İngiliz Başbakan Starmer’dan kemer sıkma sinyali: Ekonomide kara delik var, önlemler acı verecek

İngiltere’nin İşçi Partili başbakanı Keir Starmer koltuğa geldiği gibi birçok büyük zorlukla sınanmıştı. Aşırı sağcıların protestolarıyla epey uğraşan Starmer şimdi de büyük tepki çekmesi beklenen kemer sıkma politikalarını duyurdu.

Starmer’ın belki de göreve geldiğinden bu yana yaptığı en kritik konuşmada ekonomi ve aşırı sağcılar gündemdeydi. Starmer’ın 14 yıl boyunca ülkeyi yöneten Muhafazakar Parti’ye yönelik sert eleştirileri de öne çıktı.

Starmer “yedi haftada eski hükümetin yedi yılda başardığından çok şey başardık” diyerek seçim öncesi vaatlerini gerçekleştirmeye başladıklarını söyledi. Sorunları “kökünden” çözeceklerini söyleyen Starmer “değişimin bir gecede gelmeyeceğinin” altını çizdi.

‘Oldukça sağlıksız bir toplum’

İngiltere’de göçmen karşıtı aşırı sağ gösteriler yeni hükümetin ilk sınavı olmuştu. Gösterileri değerlendiren Starmer “bir grup akılsızın” bozuk adalet sistemi yüzünden bu olayları tetiklediğini söyledi. Muhafazakarların iktidar olduğu dönemi işaret eden Starmer “14 yıllık bir başarısızlık insanlara suçun bir cezası olmadığını gösterdi” dedi. Starmer Muhafazakar Parti’yi “oldukça sağlıksız bir toplum” inşa ettiği gerekçesiyle suçladı.

İngiltere’deki gösterilere katılan bazı aşırı sağcılar yeni hükümetin emriyle tutuklanmıştı. Bu tutuklamalar hapishanelerin dolup taşmasına yol açarak bir krizi tetiklemişti. Genel affın gündeme gelmesi Starmer’ı eleştirilerin odağı yapmıştı. Starmer aftan faydalananların toplum için risk yaratmayacağına dair garanti verdi. Başbakan “büyük risk yaratanların” salıverilmesini önleyen bir metod kullandıklarını aktardı. “İhtiyacımız olan hücrelerin dolu olduğu halimiz ortada” diyerek sözlerine devam eden Starmer yeni hapishaneler için de yeşil ışık yakmış gibi görünüyor.

Yeni bütçe ‘acı verici’ olacak

Starmer “işler hayal ettiğimizden çok daha kötü durumdaymış” diyerek bütçede 22 milyar poundluk bir “kara delik” bulduklarını söyledi. Starmer ekimde açıklayacakları bütçenin acı verici olacağını söyledi. Starmer’ın “kara delik” tabirini kullanması oldukça çarpıcı, çünkü bütçedeki bu açık bütçeden sorumlu yetkililerin bile bilgisi dahilinde değil. Bütçeden sorumlu hükümet ofisinin Starmer’a gönderdiği mektupta bu harcamaların eski hükümet tarafından gizlendiği belirtilmiş.

Yeni bütçeyle baş etmesi gereken halka da seslenen Starmer “Biliyorum, yaşamak istediğiniz bu değildi. Burası bizim de olmak istediğimiz yer değil. Sizden bunu talep etmek oldukça zor, fakat hiçbir şeyi çözemeyen, işlevsiz bir siyasete son vermeliyiz. İşler önce kötü olacak ki sonra her şey iyi olabilsin” dedi.

Starmer seçim öncesi vaatlerine sadık kalacağını da belirtti. Buna göre çalışan insanların gelir vergileri veya genel sağlık sigortası ücretleri artırılmayacak. Starmer vergi artışlarını tek çıkış yolu olarak görmediklerini söyledi. Başbakan hükümetinin ekonomiyi büyütmeye odaklanacağını vurguladı. Ancak Muhafazakar Parti’nin bıraktığı kara deliği kapatmak için “zor kararlar” alması gerekeceğini kabul etti. Bu kararların ne olacağına dair detaylı bilgi vermedi. Starmer’a özellikle harcama kesintilerinin düşünülüp düşünülmediği soruldu. Başbakan 30 Ekim bütçesiyle ilgili olarak “bakanlara engel yaratmayacağını” söylemekle yetindi. 

Starmer’a ‘vergiyi zenginden al’ tepkisi

Demeci yorumlayan İngiltere’nin önemli sendikacılarından Sharon Graham’a göre Starmer  önünü göremiyor. Graham “İşçi Partisi hükümetinin vaat ettiği değişimi artık görmek istiyoruz” diyerek İngiltere’nin para politikalarını eleştirdi. Graham X’te yaptığı paylaşımla zenginlerin yüzde 1’inden alınacak verginin “kara deliği” kapatmaya yeteceğini söyledi.

WE NEED CHANGE NOT CUTS
Austerity mk 2 is not the answer to the UK’s problems

💬 A bleak vision of Britain is not what we need now. It is time to see the change that @UKLabour promised. #Labour

🧵1/6 ⬇️

— Sharon Graham (@UniteSharon) August 27, 2024

Starmer’a bir diğer yorum da Liberal Demokrat Parti’den geldi. Partinin lideri Ed Davey Starmer’ı destekleyerek durumun vahametini yalnızca Muhafazakar Parti’nin inkar edeceğini söyledi. Muhafazakarların ülkeye “zehirli bir miras” bıraktığını söyleyen Davey hükümetin atacağı “kararlı, sert ve hırslı” adımlara destek vereceklerini açıkladı.

Yeşiller Partisi’nin eş başkanı Carla Denyer ise yeni ekonomi planını hedefine oturttu. İnsanların İşçi Partisi’ne “daha fazla acı” için oy vermediğini belirterek Starmer hükümetinin zenginlere vergi yaptırımları uygulamaktan kaçtığını söyledi. Yeşiller siyasete sermaye gözüyle yaklaşılmasının hem yoksulluğu hem de iklim krizini tetiklediğini, İşçi Partisi’nin ise bu sorunlar karşısında çaresiz kaldığını düşünüyor.

Starmer’ın konuşmasına ana muhalefetin tepkisi gecikmedi. Muhafazakarların bir sonraki lideri olacağı düşünülen Kemi Badenoch, Starmer’ın “İngilizleri aptal yerine koyduğunu” söyledi.

İngiltere’de aşırı sağ krizi dinmiyor, hükümet yeni çareler arıyor

10 Numara’da yeni isim: Keir Starmer kimdir?