İsrail 7 Ekim’den bu yana ilk kez özür diledi

Gazze Şeridi’nde 60’tan fazla mutfağıyla bölge halkına sıcak yemek sağlayan ABD merkezli yardım kuruluşu Dünya Merkezi Mutfağı (World Central Kitchen-WCK) İsrail’in saldırısında yedi personelini kaybetti. İsrail güçlerinin saldırılarını aralıksız sürdürdüğü Gazze’de yaşamak günden günde daha tehlikeli bir hal alırken WCK bölgedeki tüm operasyonlarını ivedi şekilde durdurduğunu açıkladı.

Merkezi ABD’nin başkenti Washington’da bulunan yardım kuruluşundan yapılan açıklamada “Dünya Merkezi Mutfağı ekibimizin yedi üyesinin Gazze’de İsrail ordusu tarafından düzenlenen saldırıda öldürüldüğünü üzüntüyle teyit ediyor” dendi. Yaşamını yitiren çalışanların Avustralya, Polonya, İngiltere, ABD-Kanada ve Filistin uyruklu oldukları aktarılan açıklamada ekibin saldırı sırasında çatışmasızlık bölgesinde kuruluş logosu taşıyan iki zırhlı araç içinde olduğu kaydedildi.

World Central Kitchen suspends Gaza operations after 7 workers killed in strikehttps://t.co/2aQW1Si7gZ

— The Times of Israel (@TimesofIsrael) April 2, 2024

Açıklamada İsrail Savunma Kuvvetleri (IDF) ile koordine şekilde hareket edilmesine rağmen personelin bulunduğu iki zırhlı aracın 100 ton gıda yardımı bıraktığı ambardan ayrıldıktan sonra hedef alındığı duyuruldu.

Kuruluş gelecekteki çalışmaları için yakın zamanda başka bir karar alınacağını söylerken üst düzey yönetici Erin Gore “Bu sadece WCK’ya yönelik değil, gıdanın bir savaş silahı olarak kullanıldığı acil durumlarda gönüllü olan insani kuruluşlara karşı bir saldırı” dedi.

WCK çalışanlarının “insanlığın her şeyin üzerinde olduğunu gösterme” kararlılığının her zaman hatırlanacağını söyleyen Gore İsrail ordusunca yapılan saldırıda hayatını kaybedenler nedeniyle üzgün olduğunu, dehşete kapıldığını söyledi.

Kuruluş sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada da Gazze’de yemek yardımı çalışmalarına katılan çalışanlarının İsrail ordusunun saldırısında öldürüldüğü haberini aldıklarını belirterek “Bu bir trajedi. İnsani yardım çalışanları ve siviller asla hedef olmamalıdır. Asla” dedi.

We are aware of reports that members of the World Central Kitchen team have been killed in an IDF attack while working to support our humanitarian food delivery efforts in Gaza. This is a tragedy. Humanitarian aid workers and civilians should NEVER be a target. EVER.

— World Central Kitchen (@WCKitchen) April 1, 2024

Netanyahu’dan pişkin açıklama: Savaşta böyle şeyler olur

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu yaptığı açıklamada saldırıyı “trajik bir olay” diye nitekendirdi ve İsrail ordusunun Gazze Şeridi’nde sivilleri “kasıtsız olarak” vurduğunu söyledi.

X hesabında paylaştığı videoda Netanyahu “Kuvvetlerimiz Gazze Şeridi’ndeki masum insanları istemeden vurdu. Savaşta böyle şeyler olur. Konuyu bütünüyle araştırıyoruz; hükümetlerle temas halindeyiz ve bunun tekrarlanmasını önlemek için mümkün olan her şeyi yapacağız” dedi.

Erken saatlerde de IDF, ABD ve diğer Batılı müttefiklerinin hızlı yanıt isteği üzerine saldırıyla ilgili bağımsız bir soruşturma başlattığını söyledi.

Askeri sözcü Daniel Hagari Telegram üzerinden yaptığı açıklamada yardım görevlilerinin “ihtiyaç sahibi insanlara gıda götürmek gibi hayati bir görevi” yerine getirdiklerini ve ölümlerinin “trajik” olduğunu ifade etti. Hagari, yardım grubunun kurucusu ünlü şef Jose Andres ile konuştuğunu ve tüm İsrail ordusu adına başsağlığı dileklerini ilettiğini söyledi.

