Küba’daki ABD’li diplomatların ‘başını döndürmüştü’: Havana sendromuna Rus silahı mı yol açtı?

Latin Amerika ülkesi Küba  2016 – 2017 yıllarında bir takım garipliklerin merkezi oldu. Küba’da görev yapan Kanadalı ve ABD’li diplomatlar ve aileleri bir anda baş dönmesi, denge, duyma kaybı, anksiyete ve “bilişsel sis” diye nitelendirilen bir takım semptomlar göstermeye başladı. Yaşadıklarına bir anlam veremeyen ABD’li, Kanadalı diplomatlar ve aileleri bir anda çevredekilerin duymadığı gürültüler duyduklarını ve ardından baskı ve titreme hissettiklerini belirtmişti. Kanada’nın Havana Büyükelçiliğinde görevli personelin 2017 ilkbaharında baş dönmesi ve baş ağrısı gibi şikayetlerle bildirdiği gizemli rahatsızlığa “Havana Sendromu” denmişti. Daha sonra ABD’nin Küba’daki büyükelçiliğinde görevli 21 kişide de benzer şikayetler görülmüş, Washington yönetimi Eylül 2017’de ülkede ikinci derecedeki personelinin büyük bölümünü geri çekmişti.

Küba hükümeti ülkede görevli ABD’li diplomatların maruz kaldığı öne sürülen gizemli sonik saldırı iddiasının gerçeği yansıtmadığını açıklamıştı. Sonraki yıllarda, Kolombiya’nın Bogota ve Avusturya’nın Viyana şehirlerindeki en az 60 olay dahil dünyanın dört bir yanında benzeri vakalar rapor edilmişti. ABD istihbarat birimleri 2 Mart 2023’te “Havana Sendromu vakaları ile dış güçlerin ilişkilendirilemediği” yönünde medyaya açıklama yapmıştı.

İşte hepimizin bir şekilde aşina olduğunu “Havana Sendromu” isimli rahatsızlığın hikayesi bu.

Bu gizemli sendrom bugün yine gündemde ve pek tabii diplomatik sebeplerle.

‘Rusya’nın sonik silahları neden oldu’

Insider, 60 minutes ve Spiegel ortak yürüttükleri bir araştırmayla Rusya Silahlı Kuvvetler Genelkurmayına bağlı askeri istihbarat teşkilatı GRU’nun Havana Sendromu ile bağlantısını bulduklarını yazdı.

The Insider, 60 Minutes ve der Spiegel’in yayınladığı geniş kapsamlı araştırmaya göre Havana Sendromu olarak bilinen dünya çapındaki açıklanamayan sağlık vakaları Rusya’nın askeri istihbarat teşkilatı GRU ile bağlantılı olabilir. Merkezi Letonya’nın Riga kentinde olan Insider “Kremlin’in kötü şöhretli askeri istihbarat ve sabotaj ekibinin üyeleri, denizaşırı ABD hükümet personeline ve aile üyelerine yönelik şüpheli saldırıların olduğu yerlere yerleştirildi” diye yazdı.

‘GRU üyeleri sonik silah çalışmalarıyla ödül aldı’

Geçen on yıl içinde dünya genelinde Amerikalı casusları, diplomatları, askeri görevlileri, müteahhitleri ve bazı durumlarda eşlerini, çocuklarını ve hatta evcil hayvanlarını etkileyen 100’den fazla açıklanamayan sağlık vakası kaydedildi. Bu açıklanamayanları mercek altına alan The Insider, Spiegel ve 60 minutes’in ortak çalışmasında 29155 olarak bilinen bir Rus askeri istihbarat (GRU) biriminin üyelerinin hastalıktan etkilenen ABD personelinin bulunduğu bölgelere yerleştirildiği yazıldı. Üç yayın kuruluşunun işbirliği içinde bir yıl süren araştırmasında ayrıca 29155 numaralı birimin üst düzey üyelerinin “öldürücü olmayan sonik silahlar” geliştirilmesiyle ilgili çalışmalarından dolayı ödül ve terfiler aldığı da ifade edildi.

Insider’ın raporunda “Havana Sendromu” semptomlarının ilk kez 2016’dan daha önce görülmüş olabileceğine dikkat çekildi. Raporda “iki yıl önce Almanya’nın Frankfurt kentinde, konsoloslukta görevli bir ABD hükümet çalışanı güçlü bir sonik silah benzeri ‘bir şey’ tarafından bayıltılmış olabilir” dendi.

ABD Kongresi 2021 yılında Dışişleri Bakanlığı, CIA ve diğer ABD devlet kurumlarına görev sırasında hastalıktan etkilenen personele ve ailelerine ödeme yapma yetkisi veren Havana Yasasını kabul etmişti.

Rusya ise olayda herhangi bir dahli olduğu iddialarını reddediyor.

‘Tamamen asılsız’

Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov, GRU’ya yönelik “Havana sendromu” iddiaları ardından konuştu. Peskov bu Rusya’nın söz konusu rahatsızlıkla ilgisi olduğu yönündeki iddiaları yalanlayarak bunun “eski bir şarkı” ve tüm suçlamaların asılsız olduğunu söyledi.

Peskov “Bunun hiç de yeni bir konu olmadığını biliyorsunuz. Uzun yıllar boyunca medya bu sözde Havana sendromu konusunun üzerinde tepindi. En başından beri bu, bir şekilde Rus tarafının suçlanmasıyla bağlantılıydı. ancak hiç kimse bu asılsız suçlamalara ikna edici bir kanıt sunamadı veya dile getiremedi. Bu iddiaları medyanın asılsız suçlamasından başka bir şey değil” dedi.

CIA: Havana Sendromu dış güçlerin eseri olmayabilir