AB masaya koydu: Dondurulmuş Rus varlıkları Ukrayna’ya silah olarak gidecek

Rusya ve Ukrayna arasındaki savaşta en büyük konulardan biri de Kiev’in finansmanı. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un “Ukrayna’ya asker gönderelim” çağrılarına çekimser yaklaşan Avrupa Birliği (AB) ülkeleri geçen haftalarda Ukrayna’ya 50 milyar euro destek açıklamıştı. Ama bu yardımı yapmak AB için kolay olmamıştı. Ukrayna’daki etnik Macarlara yönelik Kiev hükümetinin tutumu nedeniyle Macaristan’ın inadının kırılması epey vakit almıştı. Macaristan Başbakanı Viktor Orban’ın iknası Ukrayna’ya 50 milyar euro sağlasa da bu yeterli değil. Ukrayna Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) kendisine vaat ettiği yardımlardan da ümidi kesmek üzere. Washington’un Kiev’e vaat ettiği 60 milyar dolarlık yardım Temsilciler Meclisi’ni kontrol eden Cumhuriyetçilerin engeline takılırken ABD de çözümü Savunma Bakanlığının (Pentagon) bütçesinde bulmuştu. Ancak Pentagon’un bütçesinden gidecek 300 milyon dolar da cephaneliği tükenen, meteliğe kurşun atacak konuma düşen Ukrayna’yı düzlüğe çıkarmaya yetmiyor. Haliyle Ukrayna’yı finanse etme çabalarında Rusya’nın dondurulan varlıkları da gündemde.

Dondurulan varlıkların geliri Ukrayna’ya gitsin önerisi

AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell AB Konseyine dondurulan Rus varlıklarının işletilmesinden elde edilen gelirlerin yüzde 90 kadarının Ukrayna’nın savaşta desteklenmesi için kullanılmasını içeren bir öneri sunduğunu duyurdu. Borrell X hesabından yaptığı açıklamada “Bugün, Rusya’nın dondurulan varlıklarından elde edilen gelirlerin, Ukrayna’nın mücadelesinde desteklenmesi amacıyla kullanılmasına ilişkin Konsey’e bir öneri sundum. Yüzde 90’ı Avrupa Barış Fonu’ndan, yüzde 10’u da AB bütçesinden tahsis edilecek” ifadelerini kullandı. Basına yansıyan bilgilere göre söz konusu gelirler 190 milyar euro değerindeki Rusya Merkez Bankası menkul kıymetleri ve nakit paraya karşılık geliyor.

AB ülkeleri yarın düzenlenecek liderler zirvesinde konuyu ilk kez ele alacak, ancak hemen karar çıkması beklenmiyor.

Borrell Ukrayna’ya desteği sürdürülebilir hale getirmek için oluşturulan yeni fondan 4,5 milyar avroluk ilk ödemenin yapıldığını bildirdi. Borrell böylece AB ve üye ülkelerin Ukrayna’ya askeri yardımının toplam miktarının 33 milyar avroya ulaşacağını bildirdi.

Rusya’dan cevap: Davası yıllar sürer

Uzun zamandır gündemde olan ama ilk kez resmiyette ele alınacak olan Rusya’nın dondurulmuş varlıkları hususuna Moskova da sessiz kalmadı. Kremlin, bu planın uygulamaya sokulması halinde Avrupa’nın “mülkiyet haklarının güvenilir koruyucusu” iddiasını ve itibarını yok edeceğini belirtti. Öte yandan bu hamlenin yıllarca sürecek davalara yol açabileceğinin de altını çizdi.

Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov yaptığı açıklamada “Avrupalılar bu tür kararların ekonomilerine, imajlarına ve güvenilir, tabiri caizse mülkiyetin dokunulmazlığının garantörleri olarak itibarlarına verebileceği zararın farkındalar” dedi. böylesi bir planı uygulamaya sokmanın Avrupa için zararının kaçınılmaz olacağını ifade eden Peskov “Buna karar verecek devletler, elbette onlarca yıl boyunca kovuşturmanın nesnesi haline gelecekler” diye de ekledi.

Borrell’in planı sorulduğunda Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Maria Zaharova da “Bu basit bir haydutluk ve hırsızlıktır” ifadelerini kullandı. Zaharova Batı’nın Rus varlıklarına el koymaya devam etmesi halinde Rusya’nın buna karşılık vereceğini söyledi.

Borrell daha önce çekimser yaklaşmıştı

Avrupalı yetkililer ilk zamanlarda Rusya’nın dondurulan varlıklardan elde edilecek gelirlerin savaş sonrasında Ukrayna’nın yeniden inşası için kullanılmasını tartışıyordu. Ancak savaş uzuyor ve Ukrayna’nın cephanesi de tükeniyor. Haliyle durum bu olunca tartışmanın kapsamı da değişiyor. Geçtiğimiz günlerde Reuters’a konuşan ve ismini vermek istemeyen bir AB yetkilisi “Şu an daha vahim bir durumdayız. Dolayısıyla silahların Ukrayna’ya teslimi daha da önemli” demişti. Ancak yetkili liderlerin öneriyi dikkatle incelemek için zamana ihtiyaç duyacaklarını da belirtmişti.

Borrell ise daha önceki açıklamalarında AB’nin bazı üyelerinin yasal konularla, bazılarının da mali piyasalar üzerindeki etkisiyle ilgili endişelerini dile getirdiğini söylemişti. Ancak Borrell yine de açık kapı bırakarak AB üyelerinin oybirliğiyle kabul etmesi gereken bir karar alma zamanının geldiğini de vurgulamıştı.

Zelenski Rusya’nın 300 milyar dolarını Davos’ta istemişti

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski “(Rusya’nın) Dondurulan 300 milyar dolar Ukrayna’da yok edilenleri yeniden inşa etmek için kullanılmalı. Bu varlıklar varken Ukrayna’ya destek amacıyla neden başka kaynak arayalım ki?” demişti. Zelenski ocak ayında Davos’ta düzenlenen Dünya Ekonomik Forumu (WEF) konuşmasında “Dış yardımlar olmadan ciddi sıkıntılar yaşarız. Mühimmat yetmez, hava savunmasında zayıf kalırız. Örneğin; balistik füzeleri düşüremeyiz, ölü ve yaralı sayısında ciddi artış yaşanır. Yardımlar kesilirse, tüm Avrupa’yı saracak büyük bir krize kapı açılır. Rusya, Ukrayna’yı ele geçirme şansına sahip olur. Avrupa’nın güvenliği sarsılır. NATO ile Rusya savaşı başlar. Rusya, bugün neden savaşın maliyetini yeterince hissetmiyor? Çünkü Batı’nın, Ukrayna konulu tüm kararlarında gecikmeler yaşanıyor. Oysa dondurulmuş 300 milyar dolarlık varlıklar sayesinde Rusya için savaşın bedelini yükseltebiliriz” ifadelerini kullanmıştı.

Rusya’yı yeni Putin döneminde neler bekliyor?