Hagari ayrıca olayla ilgili olarak ordunun bağımsız Gerçekleri Tespit ve Değerlendirme Mekanizması tarafından bir soruşturma başlatılacağını duyurdu: “Ne olduğunu anlamak için olayı en üst düzeyde gözden geçiriyoruz.”

İsrail Dışişleri Bakanı Israel Katz da olayın yardım görevlilerinin güvenliğinin sağlanması amacıyla “yetkili makamlar” tarafından soruşturulacağını kaydetti.

Savaşın başından bu yana ilk özür

İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog ve Genelkurmay Başkanı Herzi Halevi, İsrail ordusunun Gazze Şeridi’ne düzenlediği saldırıda çalışanlarının öldürülmesinden dolayı WCK’dan özür diledi. Cumhurbaşkanlığı’ndan yapılan yazılı açıklamada Herzog’un WCK’nın kurucusu şef Jose Andres’i telefonla aradığı belirtildi.

Görüşmede Herzog’un WCK çalışanlarının İsrail saldırısında öldürülmesinden duyduğu derin üzüntüyü ve “samimi özürlerini” dile getirdiği aktarıldı. Öldürülenlerin ailelerine ve yakınlarına başsağlığı dileklerini ileten Herzog’un, saldırının “kapsamlı şekilde soruşturulması konusundaki kararlılığını” belirttiği ifade edildi.

Genelkurmay Başkanı Halevi ise “büyük bir hata” olarak nitelediği saldırıyla ilişkin yayımladığı görüntülü mesajla WCK’dan özür diledi. Halevi, saldırının kasıtlı olmadığını savunarak “Çok açık olmak istiyorum; hava saldırısı WCK yardım çalışanlarına zarar verme niyetiyle gerçekleştirilmedi. Bu, geceleri çok karmaşık koşullardaki bir savaş sırasında yanlış tanımlamanın ardından gelen bir hataydı. Böyle bir şeyin olmaması gerekirdi” diye konuştu.

Bu açıklamalar İsrail’in 7 Ekim’de Gazze Şeridi’nde başlayan savaş süresince dilediği ilk özür olarak kayıtlara geçti.

İsrail: Gazze’de kıtlık haberleri Hamas’ın yalanı

İsrail Hükümet Sözcüsü Avi Hyman Sky News’e yaptığı açıklamada Gazze’de kıtlığın başladığına yönelik haberleri yalanladı ve şöyle dedi:

“Çeşitli kuruluşlardan gelen ve kıtlığın yakın olduğunu öne süren bir dizi yazılı rapor ve benzeri şeyler var. Biz durumun böyle olduğuna inanmıyoruz.”

Hyman kıtlık haberlerinin “eski, güncel olmayan bilgilere dayandığını” savundu ve şu ifadeleri kullandı:

“Bunlar Hamas rakamlarına, örgütün sağlık bakanlığı rakamlarına dayanıyor. Hamas kısa bir süre önce bebekleri öldürüyordu, çocukları ebeveynlerinin önünde, ebeveynleri çocuklarının önünde öldürüyordu, bütün aileleri diri diri yakıyordu. Dolayısıyla Hamas yönetimindeki Gazze’den gelen her habere bir tutam tuz değil, bir kaşık tuzla yaklaşıyoruz.”

Beyaz Saray’dan soruşturma talebi

Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi Sözcüsü Adrienne Watson saldırıyla ilgili X’teki hesabından açıklama yaptı. Watson şöyle dedi:

“Gazze’de WCK insani yardım görevlilerini öldüren saldırıdan dolayı çok üzüntü duyduk ve derinden rahatsız olduk. İnsani yardım görevlileri ihtiyaç sahiplerine yardım dağıtırken korunmalıdır. İsrail’i yaşananları hızlıca soruşturmaya çağırıyoruz.”

We are heartbroken and deeply troubled by the strike that that killed @WCKitchen aid workers in Gaza. Humanitarian aid workers must be protected as they deliver aid that is desperately needed, and we urge Israel to swiftly investigate what happened.

