Demokrasinin neresindeyiz? ‘Hibrit rejim’den ‘Otoriter’e düşmek üzereyiz
İran'da seçmenler ülkenin dokuzuncu cumhurbaşkanını seçmek için sandık başında. Anketlerin tek reformist aday Pezeşkiyan'ı önde gösterdiği seçimlerde oy verme işlemi ikinci kez uzatıldı. Dini lider Hamaney halka oy kullanma çağrısı yaptı.
İran’da 14. Cumhurbaşkanlığı Seçimleri için oy verme süreci hız kesmeden devam ediyor. Tahran’ın en önemli seçim merkezlerinden biri olan İrşad Hüseyniyesi’nde ve diğer seçim noktalarında, önceki yıllara kıyasla yüksek katılım dikkat çekiyor.
İran’ın ruhani lideri Ayetullah Ali Hamaney, oyunu Tahran’da İmam Humeyni Hüseyniyesi’nde kurulan sandıkta kullandı.
Hamaney, oy verdikten sonra basına yaptığı açıklamada 19 Mayıs’ta bir helikopter kazasında yaşamını yitiren Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve diğer yetkilileri anarak konuşmasına başladı.
Hamaney, seçim günlerinin İran halkı için “sevinç ve mutluluk günü” olduğunu belirterek, kararsız seçmenlere çağrıda bulundu ve “İslam Cumhuriyeti’nin devamlılığı, istikrarı, onuru ve uluslararası itibarı halkın katılımına bağlıdır. Bu yüzden kıymetli vatandaşlarımızdan oy kullanmayı ciddiye almalarını ve bu önemli siyasi sürece katılmalarını rica ediyoruz” dedi.
“İnşallah bu ülke için en iyi ve en faydalı seçim yapılır” diyen Hamaney “Önümüzdeki yıllar Allah’ın izniyle güzel ve bereketli olur ve insanlar seçimlerinden memnun kalır” ifadelerini kullandı.
İran resmi haber ajansı IRNA’ya göre İçişleri Bakanlığı Seçim Kurulu Merkezi Sözcüsü Muhsin İslami, oy verme süresi hakkında bilgi verdi. İslami, yerel saatle 08.00’de başlayan ve 18.00’de sona ermesi planlanan oy verme süresinin, yüksek katılım nedeniyle önce saat 20.00’ye, ardından 24.00’e kadar uzatıldığını belirtti.
Seçmenlerin sandık başındaki yoğunluğu devam ederse Seçim Kurulu Merkezi’nin kararıyla süre tekrar uzatılabilir. İran seçim yasalarına göre oy verme süresi gece yarısına kadar uzatılabilir ancak bu saatten sonra yeniden uzatılamaz.
İçişleri Bakanlığı Seçim Merkezi’nin verilerine göre 88 milyon nüfusa sahip ülkede yaklaşık 62 milyon seçmen 59 binden fazla sandıkta oy kullanabilecek. Ayrıca 95 ülkede kurulan seçim merkezlerinde yurt dışındaki İran vatandaşları da oy kullanabilecek.
Seçimlerde reformist aday Mesud Pezeşkiyan, muhafazakar adaylar Meclis Başkanı Muhammed Bakır Kalibaf, eski Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi Genel Sekreteri Said Celili ve eski İçişleri Bakanı Mustafa Purmuhammedi yarışıyor.
Muhafazakar adaylar Tahran Belediye Başkanı Ali Rıza Zakani ve Emir Hüseyin Kadızadehaşimi, “muhafazakar kanatta birliği sağlamak amacıyla” son dakikada adaylıktan çekildi.
Adayların ilk turda seçilebilmesi için yüzde 50+1 oy alması gerekiyor.
İlk turda yüzde 50+1’in üzerine çıkan aday olmazsa, en fazla oyu alan iki aday ikinci tura kalacak ve 5 Temmuz’da yapılacak ikinci turda kazanan isim ülkenin dokuzuncu Cumhurbaşkanı olacak.
Seçim sonuçlarına dair ilk verilerin gece yarısı açıklanması ve kesin sonuçların ise ertesi gün duyurulması bekleniyor.
İran’da cumhurbaşkanı 4 yıl görev yapıyor ve ardışık olarak en fazla iki kez seçilebiliyor.
İran’da 14. Cumhurbaşkanlığı Seçimleri’nde oy kullanma işlemi sona ererken başkent Tahran’daki seçim merkezlerinde yüksek katılım gözlemleniyor. Yerel saatle 08.00’de başlayan oy verme süreci iki uzatma kararıyla birlikte 24.00’te sona erdi. Yetkililer oyların sayımına başladı.
Seçimlerde reformist aday Mesud Pezeşkiyan, muhafazakar adaylar Meclis Başkanı Muhammed Bakır Kalibaf, eski Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi Genel Sekreteri Said Celili ve eski İçişleri Bakanı Mustafa Purmuhammedi yarışıyor.
Muhafazakar adaylar Tahran Belediye Başkanı Ali Rıza Zakani ve Emir Hüseyin Kadızadehaşimi, “muhafazakar kanatta birliği sağlamak amacıyla” son dakikada adaylıktan çekildi.
Adayların ilk turda seçilebilmesi için yüzde 50+1 oy alması gerekiyor. İlk turda yüzde 50+1’in üzerine çıkan aday olmazsa, en fazla oyu alan iki aday ikinci tura kalacak ve 5 Temmuz’da yapılacak ikinci turda kazanan isim ülkenin 9. Cumhurbaşkanı olacak.
Seçim sonuçlarına dair ilk verilerin gece yarısı açıklanması ve kesin sonuçların ise ertesi gün duyurulması bekleniyor.
İranlı Öğrenciler Anket Ajansı (ISPA) tarafından 26 Haziran’da ülke genelinde 3 bin 589 kişiyle yüz yüze yapılan kamuoyu yoklamasında, yarışta yüzde 33,1 ile Pezeşkiyan önde gelirken, ikinci sırada yüzde 28,8 ile Celili ve üçüncü sırada yüzde 19,1 ile Kalibaf yer alıyor.
Anketlere göre, Pezeşkiyan’ın Türk, Kürt ve Beluç vatandaşların yoğun olduğu bölgelerde diğer adaylara göre daha yüksek oy aldığı görülüyor.