Çöküşe doğru emin adımlar: Netanyahu’ya ‘son yakın’ uyarısı

İsrail dokuz aydır sürdürdüğü savaşın yanında bir de parlamentodaki çatışmalarla sarsılıyor. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun kurduğu ülke tarihinin gelmiş geçmiş en sağcı hükümetindeki çatlaklar her geçen gün büyüyor. Aşırı sağcı koalisyon ortakları ve savaş kabinesi arasında sıkışıp kalan Netanyahu koalisyonu kurtarmak için kabineyi feshetse de içinde bulunduğu krizi bir türlü bastıramıyor. Tabir yerindeyse Netanyahu’nun başı aşırı sağcılarla dertte.

Hamas’ın 7 Ekim’deki Aksa Tufanı operasyonu ardından Netanyahu önceliğinin siyasi çıkarlar değil, İsrail olduğunu belirtip muhalefet üyelerini barındıran bir savaş kabinesi kurmuştu. Kabinede İsrail siyaseti içinde ılımlı olarak kabul gören eski genelkurmay başkanları Benny Gantz ile Gadi Eisenkot da yer alıyordu. Savaş kabinesi üyelerinin istifasını kabinenin feshi izlerken meydan da aşırı sağcılara kalmış oldu. Kabine feshi ise Netanyahu’nun beklediği rahatlamayı getirmedi, koalisyon her an dağılabilir.

İsrail’in en büyük müttefiki Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) savaşı bitirmeye yönerlik adımlarına karşı koalisyonu dağıtmakla tehdit eden aşırı sağcılar bugün de bu tehdidi haham atamaları nedeniyle savurdu.

Haham Yasası ortalığı karıştırdı

İsrail hükümetinde koalisyon ortağı Ultra Ortodoks Yahudi Şas Partisi, Binyamin Netanyahu başbakanlığındaki hükümetin dağılmasının an meselesi olduğunu belirtti. İsrail devlet televizyonu KAN’ın haberine göre, Şas yetkilileri İsrail meclisinde, “Haham Yasası” taslağını geri çekmesinin ardından Netanyahu liderliğindeki Likud Partisi’ne şiddetli eleştiriler yöneltmeye başladı.

Habere göre, Şas Partisi, İsrail hükümetinin dağılmasının an meselesi olduğu uyarısında bulundu ve söz konusu yasa taslağının geri çekilmesine yanıt olarak atılacak adımları ele alacağını bildirdi.

Başbakan Netanyahu ile Şas’ın lideri Haham Aryeh Deri arasında dün akşam “zor” bir telefon görüşmesi gerçekleştiğine yer verilen haberde, Deri’in Netanyahu’yu koalisyonun kontrolünü kaybetmekle ve hükümetini Haredi halkı (Ultra Ortodoks Yahudiler) için zararlı olmaya başlamakla suçladığı aktarıldı.

Yasa geri çekilmişti

Netanyahu, Haham Yasası taslağını mecliste ilk okumada oylamadan önce, lehine çoğunluk sağlanamaması nedeniyle gündemden geri çekmişti. Söz konusu yasa tasarısı, kentlerdeki hahamları atama yetkisinin yerel makamlardan Şas Partisi’nden Michael Malchieli bakanlığındaki Din Hizmetleri Bakanlığı’na devredilmesini öngörüyor.

Ancak Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir başkanlığındaki aşırı sağcı Yahudi Gücü ile Likud partileri söz konusu yasa tasarısına karşı çıkıyor.

Bu da ayrı çatırdama konusu: Desteği ver, imtiyazı kap

Güvenlik kabinesi üyesi olan, ancak savaş kabinesi üyesi olmayan Ben Gvir, başbakan tarafından karar alma organlarının dışında bırakıldığını söyleyip, savaş kabinesine dahil edilmeyi talep etmişti. Netanyahu ise ABD’nin itiraz ettiği aşırı sağcı bakanı, Gantz ile Eisenkot’un yerine savaş kabinesine dahil etmektense, kabineyi feshetmeyi göze almıştı. Ama bu kez de Netanyahu’nun haham atamalarıyla ilgili yasa tasarısını desteklemesi karşılığı Ben Gvir’i gizli güvenlik bilgileriyle ilgili brifing alan sınırlı sayıda bakan arasına katma teklifinde bulunduğu iddiası İsrail medyasında gündeme geldi.

Netanyahu’nun partisi Likud ise söz konusu iddialara yalanlayarak, “Başbakan Netanyahu, Bakan Ben Gvir’e basit bir şey söyledi: Sınırlı güvenlik danışma ekibinde olmak isteyen herkes, devlet sırlarını veya özel konuşmaları sızdırmadığını kanıtlamalı” açıklamasını yaptı. Ben-Gvir’e yönelik güvensizliğin normal olduğunu da belirtelim, Ulusal Güvenlik Bakanı, kapalı toplantılarda paylaşılan hassas bilgilerin basına sızdırılmasından pek çok kez sorumlu tutuldu.

Bu karışıklıklar nedeniyle ateş püsküren Şas Partisi’nden bir yetkili, ülke medyasına ismini vermeden açıklamalarda bulundu. Yetkili, “Koalisyon yok, disiplin yok ve en sinir bozucu şey Likud’un 35 ayrı gruptan oluşan bir parti olması. Koalisyonun tamamen dağılması sadece an meselesi” dedi.

Eski Başbakan ve şimdinin ana muhalefet lideri Yair Lapid, haham atama yasa tasarısına Netanyahu’nun partisi Likud’da da karşı çıkanlar olduğuna dikkat çekti Dini eğitim alan öğrencilerinin askerlik hizmetinden muaf tutulma yaşını düşürecek yasa tasarısına atıfla Lapid, “Sıradaki sınav, zorunlu askerlik yasası olacak. Hangisi daha önemli, siyaseten hayatta kalmak mı yoksa birliklerin hayatta kalması mı?” ifadelerini kullandı.

Kırılan testinin bir sonucu daha: Netanyahu savaş kabinesini feshetti