Beştepe’de dörtlü NATO zirvesi: Erdoğan ‘El bebek gül bebek demeyiz’ diye çıkıştı

Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin ardından İsveç ve Finlandiya, sınır güvenliklerinden duyduğu endişe sebebiyle NATO’ya katılmak istedi. Ne var ki halihazırda NATO üyesi olan Türkiye, terörle mücadelede somut adımlar atmadıklarını gerekçe göstererek söz konusu iki ülkenin üyeliğini onaylamayacağını açıkladı. İsveç, Türkiye’yi üyeliğini onaylamaya ikna etmek için silah ambargosunu kaldırdı.

Bu sırada üç ülke arasında oluşturduğu üçlü mekanizma, aşırı sağcı siyasetçi Rasmus Paludan’ın Stockholm’daki Türkiye büyükelçiliği önünde Kuran yakmasının ardından sekteye uğradı. Erdoğan, “Ülkemizin büyükelçiliği önünde böyle bir kepazeliğin yaşanmasına sebebiyet verenlerin NATO’ya üyelik başvuruları konusunda artık bizden herhangi bir destek bekleyemeyecekleri açıktır” diyerek İsveç’in NATO’ya üyelik başvurusunu es geçerek, Finlandiya’nın üyeliğini onayladı.

İsveç ise pes etmeyerek terör yasasını katılaştıran önlemler aldı. Ülkenin yüksek mahkemesi ve hükümet de bir PKK’lının Türkiye’ye iadesine onay verdi. Hem NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg hem de ABD, İsveç’in Türkiye tarafından talep edilen adımları attığını söylüyor ve söz konusu ülkenin Litvanya’nın başkenti Vilnius’ta 11 Temmuz’da başlayacak NATO zirvesine kadar ittifaka kabul edilmesini istiyor.

Beştepe’de bir araya geldiler

Bu çerçevede Türkiye, İsveç, Finlandiya ve NATO heyetleri dün sabah saatlerinde Beştepe’de bir araya geldi. Toplantıya katılanlar arasında NATO Genel Sekreter Kabine Şefi Stian Jenssen, İsveç heyeti başkanı olarak İsveç Dışişleri Bakanlığı Devlet Sekreteri Büyükelçi Jan Knutsson ve Finlandiya heyeti başkanı olarak da Finlandiya Dışişleri Bakanlığı Daimi Devlet Sekreteri Jukka Salovaara katıldı. Türkiye’yi isem Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Büyükelçi Akif Çağatay Kılıç ve Dışişleri Bakan Yardımcısı Büyükelçi Burak Akçapar temsil etti.

Cumhurbaşkanlığı İletişim Bakanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre toplantıda, İsveç’in Üçlü Muhtıra’da verdiği taahhütler bağlamında attığı adımlar ve bu adımların ne düzeyde oldukları ele alındı. Açıklamada tarafların ‘somut adımlar üzerinde çalışmaya devam etmeleri’ konusunda mutabık kaldığı bildirildi.

Soltenberg de dünkü görüşmenin yapıcı bir atmosferde gerçekleştiğini ve biraz ilerleme kaydedildiğini belirtti. Bugün ve yarın düzenlenmesi planlanan NATO Savunma Bakanları Toplantısı öncesinde gazetecilerin sorularını yanıtlayan Stoltenberg, toplantıya katılan NATO temsilcisiyle görüştüğünü ifade ederek, “İsveç’in üye olarak onaylanması konusunda çalışmalara devam edeceğiz” dedi.

İsveç’in taahhütlerini yerine getirdiğini bir kez daha vurgulayan Stoltenberg, “Bu hem terörle mücadele bakımından iyi hem de İsveç’in organize suçla mücadele çabaları bakımından iyi. Çünkü bu gruplar çoğunlukla birbiriyle bağlantılı. İsveç’te organize suça bulaşanlarla Türkiye’deki terör eylemlerine karışanlar sıklıkla aynı kişiler” dedi.

‘El bebek gül bebek demeyiz’

Öte yandan Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ve Azerbaycan ziyaretleri dönüşünde uçakta gazetecilerin sorularını yanıtlarken İsveç’in NATO üyeliği hakkında da konuştu.

