Biden’dan ‘şartlı’ izin: Ukrayna Rus topraklarını ABD silahlarıyla vurabilecek

Ukrayna’nın doğusunda savaş daha çetrefilli bir hal aldı. Rusya Chasiv Yar’da kazanacağına kesin gözüyle bakılan bir savaş veriyor. Bir yandan Harkiv saldırılarıyla Ukrayna askerini yoran Rusya, Chasiv Yar’ı da kontrolü altına alırsa Ukrayna’nın teçhizat sevkiyatı yaptığı önemli kentleri ateş altına alması çok daha kolaylaşacak. Durum böyle olunca Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski salı günü Belçika ziyareti sırasında Batılı hükümetlere Rusya topraklarındaki hedefleri vurmada Batı silahlarını kullanmak için resmen “yalvardı.” Ukrayna şimdiye kadar hep kendi uzun menzilli dronlarıyla St. Petersburg’a kadar girip hedef vurmaya çalışıyordu. Ancak bunun da sınırı gelmiş görünüyor.

Fransa, İngiltere ve Polonya’dan bu çağrıya olumlu yanıt gelse de ABD Başkanı Joe Biden konuya çekimser yaklaşıyordu. Bunun Batı’yı da içine çekecek bir savaş olması endişesiydi Biden’ı durduran. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin de bu endişeyi haklı çıkartacak açıklamalar yapıyordu. Putin NATO fikir değiştirip silahların kullanılmasına izin verirse bunun “küresel çatışmaya yol açacağını” vurguluyordu. NATO gerçekten de fikir değiştirdi: ABD Başkanı Joe Biden, Ukrayna’ya Amerika’dan yollanan silahları Rus topraklarında kullanma izni verdi. Ancak bu izne bazı kısıtlamalar da getirdi.

Biden yönetiminden yetkililerden biri, “Başkan kısa süre önce ekibine Ukrayna’nın kendisine vuran ya da vurmaya hazırlanan Rus güçlerine karşılık verebilmesi için ABD’nin yolladığı silahları kullanabilmesi için talimat verdi” dedi. Ancak yetkili, bu iznin sadece Harkiv çevresiyle sınırlı olduğunu, Ukrayna’nın bunun ötesi için izin istemediğini söyledi ve Washington’un izin verilen bölgeyi genişletme gibi bir planı olmadığını belirtti. Yönetim ayrıca Ukrayna’nın 300 kilometre uzaktaki hedefleri vurabilen ATACMS füzelerini kullanmasına izin vermemekte kararlı.

Washington’un normalde “kırmızı çizgim” dediği politikasından neden geri adım attığına gelecek olursak yetkili bunun sebebi olarak Rus güçlerinin ilerleme kaydetmesini gösterdi. Bu ay Washington’da temsilcilerle bir araya gelen Ukrayna Yüksek Şura üyesi Oleksandra Ustinova “Ne Temsilciler Meclisi’nde ne de Senato’da bu fikre karşı çıkan bir kişiye bile rastlamadım” dedi. Rus birliklerinin Harkiv’e saldırmak için sınıra yığınak yaptığını gördüklerini belirten Ustinova Washington’un kısıtlamaları nedeniyle ABD’nin sağladığı füzelerle sınıra yığınak yapanları vuramadıklarını söyledi.

İşaretleri önceden verilmişti

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken Moldova ziyareti sırasında sorular üzerine Ukrayna’nın ABD’den aldığı silahları Rusya’da kullanması konusundaki tavrın değişebileceği sinyalini verdi. Blinken “Rusya’nın işgali başlatmasından beri Biden yönetiminin Ukrayna’ya yaklaşımının ayırt edici yanı koşullar değiştikçe, savaş alanı değiştikçe, Rusya’nın eylemleri değiştikçe uyum sağlamak oldu. Biz de uyum sağladık. Bunu yapmaya devam edeceğiz” dedi.

Blinken’in açıklamalarından kısa süre sonra Ulusal Güvenlik Konseyi Sözcüsü John Kirby Ukrayna’nın Rus topraklarına saldırmak için ABD’nin yolladığı silahları kullanmaması yönündeki mevcut politikada “bir değişiklik olmadığını” söylemekle birlikte Amerika’nın Ukrayna’ya desteğinin duruma uygun şekilde değiştiğini söyledi.

Avrupa dünden razı

Bu ay İngiltere Dışişleri Bakanı David Cameron, Kiev’in Rus topraklarını vurmak için İngiliz silahlarını kullanabileceğini söyledi. Pazartesi günü NATO Parlamenterler Meclisi Ukrayna’nın Rusya’daki askeri hedefleri vurmak için batı silahlarını kullanmasına izin verilmesini isteyen bir kararı kabul etti.

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un Ukrayna’nın Rus askeri tesislerinin “kullanılmaz hale getirmesi” için gönderilen silahları kullanmasına kapıyı aralamasıyla konu biraz daha ivme kazandı. 24 yıl sonra Almanya’ya giden ilk Fransız lider olan Macron, Almanya Başbakanı Olaf Scholz ile ortak basın toplantısında bu adımı destekleyerek “Bu tavrımızla tansiyonu yükseltmiyoruz” dedi. Scholz her zamanki temkinliğiyle çok kesin ifadeler kullanmaktan kaçındı ama Ukrayna’nın Batı silahlarını kullanmasının “uluslararası hukuka uygun olarak değerlendirilmesi gerektiğini” söyleyerek fikre açık olduğu sinyali verdi.

Polonya Savunma Bakanlığı da Ukrayna’nın Polonya’dan aldığı silahları Rusya topraklarına saldırmak için kullanabileceğini belirtti. Polonya Savunma Bakanı Yardımcısı Cezary Tomczyk Radyo ZET’e “Savaşta Ukrayna’ya yardım etmeye karar verdik. Ukrayna iğrenç bir işgale uğradı. Dolayısıyla kendini gerekli gördüğü şekilde savunma hakkına sahip. Polonya silahlarının Ukraynalılar tarafından kullanılması gerekiyorsa buna herhangi bir kısıtlama getirmeyeceğiz” dedi.

Yine bu hafta NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg “Çok fazla kısıtlamalar getirerek Ukrayna ordusunun elini kolunu bağlamış oluyoruz” dedi.

Buyrun Ukrayna Savaşı’ndaki yeni tartışmaya: Batı silahları Rus topraklarında kullanılmalı mı?