Hamas lideri İsmail Haniye'nin Tahran'da suikast sonucu öldürülmesi ardından tepkiler de büyüyor. İran intikam yemini ederken Filistin yönetimi bir günlük yas ilan etti.
İsrail ve Filistinli Direniş örgütleri arasındaki savaşta ateşkes arayışları sürerken Tel Aviv yönetimi bölgeyi ateş çemberine sıkıştırmaya devam ediyor. İran’ın bir tehdit olduğu yönündeki savıyla ABD’yi de direkt cephede tutmak isteyen İsrail, Beyrut’ta yer alan Hizbullah komutanı Fuad Şükür’ün IDF tarafından öldürülmesi ardından şimdi de Tahran’da Hamas Lideri İsmail Haniye’nin suikast sonucunda öldürülmesiyle gündemde.
İran’ın yeni Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan’ın başkent Tahran’daki yemin törenine katılan Hamas Siyasi Büro Şefi İsmail Haniye kaldığı konutun füzeyle hedef alınması sonucu öldü. Pezeşkiyan’ın yemin töreni için 86 devlet temsilcisi bir araya gelmişti. Bunlardan biri de Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’dı. Birleşmiş Milletler Güvnelik Konseyi’nin (BMGK) İran’ın talebiyle acil toplantı kararı aldığı Haniye suikastı sonrası tüm dünyanın manşetlerinde yer alırken liderlerden de mesajlar gecikmedi.
Saldırının yaşandığı İran’ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney X üzerinden bir açıklama yaparak saldırıyı kınadı. Kendi iç güvenliğini sağlayamamakla gündemde olan İran’ın dini lideri Hamaney İsrail saldırılarında torunları ve çocuklarını kaybettiği zaman Haniye’nin dediği “Allah’tan geldik, Allah’a gideceğiz” ifadeleriyle açıklamasına başladı. İran lideri “Cesur ve tanınmış Filistinli Mücahid lider Sayın İsmail Haniye, bugün şafak vakti Allah’la buluşmak için yola çıktı ve büyük direniş cephesi yasını tuttu. Suçlu ve terörist Siyonist yapılanmanın, sevgili misafirimiz ve şehidimize evimizde suikast düzenlemesi bizi üzdüğü gibi, kendisine de ağır bir ceza hazırlamıştır. Şehit İsmail Haniye, kıymetli ruhunu uzun yıllar onurlu mücadele meydanlarında ellerinde taşımış, kendini şehadete hazırlamış, çocuklarını ve yakınlarını bu yolda feda etmiştir. Şehit Haniye, Allah’ın kullarını kurtarmak için Allah yolunda şehit olmaktan korkmadı. İslam Cumhuriyeti’nde yaşanan bu acı ve zorlu olayda şehidin kanının intikamını almak bizim görevimizdir” dedi.
Geçen ay eski Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi’nin ölmesi nedeniyle gidilen erken seçimlerde sandıktan zaferle çıkan reformist Mesud Pezeşkiyan dün yemin ederek görevine başlamıştı. Yemin töreninde Haniye de vardı ve aynı günü akşamı Tahran’da uğradığı saldırıyla öldü. Pezeşkiyan’ın bu suikasta tepkisi sert oldu. İran Cumhurbaşkanı Pezeşkiyan “İşgalci terör rejimini yaptıklarına pişman edeceğiz. İran egemenliğini, haysiyetini, itibarını ve onurunu koruyacaktır” sözleriyle İran’ın misilleme yapacağının sinyalini verdi.
X üzerinden yaptığı bir başka paylaşımda da Pezeşkiyan “Bugün aziz İran, acıya ve sevince ortak olan, direniş yolunun daimi ve gururlu yoldaşı, Filistin direnişinin cesur lideri, Kudüs şehidi Hacı İsmail Haniye’nin yasını tutuyor. Dün onun muzaffer elini kaldırdım ve bugün onu omuzlarıma gömmek zorundayım. İki gururlu millet olan İran ve Filistin arasındaki bağ eskisinden daha güçlü olacak, mazlumların direniş ve savunma yolu her zamankinden daha güçlü bir şekilde takip edilecektir. İran İslam Cumhuriyeti, toprak bütünlüğünü, şeref ve şerefini savunacak, terörist işgalcileri korkakça eylemlerinden pişman edecektir” dedi.