Batı’da Vilnius’taki NATO zirvesinden önce İsveç’in NATO’ya katılımı yönünde bir beklentinin oluştuğunu ve son durumun ne olduğunu soran bir gazeteciye Erdoğan, “İsveç’in bu beklentileri, bizim bu beklentilere uyacağımız anlamına gelmez. Bizim bu beklentilere uymamız için, her şeyden önce İsveç’in üzerine düşen görevi yerine getirmesi lazım” dedi.

Stoltenberg ile görüşmesi sırasında İsveç’te yine teröristlerin gösteri yaptığını söyleyen Erdoğan, “Bunun neresinden tutacağız, neresinden ele alacağız ki Vilnius’ta ‘Tamam, hakikaten siz bu işi yoluna koydunuz ve bu teröristlere caddelerde gösteri yapma imkanı vermediniz. Dolayısıyla biz de iyi niyetle buna yaklaşalım’ diyelim. Şimdi biz bu tablo içerisinde bu işe olumlu yaklaşamayız. Kaldı ki bu anayasa işi değil, yasa işi de değil. Bu ne işi? Kolluk kuvvetleri ne işe yarar? Kolluk kuvvetlerinin yapması gereken iş, işte bunların önünü kesmektir” diye belirtti.

Sözlerine, “Biz Cudi’de, Gabar’da, Tendürek’te, Bestler Dereler’de bu teröristlerin inine anayasayla mı girdik, yasayla mı girdik? Yok” diye devam eden Erdoğan, “Zaten yasalarda da anayasalarda da kolluk kuvvetlerine verilmiş olan haklar var. Kullan bu hakları. Sen bu hakları kullanmayacaksın, bize ‘Gel İsveç’i NATO’ya al’ diyeceksin. NATO’nun terörle mücadele ayağı nerede? NATO’nun bunu bir defa halletmesi lazım. Bunu halletmedikten sonra Vilnius’ta filan biz kalkıp da el bebek gül bebek diyemeyiz” vurgusunda bulundu.

Erdoğan, toplantıya katılan Türk heyetinin İsveç’e, “‘Cumhurbaşkanı’mızın kanaati budur, kesinlikle Vilnius’ta çok daha farklı bir şey beklemeyin.’ mesajını verecekler” dedi.

İsveç’in NATO üyeliğindeki diğer engel: Macaristan

Macaristan, Rusya-Ukrayna savaşının başından beri Rusya’ya en ılımlı yaklaşan Avrupa ülkelerinin başında geliyor. AB nezdinde Ukrayna’ya yapılan yardımların diğer Avrupa ülkelerine de yapılması gerektiğini her fırsatta dile getiren Macaristan, Rusya’ya karşı yaptırımlarda da en çok çekincelere sahip ülkelerden biri.

Finlandiya’nın üyeliğini Türkiye’den sonra kabul eden Macaristan, İsveç meselesinde de Türkiye’nin tavrını bekliyor gibi görünüyor. Macaristan Dışişleri ve Dış Ticaret Bakanı Peter Szijjarto ve Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, İsveç’in NATO üyeliğini görüştü. Görüşmede Macaristan ve Türkiye’nin bu konuda atılacak adımlar konusunda karşılıklı bilgi paylaşımında bulunması konusunda anlaştıkları belirtildi.

İsveç’in sürekli Macaristan’ın içişlerine karıştığını öne süren Szijjarto, söz konusu ülkenin Macaristan hakkında ‘demokrasiye sahip olmadığı ve diktatörlük olduğu’ yönünde suçlamalar yönelttiğini hatırlattı. Bu türden tavırların İsveç’in NATO’ya üyeliğini kabul etmemede geçerli bir sebep olduğunu belirten Szijjarto, “Biz asla başka ülkelerin iç meselelerine müdahale etmeyiz” diye ekledi.

Öte yandan ABD Senatosu Dış İlişkiler Komitesi’nde Cumhuriyetçilerin lideri James Risch, İsveç’in NATO üyeliğini onaylamaması nedeniyle Macaristan’a silah satışını engelleyecek adımlar attı. Washington Post’a açıklamalarda bulunan Risch, Macaristan’a yapılacak 735 milyon dolar değerindeki silah satışının askıya alındığını belirtti. Askıya alınan silah paketinin içerisinde 24 HIMARS roket fırlatma bataryası ve 100’den fazla roket tedariki bulunuyor.

İsveç’ten dörtlü zirve öncesi ikircikli hamleler: PKK’lının iadesine de Kuran yakmaya da onay