzursuzluğa neden olduğunu’ söyledi. Hatta ülkenin Dışişleri Bakanı Jose Manuel Albares, Varhelyi’yi bizzat arayarak, ‘karara katılmadığını’ iletti ve konunun Umman’daki acil toplantıda gündeme alınmasını istedi.

Hollanda Başbakanı Mark Rutte’ye de Hollanda’nın Filistin’e yönelik insanı yardım fonunun askıya alınıp alınmayacağı soruldu. “Şu anda böyle bir şey söz konusu değil” diyen Rutte, AB’nin hiçbir şekilde Hamas’ı finanse etmeyeceğini de söyledi. Rutte sözlerine, “Terör örgütü Hamas ile şu anda İsrail kadar mağdur olan ve hatta Gazze örneğinde de gördüğümüz üzere 16 yıldır mağdur olan masum Filistinliler arasında ayrım yapmak zorundayız. Nitekim bu insanlar korkunç bir terör rejiminin boyunduruğu altında yaşamak zorunda kalıyor” dedi.

Geri adım geldi

Saatler geçip de herhangi bir açıklama yapılmamaya devam edince bir başka komisyon üyesi Gazze’deki sivillerin kaderlerine terk edilip edilmediğine dair sorulara cevap verdi. Kriz yönetiminden sorumlu komisyon üyesi Janez Lenarcic, “AB’nin ihtiyaç sahibi Filistinlilere yönelik insani yardımı gerektiği müddetçe devam edecektir” dedi.

Bundan kısa bir süre sonra da Avrupa Birliği Dışişleri ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, Filistinlilere yapılan insani yardımın askıya alınmayacağını, “Tüm Filistinlileri cezalandırmak anlamına gelen bir şekilde yardımların askıya alınması, hem AB’nin bölgedeki çıkarlarına zarar verecek hem de teröristleri daha da cesaretlendirecek” dedi.

The suspension of the payments – punishing all the Palestinian people – would have damaged the EU interests in the region and would have only further emboldened terrorists.

— Josep Borrell Fontelles (@JosepBorrellF) October 9, 2023

Yardımların incelenme sebebi olarak ise ‘hiçbir AB fonunun dolaylı olarak herhangi bir terör örgütünün İsrail’e karşı saldırılar gerçekleştirmesine imkan vermemesini sağlamak’ olduğu belirtildi.

İsrail ve Gazze kaynıyor: Savaşın başından bugününe zaman çizelgesi

Blinken’dan dikkat çeken hareket: İsrail-Filistin meselesinde ‘ateşkes’ lafını kullandığı tweeti sildi