Hamas yöneticilerinden Sami Ebu Zuhri, Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Haniye’ye düzenlenen suikasta ilişkin “İşgalci Haniye’ye değil kendine ateş açtı” dedi. Ebu Zuhri AA muhabirine yaptığı açıklamada “İşgalci İsrail, Hamas Haraketi ve Filistin halkının iradesini kırmak istiyor ancak Hamas bir fikirdir. Yöneticilerinin şehadetleri de bu fikrin önüne geçmez” ifadesini kullandı. Ebu Zuhri işgal altındaki Filistin topraklarının özgürlüğü için dökülen her kan damlasının Hamas’ı büyüttüğünün altını çizerek “Yöneticilerimizin kanları çocuklarımızın kanlarından daha değerli değildir” dedi.
Ebu Zuhri sözlerini şöyle sürdürdü: “Bu suikast işgalcinin hedeflerini gerçekleştirmeyeceği gibi Hamas’ı da teslim olmaya zorlayamaz. Hamas sonuna kadar bu yolda yürüyecek, dökülen kanlar bizleri yolumuza daha fazla bağlıyor.”
Direniş Ekseni’nin en güçlü grubu İran destekli Hizbullah Hareketi İran’ın başkenti Tahran’da suikasta uğrayan Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Haniye için Hamas’a ve Filistin halkına başsağlığı dileğinde bulundu. Hizbullah resmi Telegram hesabı üzerinden Haniye’nin Tahran’da suikasta uğramasına ilişkin açıklama yaptı. “Büyük ve samimi lider Haniye’nin ölümü nedeniyle büyük üzüntü duyulduğu” ifadesine yer verilen açıklamada başta Hamas olmak üzere tüm Filistinlilere başsağlığı dileklerinde bulunuldu. Açıklamada “tüm direniş alanlarındaki mücadelenin kararlılık ve inatla sürdürüleceği” vurgulandı.
Filistin Yönetimi (El Fetih) Başkanı Mahmud Abbas Haniye’nin öldürülmesini şiddetle kınayarak İsrail’in bu hareketini “korkakça” olarak niteledi. Abbas ayrıca Filistin halkının birleşmesini ve İsrail işgaline karşı hem sabırlı olmalarını hem de dik durmalarını istedi.
Abbas Batı Şeria’da bir günlük yas ilan etti.
Filistin resmi ajansı WAFA’da yer alan haberde Devlet Başkanı Abbas’ın eski Başbakan Haniye için bugünü yas ilan ederek bayrakların yarıya indirilmesini istediği belirtildi. Filistin Hükümetinden yapılan açıklamada da “Eski Başbakan ve vatansever lider Heniyye’ye yönelik haince suikastı kınıyoruz” dendi. Açıklamada Filistin halkı ve gruplarına da İsrail’in saldırılarına karşı ulusal birliklerini artırma çağrısının yapıldı. Filistin Ulusal Girişim Hareketi Genel Sekreteri Mustafa el-Bergusi de yaptığı açıklamada “İşgal ordusunun bu iğrenç suçu işlemesini kınıyoruz” ifadelerini kullandı.
Bergusi açıklamasında şunları kaydetti: “Bu korkunç cinayet Filistin halkının ve direnişinin daha da güçlenmesini sağlar. Filistin halkı bugün mücahit kahraman bir lideri kaybetti. Bu lider Filistin halkının çıkarlarını koruma ve ulusal birliğini sağlamaya çok önem veriyordu.”
Lübnan Başbakanı Necib Mikati İsrail’in Lübnan’ın başkenti Beyrut’a yönelik hava saldırısı ile Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Haniye suikastini kınayarak bölgedeki çatışmaların farklı bir tehlikeli sürece evrildiği uyarısında bulundu. Lübnan resmi ajansı NNA’nın geçtiği habere göre Mikati mevcut durumu ele almak için Hükümet Sarayı’nda olağanüstü bakanlar kurulu toplantısı öncesi açıklama yaptı. Beyrut’un İsrail tarafından bombalanmasını kınayan Mikati “Düşmanın (İsrail) pervasızlığını ve kanlı suç çılgınlığını sürdürmesi halinde işlerin daha da kötüleşeceği konusunda sesimizi yükseltiyoruz” ifadelerini kullandı. Beyrut’a dün düzenlenen saldırının getirdiği tehlikelere dikkati çeken Mikati “Başkentin hedef alındığı ve sivillerin hayatını kaybettiği saldırı ile mevcut çatışma durumu büyük endişelere yol açacak açık tehlike durumuna dönüşmüştür” uyarısı yaptı.
