İsrail, Gazze’de savaşı bitirecek bir yol haritasını ABD Başkanına sunmuş

İsrail tüm uluslararası çağrılara rağmen Filistinlilerin tek sığınağı olan Gazze Şeridi’nin en güneyindeki Refah kentine saldırılarını sürdürürken ABD Başkanı Joe Biden yeni bir gelişmeyi kamuoyuna duyurdu. Biden’ın açıklamasına göre İsrail, Gazze’de ateşkesin sağlanması ve Hamas’ın elindeki tüm rehinelerin serbest bırakılması için bir ‘yol haritası’ içeren ‘kapsamlı bir teklif’ sundu.

Katar tarafından Hamas’a iletilen teklifin ilk aşamasının altı hafta süreceği bildirildi. ABD Başkanı bu ilk aşamada Gazze’ye insani yardımların günlük 600 tır seviyesine çıkarılmasının da planlandığını vurguladı.

Teklif İsrail güçlerinin Gazze’nin tüm yerleşim bölgelerinden çekilmesiyle birlikte tam ve eksiksiz bir ateşkes ile birlikte yüzlerce Filistinli mahkumun serbest bırakılması karşılığında kadınlar, yaşlılar ve yaralılar da dahil olmak üzere birçok rehinenin serbest bırakılmasını içeriyor.

İkinci aşamada tarafların tüm başlıklarda anlaşmaya varması ve ateşkesin kalıcı hale gelmesi durumunda üçüncü aşamaya geçileceğini kaydeden Biden, bu son aşamada Gazze’nin yeniden inşa sürecinin gündeme geleceğini ve tarafların elinde kalan ölü rehinelerin teslim edileceğini aktardı.

İsrail’e seslendi: Bu fırsatı kaybetme lüksümüz yok

İsrail yönetimine de seslenen Biden “İsrail’in liderlerine bu anlaşmanın yanında durmaları çağrısını yapıyorum. Ömür boyu İsrail’e bağlılığı olan ve savaş zamanında İsrail’e giden tek Başkan olarak söylüyorum: Bir adım geri çekilip eğer bu fırsat kaybedilirse ne olur diye düşünmenizi istiyorum. Bu fırsatı kaybetme lüksümüz yok” yorumunu yaptı.

Biden, İsrail’in “sonsuz savaş” veya “mutlak zafer” gibi bir yaklaşımla kendi güvenliğini sağlayamayacağını, bunun yerine içinde Filistinlilerin de bulunacağı daha kapsamlı bir planla hareket etmesi gerektiğini vurguladı.

Hamas’ın artık İsrail’e yönelik “7 Ekim benzeri büyük bir saldırı yapacak kabiliyetinin kalmadığını” ifade eden Biden, bunun İsrail’in ana hedeflerinden biri olduğunu hatırlattı.

Gazze’deki “çatışmalarda” oldukça fazla sayıda masum Filistinli sivilin öldürüldüğüne ve bunların içinde ciddi sayıda çocuğun da bulunduğuna işaret eden Biden, İsrail’in geçen hafta sonu Refah’taki çadır kampına düzenlediği saldırının ardından ortaya çıkan görüntülerin çok üzücü olduğunu da sözlerine ekledi.

Ateşkes önerisinin İsrail ve Hamas tarafından kabul edilmesini beklediğini vurgulayan Biden, “Bu savaşın artık sona erme vakti geldi. Yeni bir döneme adım atma zamanı” dedi. Biden konuşmasında İsrail’de bazı kesimlerin Gazze’de ateşkes konusuna olumlu bakmadığını bildiğini ifade ederek, bu anlaşmanın İsrail’in güvenliği için önemli bir fırsat olduğunu ve bu fırsatın iyi değerlendirilmesi gerektiğini tekrar vurguladı.

Müzakereler hakkında bilgi sahibi bir diplomatik kaynak da salı günü CNN’e yaptığı açıklamada, İsrail’in bu hafta arabuluculara rehine ve ateşkes görüşmeleri konusunda yeni fikirler sunduğunu söyledi.

Rehinelerin serbest bırakılması için İsrail ve Hamas arasında yürütülen dolaylı görüşmeler, tarafların bazı şartlar üzerinde anlaşmaya varamaması üzerine üç hafta önce anlaşma sağlanamadan durdurulmuştu.

Hamas’ın ‘Anlaşmaya hazırız’ mesajı

Dün ise Hamas, İsrail’in Gazze’deki savaşı durdurması halinde rehine ve esir takası anlaşmasını da içeren “kapsamlı bir anlaşmaya varmaya hazır olduklarını” arabuluculara bildirdiklerini açıkladı.