— Adrienne Watson (@NSC_Spox) April 2, 2024

Beyaz Saray’ın soruşturma çağrısına İngiltere de katıldı. Başbakan Rishi Sunak Kuzeydoğu İngiltere’ye yaptığı bir ziyaret sırasında yaptığı açıklamada  “İsrail’den olanları acilen soruşturmasını istiyoruz çünkü açıkça cevaplanması gereken sorular var. Düşüncelerim hayatını kaybedenlerin arkadaşları ve aileleriyle birlikte. Gazze’de pek çok kişinin yaşadığı acıları hafifletmek için harika işler yapıyorlar” diye konuştu.

İngiltere Dışişleri Bakanı David Cameron da Sunak’a paralel ifadeler kullanmış, “İsrail’e derhal soruşturma başlatması ve yaşananlara ilişkin tam ve şeffaf açıklama yapması çağrısında bulunduk” demişti.

Avustralya, Polonya, İspanya…: Saldırıya tepkiler sürüyor

Avustralya Başbakanı Anthony Albanese de saldırıya tepki gösterdi. Albanese aralarında Avustralyalı Lalzawmi Zomi Frankcom’un da olduğu WCK çalışanlarının hayatını kaybettiği saldırıyı “trajedi” olarak tanımladı.

ABC News’in haberine göre WCK çalışanlarının İsrail saldırıları sırasında yaşamını yitirmesinin “tamamıyla kabul edilemez” olduğunun altını çizen Albanese şöyle konuştu:

“Gerçek şu ki yardım ve insani yardım sağlamaya giden birinin hayatını kaybetmesi her türlü makul koşulun ötesindedir ve bu araçta dört yardım görevlisinin yanı sıra bir de Filistinli şoför vardı. İnsani yardım çalışanlarının ve sivillerin koruma altına alınması gerekiyor. Bu konuda tüm sorumluluğun alınmasını istiyoruz. Bu trajedi asla yaşanmamalıydı.”

İspanya Dışişleri Bakanı Jose Manuel Albares de saldırıya tepkisini “İşçilerin ölümü karşısında dehşete düştük. İspanya kuruluşun çalışmalarını destekliyor. (Gazze’ye) insani yardımların girişine izin verilmesini ve acil ateşkesi talep ediyoruz” sözleriyle dile getirdi.

Avrupa Birliği (AB) İnsani İşler Komiseri Janez Lenarcic de saldırıyı kınadı ve X hesabından ateşkes çağrısı yaptı: “Bu durmalı. Hemen şimdi” dedi.

I condemn yet another deadly attack on humanitarian workers in #Gaza.

This must stop. Now. #ceasefire https://t.co/jlyQyWWium

— Janez Lenarčič (@JanezLenarcic) April 2, 2024

Polonya Dışişleri Bakanı Radoslaw Sikorski de X sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, İsrail’in Varşova Büyükelçisi Yacov Livne ile ivedilikle iletişime geçtiğini ve konuyla ilgili açıklama istediğini belirtti. Sikorski ayrıca yaşamını yitiren insani yardım çalışanının ailesine ve Gazze’deki tüm sivil mağdurlara başsağlığı dileklerini iletti.

Şef Jose Andres de sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada İsrail’in hava saldırısında örgüt çalışanlarından “birkaçının” öldüğünü doğruladı ve aileleri, arkadaşları ve tüm WCK ailesi için “üzgün ve kederli olduğunu” söyledi.

Al Jazeera’den Hind Khoudary ölenlerin cenazelerinin götürüldüğü Deyr el-Balah’taki El Aksa Şehitleri Hastanesi’nden bildirerek günün erken saatlerinde yardım görevlileriyle konuştuğunu söyledi. Khoudary “Hastanedeki herkes hayret ve şaşkınlık içinde, İsrail güçlerinin uluslararası yardım görevlilerini hedef aldığına inanmıyorlar” dedi.

İsrail ordusu ise “olayın tüm koşullarını anlamak için” soruşturma yürüttüğünü ve “insani yardımın güvenli bir şekilde ulaştırılmasını sağlamak için yoğun çaba sarf ettiğini” söyledi.

6 Şubat’ta biz de görmüştük: Nedir bu WCK?

Dünyaca ünlü İspanyol kökenli şef Jose Andres’in kurduğu kar amacı gütmeyen sivil toplum kuruluşu Dünya Merkezi Mutfağı doğal afet ve çatışmalardan etkilenen topluluklara gıda sağlamasıyla biliniyor. Merkezi ABD’de bulunan WCK dünyanın birçok bölgesinde faaliyetini sürdürüyor.

