İran’ın İsrail’e saldırısı hava savunma sistemlerine rağbeti artırdı: İHA’lar ne kadar avantaj sağlıyor?

İran’ın 13 Nisan’da İsrail’e yönelik insansız hava aracı (İHA) ve füze saldırısının neredeyse tümüyle boşa çıkarılması hava savunma sistemleri için bir başarı anlamına gelmekle birlikte bu tür saldırıları önleyebilecek silahların yetersiz olduğunu da hatırlattı.

Şubat 2022’de Rusya’nın Ukrayna’ya açtığı savaş, Asya-Pasifik bölgesindeki gerginlik endişeleri ve Ortadoğu’da yeniden alevlenen çatışmaların etkisiyle dünyanın dört bir yanındaki ülkeler son yıllarda hava savunmalarını güçlendirmek için harekete geçti. Hava savunma sistemleri üreten şirketler artan talebi karşılamakta zorlanırken teknoloji sipariş eden ülkeler de uzun bekleme süreleri ve yüksek maliyetlerle boğuşuyor.

Yıllar süren yetersiz yatırımın ardından füzeler için yapılan küresel bir mücadele bazı hava savunma önleyicilerinin teslim edilmesinin yaklaşık iki yıl veya daha fazla sürmesi anlamına geliyor. Roket motorları gibi bazı bileşenlerin eksikliği de bu gecikmeye katkıda bulunuyor.

ABD’nin uzay ve füze savunmasından sorumlu bakan yardımcısı John Hill geçen hafta milletvekillerine “Biraz tatile çıktığımız ve arayı kapatmaya çalıştığımız konusunda endişelerim var” dedi.

Hava savunma sistemlerinin ve ateşledikleri füzelerin yapımı genellikle uzun zaman alır ve özellikle de insansız hava araçlarına göre genellikle çok daha pahalıya mal olur. Küçük otonom insansız hava araçlarından oluşan sürülerin potansiyeli günümüz ekipmanları için daha fazla zorluk teşkil etmekte, ayrıca bu gelişen tehditleri ele alacak yeni teknolojiler halen geliştirilme aşamasında.

The near-complete thwarting of Iran’s drone-and-missile barrage against Israel marked a success for air-defense systems, but also served as a reminder that weapons capable of intercepting such attacks are in short supply https://t.co/DX5aFUOlX5 https://t.co/DX5aFUOlX5

— The Wall Street Journal (@WSJ) April 17, 2024

‘İsrail oldukça iyi iş çıkardı’

İran’ın hafta sonu İsrail’e saldırısı 120’den fazla balistik füze, 30’dan fazla seyir füzesi ve yaklaşık 170 insansız hava aracının kullanıldığı büyük çaplı bir saldırı olarak dikkat çekti. ABD’li üst düzey yetkililer İsrail’in balistik füzelerin çoğunu Arrow hava savunma sistemlerini kullanarak önlediğini söyledi. Yaklaşık dört ila altı füze ABD destroyerleri tarafından vuruldu ve biri de ABD Patriot hava savunma bataryası tarafından etkisiz hale getirildi.

ABD savaş uçakları insansız hava araçlarının çoğunu düşürürken bazıları da İngiliz, Fransız ve İsrail uçakları tarafından imha edildi.

İran’ın yaylım ateşinin bertaraf edilmesi İsrail’in sofistike ve çok katmanlı hava savunma sistemi ve ABD ile diğer Batılı ve Arap ortaklarının sağladığı güçlü destek sayesinde mümkün oldu. Ancak savunma analistleri İsrail’in Ukrayna’nın Rusya ile iki yılı aşkın süredir devam eden savaşında yaşadığı gibi çok sayıda saldırı dalgasıyla karşı karşıya kalması halinde muhtemelen zorlanacağını söylüyor.

ABD’li düşünce kuruluşu Stratejik ve Uluslararası Çalışmalar Merkezi’nde Füze Savunma Projesi Direktörü Tom Karako “İsrail’in Demir Kubbe’si oldukça iyi iş çıkarmış gibi görünüyor, ancak olumsuz tarafı bu süreçte çok sayıda önleyicinin harcanmış olması” dedi: “Şarjör envanterinin zorlanmasının herkes için bir sorun olacağı kesin.”

