Hamas iyice yalnız kaldı; İsrail ile Hizbullah ateşkesi imzaladı

Amerika Başkanı Joe Biden tarafından önceki gün ilan edilen İsrail ile Lübnan Hizbullahı arasındaki 60 günlük ateşkes dün akşam saatlerinde devreye girdi. Ateşkes sonrası Beyrut’ta büyük sevinç gösterileri başladı, İsrail saldırıları nedeniyle evlerinden kaçmak zorunda kalan Lübnanlılar geri dönüş için yollara düştü. Lübnan hükümeti hemen moloz yığılı yolları açmaya başladı bile.

İran’ın İsrail’e karşı oluşturduğu ‘Direniş ekseni’nin görece en güçlü oyuncusu olan Lübnan Hizbullahı, İsrail’in birkaç aydır devam eden saldırıları karşısında resmen havlu atan ilk oyuncu oldu. Ama Hizbullah’ın resmen havlu atmasından önce İran fiilen İsrail’le mücadeleden çekilmişti.

Hizbullah’ı İsrail’le 60 günlük ateşkes imzalama, birliklerini İsrail sınırından uzaklaştırmaya razı eden durum, İsrail’in önce bu örgütün önde gelen üyelerinin bellerinde taşıdıkları çağrı cihazlarının patlatılması, ardından örgütün lideri Hasan Nasrallah’ın öldürülmesi, bu arada Hizbullah’ın füze depoları ile füze rampalarının İsrail savaş uçaklarınca büyük ölçüde yok edilip örgütün askeri kapasitesinin çok geriletilmesi ile geldi.

The New York Times’ın yayınladığı haritaya göre Hizbullah güçlerini kuzeye, İsrail sınırından uzağa çekecek, onların çekildiği bölgeye Lübnan ordusu girecek.

İsrail haftalardır Lübnan’daki Hizbullah hedeflerini havadan vuruyor ve hesaba göre bugüne kadar 3 bin 800’den fazla insan öldü. Milyonlarca Lübnanlı evlerinden göç etmek zorunda kaldı. Şimdi açıklanan ateşkes anlaşmasına göre Hizbullah, Lübnan-İsrail sınırından daha kuzeye çekilecek, onun boşalttığı alanlara da Lübnan ordusu girecek.

7 Ekim 2023’te Hamas’ın düzenlediği saldırılarla sarsılan İsrail, o günden beri Gazze şeridindeki Hamas’a çok ağır biçimde saldırıyor. Gazze’de yaşayan milyonlarca sivil Filistinli savaşın başından beri defalarca evlerinden oldular, Gazze’de taş üstünde taş kalmadı. En az 42 bin kişinin İsrail tarafından öldürüldüğü hesaplanıyor.

Gazze’deki Hamas’ın en büyük ve yakın destekçisi Lübnan Hizbullah’ıydı ve bu örgüt Hamas’a ihtiyaç duyduğu füze teknolojisi, silah ve mühimmatı sağlıyordu. Hizbullah ise İran tarafından destekleniyor, İran bu örgüte Suriye üzerinden füze, füze teknolojisi, silah ve mühimmat ile para sağlıyordu.

İsrail, bir yandan Gazze’yi vururken Hizbullah da ona sık sık füze atıyordu. Bu sebeple İsrail, Lübnan sınırında yaşayan sivilleri tahliye etmek zorunda kalmıştı. Uzun süre iki cephede savaşmak istemeyen İsrail, Hizbullah’ın saldırılarına sınırlı yanıtlar veriyordu. Ancak İsrail ordusu Gazze operasyonlarını büyük ölçüde tamamladıktan sonra Lübnan sınırına, Hizbullah’a yöneldi. Başta ABD olmak üzere uluslararası toplum İsrail’in bir kara harekatı yapmasına engel oldu. Bunun üzerine İsrail istihbarat ve hava operasyonlarıyla Hizbullah’ı çökertmeye yöneldi ve bunu da büyük ölçüde başardı.

Hizbullah, Lübnan iç siyasetinde önemli bir aktör. Sadece silahlı bir örgüt değil, ülkenin Şii nüfusunu siyasi olarak temsil eden bir siyasi parti aynı zamanda ve bu haliyle Lübnan’da yönetimin de ortağı. Ancak Lübnan uzun yıllardan beri yönetemeyen bir demokrasiye sahip, yolsuzluk ve terörle kaosa sürüklenmiş, çok ağır bir ekonomik krizin pençesinde.

Daha dün İsrail uçakları Beyrut başta olmak üzere Lübnan’daki Hizbullah hedeflerini vurmaya devam ediyordu.

İsrail, Gazze savaşı sırasında İran’ın Hizbullah’a destek vermesini önlemeye de çalıştı ve bu amaçla sık sık Suriye’deki İran ve Hizbullah hedeflerine de saldırdı. Bu saldırılardan birinde İran konsolosluğu vurulunca İran tarihinde ilk kez İsrail’e doğrudan saldırdı. Füzeler ve dronlarla yapılan bu saldırı fazla etkili olmadı ama ardından İsrail bu kez İran’ı yöntemi hala tam olarak anlaşılamayan biçimde vurdu. İsrail’in bu saldırısı İran’ın hava savunma sistemlerinden bazılarını ortadan kaldırdı.

İran İsrail’in bu saldırısına da yanıt verince İsrail Ekim ayında bu kez 100 savaş uçağı ve SİHA’larla doğrudan İran’ı vurdu. Bu saldırı, İran’ın füze depolarını, füze üretim kapasitesini ve en kritik enerji tesislerinin hava savunma sistemlerini hedef aldı. Hava savunma sistemlerinin neredeyse tamamını kaybeden ve her türlü saldırıya açık hale gelen İran bu saldırı sonrasında pasifleşti ve Hizbullah’a olan desteğini de sınırlamaya başladı.

İşte bu yalnız bırakılma Hizbullah’ın da İsrail’le savaşta havlu atmasına neden oldu. Hizbullah şimdi Lübnan içinde kaybetme tehlikesine giren kendi pozisyonunu düzeltmek için 60 günlük ateşkesi kabul etti.

Bu da, Hamas’ın iyice yalnız kalması anlamına geliyor. Hamas, hala elinde İsrailli rehineleri tuttuğu için bir pazarlık kartına sahip. Bu aşamada başta ABD olmak üzere büyük güçlerin İsrail ile Hamas’ı bir ateşkese zorlaması bekleniyor.

Bu sabah itibarıyla devreye giren ateşkes öncesi İsrail uçakları daha dün sabah başta Beyrut olmak üzere Lübnan’daki Hizbullah hedeflerini vurmaya devam ediyordu.

İsrail saldırılarında Gazze ve Lübnan’daki 105 tarihi miras zarar gördü