Örgütten yapılan açıklamada “dolaylı müzakerelerin önceki tüm turlarında arabulucuların çabalarına karşı esneklik ve pozitiflik” gösterildiği belirtildi. Hamas ayrıca İsrail’in aylardır devam eden görüşmeleri “Gazze’deki savaşını sürdürmek için bir kılıf” olarak kullandığını söyledi.

Örgütün açıklamasında ayrıca “Hamas ve Filistinli gruplar, halkımıza yönelik saldırı, öldürme, kuşatma, aç bırakma ve soykırım karşısında bu sürekli müzakere politikasının bir parçası olmayı kabul etmeyecektir” dendi.

ABD’nin ikili politikası

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu defalarca “Hamas tamamen yok edilene kadar” savaşın devam etmesi gerektiği konusunda ısrar etti. Sabah erken saatlerde Delaware’deki evinden Beyaz Saray’a dönen Biden ise birkaç gündür İsrail’deki durumla ilgili yorum yapmaktan kaçınıyordu.

Başkan bu ay CNN’den Erin Burnett’e verdiği bir röportajda İsrail ordusunun “Refah’a girmesi” halinde ABD’nin İsrail’e vereceği silahları sınırlandıracağını söylemişti.

7 Mayıs’ta İsrail ordusunun Refah’a karadan girmesiyle İsrail’e çeşitli silahların sevkiyatını askıya alan Biden yönetimi, Refah’ta birçok Filistinlinin öldürüldüğü çadır kent saldırılarında bile “kırmızı çizginin aşılmadığını” söylemiş ve bu saldırılara yeşil ışık yakmıştı. Zaten daha sonra sevkiyatın askıya alınması durumu da ortadan kalkmıştı.

Beyaz Saray yetkilileri bu hafta Biden’ın tutumunu açıklamaya çalıştılar ve politika değişikliği için barometresinin “Refah’ta büyük bir kara işgali” olacağını öne sürdüler.

7 Ekim sonrası Gazze: Neler yaşandı?

Gazze’de savaş, Hamas’ın 7 Ekim’de İsrail’in güneyine düzenlediği ve çoğu sivil binden fazla kişinin ölümü, 5 bin 132 kişinin de yaralanmasıyla sonuçlanan saldırının ardından patlak verdi. Militanlar ayrıca yaklaşık 250 rehine ele geçirdi; İsrail’in tahminlerine göre bunlardan 128’i Gazze’de kaldı, 36’sı öldü.

Gazze’de Hamas’a bağlı Sağlık Bakanlığı’na göre İsrail’in askeri misillemesi çoğu sivil ve birçoğu kadın ve çocuk olmak üzere en az 35 bin kişinin ölümüne neden olurken, İsrail kuşatması korkunç gıda kıtlığı ve kıtlık tehdidini de beraberinde getirdi. Enkaz altında halen binlerce ölü olduğu bildirilirken halkın sığındığı hastane ve eğitim kurumları hedef alınarak sivil altyapı da tahrip ediliyor.

İsrail ordusu ise Gazze Şeridi’ne saldırılarının başladığı 7 Ekim’den bu yana 240’ı karadan işgal sürecinde olmak üzere en az 580 askerinin öldürüldüğünü duyurdu. Çatışmalara 24 Kasım 2023’te 4 günlüğüne verilen ve daha sonra 3 gün daha uzatılan ‘insani ara’da 81 İsrailli ve 240 Filistinli esir karşılıklı serbest bırakıldı.

Öte yandan İsrail binlerce Filistinliyi alıkoyup hapsetmeye devam etti. İşgal altındaki Batı Şeria ve Doğu Kudüs’te de 7 Ekim 2023’ten bu yana İsrail güçleri ile yasa dışı Yahudi yerleşimcilerin saldırılarında en az 400 Filistinli hayatını kaybetti.

İsrail ordusu ve Hizbullah arasında 8 Ekim 2023’ten beri yaşanan çatışmalarda en az 270 Hizbullah mensubu ve 50’den fazla Lübnanlı sivil, 40’ı aşkın Filistinli örgüt mensubu ile 6 İsrailli sivil ve 11 asker öldü.

İsrail ve Mısır anlaştı: Refah Sınır Kapısı yeniden açılıyor

İsrail’de erken seçim için ilk somut adım: Gantz parlamentonun feshi için tasarı sundu

İsrail Mısır sınırındaki koridorda ‘stratejik kontrolü’ sağladı, savaş yıl sonuna kadar sürebilir