Maduro vazgeçmiyor: Anlaşmaya rağmen Guyana sınırına asker yığdı

Venezuela ve komşusu Guyana arasında sömürge döneminden bu yana problem olan Esequibo bölgesi tansiyonu yeniden yükselteceğe benziyor. Geçen aylarda ilhak tedirginliğine neden olan 160 bin kilometrekarelik Esequibo bölgesi Venezuela ile Guyana arasında ve iki ülke de petrol açısından bir hayli zengin bu bölgenin statüsü için yıllardır büyük anlaşmazlık yaşıyor. Geçen aylardaki gerilimin akabinde başlayan diplomatik süreç umutları yeşertirken CNN International yayınladığı bir haberle aslında olayların perde arkasında yine bir askeri hareketlilik olduğuna dikkat çekti.

CNN’in haberine göre uydu görüntüleri Venezuela’nın Guyana sınırı yakınlarındaki askeri varlığını güçlendirdiğini gösteriyor. Maxar’ın Ocak ayında elde ettiği görüntüler Venezuela’nın Guyana sınırındaki Cuyuni nehri üzerinde bulunan Anacoco Adası askeri üssündeki operasyonlarını genişlettiğini, görüntülerin çekildiği sırada yağmur ormanlarının yeni bölümlerinin temizlendiğini ve diğerlerinin buldozerlerle yıkıldığını gösteriyor. Uydu fotoğraflarında yeni altyapı çalışması ve çok sayıda zırhlı araç da göürelibiliyor.

Ocak ayında Venezuela ordusunun sosyal medya hesaplarından yayınladığı propaganda videolarında bölgedeki askeri varlığını genişlettiğini gözler önüne sermişti.

Esequibo problemi

Bölgenin sınırları 1899 yılında belirlenmişti. Ancak Venezuela Guyana’nın o zamanlar Britanya kolonisi olduğunu, sınırların Britanya, Rusya ve ABD arasında belirlendiğini, “toprak hırsızlığına kurban gittiklerini” söylüyor. Venezuela Britanya ile diplomatik ilişkisi olmaması nedeniyle o görüşmelerde ABD tarafından temsil edilmişti.

Venezuela 1966 yılında anlaşmazlığı çözmek için kendilerinin de katıldığı, Britanya ve İngiliz Guyana ile imzaladığı anlaşmanın 1899’da belirlenen sınırı geçersiz kıldığını iddia ediyor. Guyana ise ilk anlaşmanın yasal ve bağlayıcı olduğunu savunmaya devam ediyor. Bu konu 2018’de BM’nin üst mahkemesine taşındı, ancak karar çıkmadı. BM’nin kararını beklemek istemeyen Venezuela da kasım ayında referandum yaptı ve halk bölgenin ülkeye katılmasına “evet” dedi. Bu aceleciliğin bir sebebi de 2015 yılında Esequibo kıyılarında keşfedilen zengin petrol yatakları. Aralık 2019’da buradan petrol pompalamaya başlandı ve Guyana dünyanın en büyük dördüncü açık deniz petrol üreticisi haline geldi. 800 bin nüfusa sahip yoksul ülke yılın ilk yarısında ekonomisini yaklaşık yüzde 60 oranında büyüttü. Şu anda günlük üretim 380 bin varil olsa da, bunun gelecek yıllarda 800 bin varile çıkması bekleniyor.

Şiddet yok diye anlaşmışlardı

Referandum ve takip eden gerilim süreci aralık ayının ortasında Karayip Denizi’ndeki ada ülkesi Saint Vincent ve Grenadinler’de yumuşamıştı. Venezuela Devlet Başkanı Nicolas Maduro ve Guyana Devlet Başkanı İrfaan Ali 14 Aralık’ta burada bir araya gelerek sorunun barış yoluyla çözümü konusunda karşılıklı olarak güvence vermişti.

İmzalanan ortak belgede tarafların birbirlerini tehdit etmeyecekleri ve “her ne koşulda olursa olsun birbirlerine karşı güç kullanmayacakları” belirtilmişti. İrfaan Ali Essequibo topraklarından faydalanma hakkının kendilerinde olduğunu vurgularken Maduro da “Muhteşem bir diyalog günü” demişti.

İlhakın gölgesinde: Venezuela ve Guyana petrol zengini bölge için görüşecek