Ukrayna’nın durumu iç açıcı değil: Uzun süre bekleyecek

Ukrayna son birkaç yıldır iki binden fazla balistik, seyir ve diğer füze türlerinin yanı sıra binlerce insansız hava aracını engellemek için büyük ölçüde Batı tarafından sağlanan ekipmana güveniyor. Ancak Kiev’in füzeleri tükendikçe önleme oranları da düşüyor.

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski bu hafta PBS’e verdiği demeçte, Kiev’in askeri güçlerinin santrali savunacak füzeleri kalmadığı için Rusya’nın kısa süre önce büyük bir enerji santralini imha edebildiğini söyledi. Rusya 11 füze ateşledi ve Ukrayna’nın bunlara karşı koyacak sadece yedi füzesi vardı.

Ancak Batı’nın Ukrayna’ya verecek büyük miktarda füzesi ve savunma sistemi kalmadı. Balistik füzeleri imha etmek üzere tasarlanan Patriotlar için şimdiden uzun bir bekleme listesi var. Örneğin,İsviçre 2022 yılında beş Patriot bataryası sipariş etti ancak hükümetin söylediğine göre ilkinin gelmesi altı yıl, faaliyete geçmesi ise bir yıl sürecek.

Sistemler aynı zamanda ucuz da değil. Her biri 32 füze ile donatılabilen Patriot bataryalarının maliyeti yaklaşık bir milyar dolar.

Tel Aviv merkezli düşünce kuruluşu Ulusal Güvenlik Çalışmaları Enstitüsü’nde araştırmacı olan Yehoshua Kalisky’ye göre İsrail’in bu hafta sonu İran yaylım ateşinin yaklaşık yarısını durdurmasının maliyeti 2.1 milyar İsrail Şekeli ya da 550 milyon dolardan fazla olarak hesaplandı.

Batılı yetkililer daha ucuz insansız hava araçlarını milyon dolarlık füzelerle vurmak zorunda kaldıkça maliyetlerin artacağından ve düşmanların bu insansız hava araçlarından oluşan sürüleri kullanması halinde masrafların yükseleceğinden endişe ediyor.

Ukrayna’da daha büyük bir rol oynayan küçük insansız hava araçları geleneksel savunma sistemleri için benzersiz zorluklar oluşturuyor.

Dedrone’un CEO’su Aaditya Devarakonda “Küçük olanları fark etmek büyük olanları fark etmekten daha zordur. Uzaktan bir deveyi görebilirsiniz ama muhtemelen bir fareyi göremezsiniz. Tespit edilebilirlik büyük, çok büyük bir sorun” diyor.

ABD kuvvetleri kendi gemilerini ve Kızıldeniz’deki ticari gemileri korumak için büyük ölçüde gemi tabanlı Aegis füze savunma sistemine ve gelen dronları patlatmak için makineli tüfek kullanan Phalanx sistemine güveniyor.

Savunma ve endüstri yetkilileri, ucuz ve otonom İHA sürüsüne karşı koyacak iyi bir teknik çözümün henüz bulunmadığını söylüyor.

ABD ve İsrail şu anda özel şirketler tarafından geliştirilen ve güçleri olduğu sürece ateş etmeye devam edebilen mikrodalga ve lazer karşı dron sistemlerini test ediyor. Bu da teorik olarak sistemin bir insansız hava aracı sürüsünü cephanesi bitmeden imha etmesine yardımcı olacaktır.

Yüksek güçlü mikrodalga silahlar konusunda uzmanlaşmış Amerikalı bir girişim olan Epirus, ABD Ordusu’nun onay vermesi halinde sistemlerinden bazılarını yaza kadar, 10 tanesini de yıl sonuna kadar Ortadoğu’da sahaya sürebileceğini söyledi. ABD’nin en büyük savunma şirketlerinden biri olan RTX’in Raytheon birimi, ilk prototiplerin gelecek yıl teslim edilmesi planlanan yüksek güçlü mikrodalga karşı drone sistemleri için bir ABD askeri sözleşmesine sahip.

Bu yeni sistemler henüz savaşta test edilmedi ve menzilleri sınırlı, ancak teknolojiyi savunanlar drone sürülerine karşı en iyi savunmayı sunduklarını söylüyorlar.

İran’ın İsrail’e fırlattığı füze ve dronları havada kimler gördü?

WSJ: Amerikan dronları Ukrayna savaşında sınıfta kaldı, Ukrayna ucuz Çin dronlarına yöneldi

NATO ve Avrupa ile büyük yakınlaşma adımı: Türkiye Avrupa’nın ortak hava savunma programına katıldı