Paşinyan İngiliz gazetesine konuştu: Ukrayna savaşında Rusya’nın müttefiki değiliz

Ermenistan ve Rusya ilişkileri son dönemde büyük sınavdan geçiyor. Dağlık Karabağ tamamen Azerbaycan kontrolüne geçerken Rusya’nın Erivan’ın istediği tavrı almaması Ermenistan’ın Batı’ya kaymasıyla gerilen ilişkilere son noktayı koymuştu. Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan’ın Ukrayna savaşıyla ilgili son sözleri tırmanan gerilimin yeni perdesini oluşturdu. Ne dedi Paşinyan?

İngiliz gazetesi Daily Telegraph’a konuşan Paşinyan Ermenistan’ın üçüncü yılına dayanan Ukrayna savaşında Rusya’nın müttefiki olmadığını söyledi, ama şöyle de ekledi: “ABD ya da Fransa ya da diğer ortaklarımızla yaptığımız güvenlik işbirliklerinde hedef diğer güvenlik ortaklarımız değil.”

Ermenistan eskiden Sovyetlerin parçası olan Orta Asya devletlerinin yer aldığı Moskova öncülüğündeki Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü’nün de (KGAÖ) üyesi. Ama Paşinyan geçen yıl birlik üyesi ülkelerin Ermenistan’da tatbikat yapmasına karşı çıktı. Buna karşılık Ermenistan yine geçen yıl ABD ile ortak askeri tatbikat yaptı. Azerbaycan’ın Dağlık Karabağ’a 24 saatlik operasyonu da bu saldırının hemen ardından gelmişti.

Erivan hükümeti bu saldırıya cevap vermemiş, Rusya da Karabağ’daki Ermenilerin güvenli şekilde tahliye edilmesinde rol oynamakla yetinmişti. Bunun üzerine Erivan hükümeti Rusya’yı suçlamış, başta Rusya yanlıları olmak üzere Ermenistan halkı ise meclis önünde protestolarla Paşinyan’ın pasif tavrına tepki göstermişti. Kremlin ise Erivan hükümetinin eleştirileri için “Üzüntülerini anlıyoruz ama hırslarını bizden çıkarıyorlar” minvalinde bir açıklama yapmıştı.

‘NATO üyeliği tartışılan bir konu değil’

Paşinyan İngiliz gazetesine verdiği bu son demeçte “Ortaklarımızın başkalarıyla kurduğumuz ilişkilerin kendi güvenliklerini nasıl etkileyeceği konusunda endişesi olabilir. Bu da ortaklarımızla ortak gündem oluşturup son derece şeffaf şekilde konuşarak çözmeye çalıştığımız bir konu” dedi. Paşinyan, Rusya için kırmızı çizgi olan Ermenistan’ın NATO’ya üyeliğinin ise “tartışma konusu olmadığını” söyledi.

Ermenistan’ın son hamlesi Roma Statüsü’nü kabul edip Uluslararası Ceza Mahkemesi’ne (UCM) resmen taraf olmasıydı. UCM geçen yıl Putin hakkında tutuklama kararı çıkardı, dolayısıyla mahkemeye taraf ülkelerin ülkelerine ayak basar basmaz Putin’i tutuklama yükümlülüğü var. Paşinyan bunu yapıp yapmayacakları sorusuna kaçamak cevap vererek “UCM’ye taraf olmak Ermenistan’ın güvenlik seviyesini artırmaya yarayacak. Hukuki inceliklere gelince… Şu an hukuki analiz yapamam çünkü bu hukukçuların işi” dedi.

Barış süreci devam ediyor

Azerbaycan’ın 24 saatlik operasyonunn ardından 100 binden fazla Ermeni Dağlık Karabağ’ı terk etti ve Azerbaycan ile Ermenistan 30 yıldır aralarında anlaşmazlık sebebi olan Dağlık Karabağ sorununun zoraki de olsa çözümü yoluna girildi. Önce karşılıklı esir takası yapan iki ülkenin liderleri Paşinyan ve İlham Aliyev Rusya’daki Bağımsız Devletler Topluluğu zirvesinde yan yana geldi. Burada barış yönünde verilen mesajlar olumluydu.

Anlaşmanın “temel mimarisini” çıkardıklarını söyleyip “Geçen yılın sonunda nihai bir anlaşma metnine çok yakın olduğumuzu hissettik” diyen Paşinyan Daily Telegraph’a Azerbaycan’ın barış sürecine bağlı kalmasını umduklarını söyledi. Paşinyan bu açıklamayla Aliyev’in ocak ayında askerlerinin sınır bölgelerinde kalmaya devam edeceğini söyleyerek soru işareti yaratmasını hatırlatmış oldu. Aliyev Ermenistan’a toprak tavizleri verildiğini söyleyip görüşmelerde Sovyet dönemi haritaları kullanılmasını da reddetmişti.

Liderler arasındaki anlaşmazlık noktalarından biri Laçın Koridoru ve Zengezur Koridoru. Laçın Koridoru Dağlık Karabağ’ı Ermenistan’a bağlayan tek koridorken Zengezur Azerbaycan’ı Nahçıvan’a bağlayacak. Ancak Azerbaycan Ermeni ayrılıkçılara silah geçirildiği gerekçesiyle Laçın Koridoru’nu 2022’de kapatmıştı. Zengezur Koridoru ise henüz açılmış değil ve bunun için Ermenistan’dan onay bekleniyor. Paşinyan ise Zengezur’a karşılık Laçın koridorunun açılmasını istiyor. Azerbaycan ise bir süredir Zergezur koridoru yerine Nahçıvan ile arasında İran’dan geçireceği bir başka koridorun planlaması içinde.

Son olarak pazartesi günü Azerbaycan’ın Zengilan ilinin Kollukışlak köyü istikametindeki mevzilerine Kafan ilinin Nerkin-And köyü istikametinde Ermenistan mevzilerinden ateş açıldı ve bir Azerbaycan askeri yaralandı. Azerbaycan askerlerinin verdiği karşılıkta da dört Ermeni asker öldü.

Paşinyan’ın bu kuşku içeren yorumuna Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı aracılığıyla yanıt verdi. Bakanlıktan yapılan açıklamada “Azerbaycan barış sürecine sadıktır, Ermenistan tarafını bu yöndeki çabaları tehlikeye atabilecek askeri gerginliklerden kaçınmaya çağırmaktadır” dendi.

Putin’e bir kapı daha kapandı: Ermenistan UCM’ye resmen taraf