Hamas lideri Haniye’ye yönelik suikastı de kınayan Mikati “Bu eylemin küresel endişe çemberini genişleteceği ve bölgede tehlike arz edeceğini görüyoruz” ifadelerini kullandı. İsrail ordusu dün Lübnan’ın başkenti Beyrut’un güney bölgesinde Hizbullah’ın Şura Meclisi’nin bulunduğu Huhreyk Mahallesi’nde bir binaya 30 Temmuz’da hava saldırısı düzenlemişti. Saldırıda iki çocuk ve bir kadın hayatını kaybetmiş, 74 kişi yaralanmıştı.
Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Mihail Bogdanov Haniye’nin öldürülmesinin “kesinlikle kabul edilemez bir siyasi suikast” olduğunu söyledi. RIA Novosti’ye konuşan Bogdanov “Bu çok yanlış. Bölgedeki tansiyonun daha da yükselmesine neden olacak” dedi. Kremlin’den yapılan açıklamada da “Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Haniye’nin ölümüne yol açan saldırıyı şiddetle kınıyoruz” dendi.
Ateşkes görüşmelerinde arabuluculuk rolünü üstlenen ülkelerden Katar’ın Dışişleri Bakanlığı da Haniye’nin öldürülmesini “çirkin bir suç ve tehlikeli bir yükseliş” olarak kınadı. Katar yıllardır Haniye’ye ve Hamas’ın ofislerine ev sahipliği yapıyor. Hatta bu yüzden son zamanlarda ABD ile anlaşmazlığa bile düşmüştü.
Pakistan Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada İslamabad’ın gerekçesi ne olursa olsun yargısız infazlar ve bölge dışı cinayetler de dahil olmak üzere terörün her türlü biçimini ve tezahürünü kınadığı belirtildi. Açıklamada aralarında Pakistan Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Muhammed İshak Dar’ın da bulunduğu çok sayıda yabancı devlet adamının katıldığı İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan’ın yemin töreni ile aynı zamana denk gelen bu pervasız eylemin zamanlaması karşısında derin şok yaşandığı vurgulandı. Pakistan’ın İsrail’in “bölgede artan maceracılığını” ciddi bir endişe ile izlediğine işaret edilen açıklamada “İsrail’in son eylemleri zaten istikrarsız olan bölgede tehlikeli bir tırmanış teşkil etmekte ve barış çabalarını baltalamaktadır” ifadeleri kullanıldı.
Açıklamada Haniye’nin ailesine ve Filistin halkına başsağlığı dileğinde bulunuldu.
Yemen’deki İran destekli Husiler, Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Haniye’ye düzenlenen suikastı “terör suçu ve tehlikeli bir gerilim” olarak nitelendirdi ve kınadı. Husilerin Siyasi Büro Ofisinden İran’ın başkenti Tahran’da Hamas Lideri Haniye’ye düzenlenen suikasta ilişkin açıklama yapıldı. Söz konusu suikastın uluslararası tüm hukuk ve anlaşmaların açık bir ihlali olduğuna işaret edilen açıklamada “Haniye suikastı sınırı aşan büyük bir gerilimdir” dendi.
Açıklamada Hamas lideri Haniye’ye yönelik suikastın “Yahudilerin terör suçu olduğu” ifade edildi.
Haniye yeni İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan’ın yemin törenine katılmak için Tahran’da bulunuyordu. İran Devrim Muhafızları Ordusu 31 Temmuz’da sabaha karşı yaptığı açıklamada Haniye’nin Tahran’da kaldığı konutuna saldırı düzenlendiğini duyurdu. İran ve Hamas Hareketi suikasttan İsrail’i sorumlu tutarken İsrailli yetkililer olayla ilgili açıklama yapmaktan kaçındı.
Haniye 6 Mayıs 2017’de Hamas Şura Konseyi tarafından Halid Meşal’in yerine Hamas’ın Siyasi Büro Başkanı seçilmişti.