Biden kararını verdi: Ürdün’deki saldırıya karşılık verilecek ama nasıl?

Ürdün’ün Suriye sınırına yakın bölgesindeki Amerikan üssüne saldırının yankıları sürüyor. Pazar gecesi Al Tanf (Kule 22) üssüne düzenlenen saldırıda üç ABD askeri yaşamını yitirmiş, en az 40 asker yaralanmıştı. Dün Ulusal Güvenlik Konseyi’ni (NSC) toplayan ABD Başkanı Joe Biden insansız hava aracıyla (İHA) düzenlenen saldırıya ABD’nin nasıl karşılık vereceğine karar verdiğini söyledi.

Florida’da seçimler için düzenlediği kampanyaya bağış toplamak üzere Beyaz Saray’dan ayrılırken konuşan Biden “Ortadoğu’da daha geniş bir savaşa ihtiyacımız yok” dedi.

Biden says he’s decided US response to Jordan attack https://t.co/hmQeubeO7J

— BBC News (UK) (@BBCNews) January 30, 2024

Biden ABD’nin eyleminin tam olarak ne olabileceği konusunda ayrıntıya değinmedi ancak Beyaz Saray “çok sonuç alıcı bir yanıt” sözü vermişti.

ABD’li yetkililer Ortadoğu’da giderek büyüyen bir çatışmadan kaçınmaya çalışıyor. Ancak insansız hava aracı saldırısı 7 Ekim’de patlak veren Gazze Savaşı’ndan bu yana bölgede ABD askerlerinin hayatına mal olan ilk saldırı oldu.

İran saldırıyla herhangi bir ilgisi olduğunu reddetti, ancak Biden yaptığı açıklamada “Bunu yapanlara silah sağladıkları için onları (İran’ı) sorumlu tutuyorum” dedi. Biden saldırıyla ilgili bilgileri hâlâ toplamaya devam ettiklerini belirterek, “Bunun Suriye ve Irak’ta faaliyet gösteren İran destekli radikal militan gruplarca gerçekleştirildiğini biliyoruz” demişti. Saldırının sorumlularından ABD’nin seçeceği zaman ve şekilde hesap sorulacağını kaydeden Biden bu savaşta mücadeleye devam edeceklerini vurgulamıştı.

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken saldırıda hayatını kaybeden askerler için yas tuttuklarını ve bir daha böyle saldırılar olmaması için mümkün olan her tedbiri aldıklarını ifade ederken Biden yönetimi olarak askeri karşılık seçeneklerini değerlendirdiklerini hatırlatmıştı. Saldırıya ABD’nin ne karşılık vereceğine ilişkin soruyu Blinken “Dün Başkan’ın da belirttiği gibi biz (bu saldırıya) yanıt vereceğiz ve bu yanıt çok katmanlı olacak, aşamalar halinde ve uzun süreli şekilde” şeklinde cevaplamıştı.

İran destekli Şii milislerin yer aldığı “Irak’ta İslami Direniş” grubu ABD askeri üssüne yapılan saldırının sorumluluğunu üstlendiğini açıklamıştı.

ABD saldırının arkasında İran’ı arıyor

Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi Stratejik İletişim Koordinatörü John Kirby, günlük basın brifinginde ABD üssüne yapılan saldırıyı değerlendirdi. Saldırıya nasıl karşılık verecekleri konusunda Ulusal Güvenlik Konseyi’nde tüm detayları konuştuklarını aktaran Kirby, Başkan Joe Biden’ın bu konuda karara vardığını söyledi.

İran’ın bölgede Amerikan askeri unsurlarına düzenlenen saldırılarda silahları temin eden ülke olduğunu bildiklerini hatırlatan Kirby, son saldırıda Tahran’ın doğrudan bağlantısı olup olmadığını araştırdıklarını aktardı. Kirby “Geçmişte İran ve İran Devrim Muhafızları Ordusu’nun bu gruplara silah ve diğer askeri kapasiteleri sunduklarını biliyoruz, buna İHA’lar da dahil. Ancak Pentagon son saldırıda kullanılan İHA ile ilgili çalışmasını halen sürdürüyor” dedi.

ABD’nin vereceği askeri karşılığın boyut ve seyrine ilişkin soruyu da yanıtlayan Kirby “Çok muhtemeldir ki burada tek bir eylem değil, çok katmanlı bir yaklaşım göreceksiniz, zamana yayılmış çok sayıda eylemi (saldırıyı) barındıran bir yaklaşım” değerlendirmesini yaptı. Washigton’un nerelere ve ne şekilde saldırı düzenleyeceği konusunda detaya girmeyen Kirby, tıpkı Blinken gibi öncekilerden farklı olarak bu sefer çok katmanlı ve tek seferlik olmayan saldırılar olabileceğini vurguladı.

İran Dışişleri suçlamaları reddetmişti

İran’ın resmi haber ajansı IRNA’nın aktardığına göre İran Dışişleri Sözcüsü Nasır Kenani “Bu iddialar bölgedeki gerçekleri tersyüz etmek üzere siyasi amaçlarla dile getiriliyor” demişti. Ardından konuya ilişkin yazılı açıklaması İran Dışişleri Bakanlığı’nın internet sitesinde yayımlanan Kenani “Bölgedeki direniş güçleri karar ve eylemlerinde İran’dan talimat almıyor” diye konuşmuştu.

In the aftermath of a drone attack on a US military base in Jordan, the US pledges a “very consequential response.”

Iran denies involvement, accusing the US of supporting a “genocide” in Gazahttps://t.co/RprihxzGoV

— Middle East Eye (@MiddleEastEye) January 30, 2024

Tahran yönetiminin çatışmaların bölgeye yayılmasını istemediğini kaydeden Kenani konuyla ilgili ülkesine yönelik iddiaların arkasında “ABD’yi bölgede savaşa çekmek isteyen kesimler” olduğunu öne sürmüştü.

İran’ın Birleşmiş Milletler (BM) Temsilciliği de ülkesinin ABD’nin Suriye-Ürdün sınırındaki kuvvetlerine yapılan saldırıyla hiçbir bağlantısı olmadığını duyurdu. IRNA ülkenin BM temsilciliği tarafından yapılan açıklamaya da yer verdi. Açıklamada “İran’ın bu saldırıyla hiçbir bağlantısı yok. Çatışma ABD kuvvetleri ve bölgedeki direniş güçleri arasındaki karşılıklı misillemedir” dedi.

BM’den gerilimin yayılmasına karşı uyarı

Birleşmiş Milletler (BM) Sözcüsü Stephane Dujarric Suriye-Ürdün sınırındaki Amerikan üssüne saldırı ve ABD Başkanı Biden’ın sorumlu olarak İran’a işaret etmesinin ardından bölgede gerilimin yayılma riskine karşı uyarıda bulundu.

Bölgedeki hareketlilikten derin endişe duyduklarını aktaran Dujarric, bunun gerginliğin yayılma riskini artırdığını dile getirdi. Sözcü “Gerginliğin yayılması görmek istediğimiz son şey olabilir” dedi.

Biden Ürdün’deki saldırıya nasıl karşılık verebilir: ABD basınından üç senaryo

ABD İran’a uygun misilleme arayışında: Savaş istenmiyor ama çok katmanlı karşılık verilecek