Faaliyetlerine başladığı 2010’dan bu yana başta kasırga, orman yangını, tsunami, deprem ve yanardağ patlaması gibi doğal afetler ile çatışma kaynaklı insani krizlerden etkilenen bölgelere sıcak yemek temin eden WCK sağladığı insani yardımlar aracılığıyla İsrail’in işgal ettiği topraklarından zorunlu göçe tabi tutulan Filistinlilerin de yarasını sarıyordu.

Bölge halkına 68’den fazla mutfağıyla sıcak yemek sağlayan kuruluş Filistinlilere her gün binlerce öğün yemek pişiriyordu. İnternet sitesinden yapılan açıklamada kuruluşun İsrail’in Gazze’ye saldırılarının başladığı 7 Ekim 2023’ten bu yana kara, hava ve deniz yoluyla ihtiyaç sahibi Filistinlilere insani yardım ulaştırdığı ve Gazze’deki halka yaklaşık 42 milyondan fazla öğün sıcak yemek pişirdiği kaydedildi.

Gazze’de başta çocuklar olmak üzere giderek daha fazla insanın açlıktan öldüğü ve durumun giderek kötüleştiği belirtilen açıklamada, WCK’nın bölgedeki yerel ve uluslararası ortaklarıyla Gazze’deki ihtiyaç sahiplerine gıda ulaştırmak için çalıştığı vurgulandı. Açıklamada “Bunu yapmaya mecburuz çünkü Gazze’deki durum, 15 yıllık tarihimizde tanık olduğumuz en vahim durum” dendi.

6 Şubat depremleri sırasında Türkiye’de de gördüğümüz ve faaliyetleriyle takdir toplayan WCK, Haiti’de çeteler arası çatışmalardan etkilenenlere ve Şubat 2022’de savaşın vurduğu Ukrayna halkına da sıcak yemek sunmayı sürdürüyor.

7 Ekim sonrası yaşananlar

Hamas’ın silahlı kanadı İzzeddin Kassam Tugayları “Filistinlilere ve başta Mescid-i Aksa olmak üzere kutsal değerlere yönelik sürekli ihlallere karşılık verme” gerekçesiyle İsrail’e 7 Ekim 2023’te kapsamlı saldırı düzenledi. İsrail 7 Ekim’deki saldırılarda 1200 İsraillinin öldüğünü, 5 bin 132 kişinin de yaralandığını açıkladı.

Tel Aviv’in 7 Ekim’den bu yana Gazze Şeridi’ne düzenlediği saldırılarda en az 12 bini çocuk, 8 bin 190’ı kadın olmak üzere 32 binin üzerinde Filistinli öldürüldü, 70 binden fazla kişi yaralandı. Enkaz altında halen binlerce ölü olduğu bildirilirken halkın sığındığı hastane ve eğitim kurumları hedef alınarak sivil altyapı da tahrip ediliyor.

İsrail ordusu ise Gazze Şeridi’ne saldırılarının başladığı 7 Ekim’den bu yana 240’ı karadan işgal sürecinde olmak üzere en az 580 askerinin öldürüldüğünü duyurdu. Çatışmalara 24 Kasım 2023’te 4 günlüğüne verilen ve daha sonra 3 gün daha uzatılan “insani ara”da 81 İsrailli ve 240 Filistinli esir karşılıklı serbest bırakıldı.

Öte yandan İsrail binlerce Filistinliyi alıkoyup hapsetmeye devam etti. İşgal altındaki Batı Şeria ve Doğu Kudüs’te de 7 Ekim 2023’ten bu yana İsrail güçleri ile yasa dışı Yahudi yerleşimcilerin saldırılarında en az 400 Filistinli hayatını kaybetti.

İsrail ordusu ve Hizbullah arasında 8 Ekim 2023’ten beri yaşanan çatışmalarda en az 240 Hizbullah mensubu ve 40’tan fazla Lübnanlı sivil, 30’u aşkın Filistinli örgüt mensubu ile 6 İsrailli sivil ve 11 asker öldü.

‘Hamas’sız Gazze’ye adım adım: Filistin’de yeni kabine göreve başladı

300 ton gıda taşıyan gemiler Larnaka’dan demir aldı: İstikamet Gazze