Savaş yardımları Temsilciler Meclisi’nde: İran’ın İsrail’e saldırması Ukrayna’ya mı yaradı?

Cumartesi gecesi İran’ın İsrail’e attığı füze ve dronlar Amerikan Kongresi’nde zaten uzun süredir konuşulan ancak herhangi bir sonuca varamayan bir sorunu yeniden gündeme getirdi: Savaş yaşayan bölgelere yapılacak yardımlar. Temsilciler Meclisi Başkanı Mike Johnson pazar günü yaptığı açıklamada bu hafta kongreye İsrail’e savaş yardımı gönderilmesi konusunda bir yasa tasarısı sunmayı planladığını söyledi. Ama bu pakete Ukrayna’ya yapılacak yardımın pakete dahil edilip edilmeyeceği hakkında yorum yapmadı.

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski ise İran’ın İsrail’e attığı füzeleri kınadığı mesajında Ukrayna savaşı ile Ortadoğu’da yükselen gerilim arasında bağ kurmakta gecikmedi. İran’ın İsrail’e yolladığı dronlar ile Rusya’nın Ukrayna savaşında kullandığı dronlar aynı: Şahid-136 kamikaze dronları. Zelenski “Ukrayna’da bizler aynı Şahid İHA’larını kullanan Rusya’nın saldırılarına aşinayız” dedi. Zelenski İran’ı Rusya’ya benzeterek “İran’ın eylemleri bölgenin tamamını ve dünyayı tehdit etmektedir, tıpkı Rusya’nın eylemlerinin daha büyük bir çatışma riski doğurması gibi. İki rejimin dünyaya korku salma konusundaki açık işbirliğine kararlı ve el ele tepki verilmelidir” dedi.

Konuyu yeniden yardımlara çeviren Zelenski “Dünya tartışmaların sürmesini bekleyemez. Sözlerle İHA’ları durduramazsınız, füzeleri engelleyemezsiniz. Sadece somut yardımlarla bu mümkün. Beklediğimiz tek şey yardım. Güvenliği artırmalı, terörü yeni normal haline getirmek isteyenlere kararlılıkla karşı koymalıyız. Amerikan Kongresi’nin bu kritik dönemde ABD’nin müttefiklerini güçlendirmek için gerekli kararları alması önem taşımaktadır” diye konuştu.

ABD Başkanı Joe Biden İsrail, Ukrayna ve Tayvan için 95 milyar dolarlık yardım paketi verilmesini istemişti. Paket kongrenin üst kanadı Senato’dan geçse de Cumhuriyetçilerin ağır bastığı alt kanat Temsilciler Meclisi’nde duvara toslamıştı. Cumhuriyetçilerin başkan adayı Donald Trump kasımdaki seçimleri kazanırsa Ukrayna savaşını 24 saat içinde bitirme sözü vermişti. Başta Trump olmak üzere Cumhuriyetçilerin büyük kısmı ABD’nin artık kendi içine dönerek ülke içi sorunlarla uğraşması gerektiğini savunuyor. Temsilciler Meclisi Başkanı Johnson da Trump’ın destekçileri arasında yer alıyor.

Paketin geçmesine olası bakılıyor

Bu zamana kadar Johnson Senato’dan geçen tasarıyı Temsilciler Meclisi’ne taşımayı reddetmiş, üstüne bir de Trump’ın da isteğiyle Ukrayna’ya yardımın kredi olarak yapılandırılması şeklinde kendi tasarısını hazırlamaya çalışmıştı. Temsilciler Meclisi’ndeki bazı Cumhuriyetçiler ise herhangi bir yardım paketine izin vermeden önce ABD’nin göç politikasının sıkılaştırılması şartını koydu. Johnson cuma günü Trump ile Florida’daki evinde görüştüğünü, eski başkanın Ukrayna’ya yardımın kredi olarak verilmesini desteklediğini söyledi. Johnson Cumhuriyetçi temsilcilerin rızasını böylelikle alabileceklerini söyledi.

Gerçi son zamanlarda Johnson, Zelenski ile telefon görüşmesi yapmış ve Ukrayna’ya yardımın Temsilciler Meclisi’nden geçebileceği sinyalini vermişti. Ancak henüz bu konuda ilerleme kaydedildiği söylenemez. Johnson Fox News’e Ukrayna’ya değinmeden “Temsilciler Meclisi’ndeki Cumhuriyetçiler ve Cumhuriyetçi Parti İsrail’in yanında durma gerekliliğini anlıyor. Bu hafta tekrar deneyeceğiz. Paketin ayrıntıları şu anda görüşülüyor. Bu ekstra konulardaki seçenekleri inceliyoruz” dedi.

Johnson Ukrayna’ya yardımda ikiye bölünmüş Cumhuriyetçilerin yoğun siyasi baskısı altında. Mesela Cumhuriyetçi Temsilci Marjorie Taylor Greene, Johnson’u Ukrayna’ya verdiği destek gibi bazı konulardan dolayı meclis başkanlığından indirmekle tehdit etti. İran’ın cumartesi günü İsrail’e 300’den fazla dron ve füze yollaması Johnson üstündeki baskıyı daha da artırsa da görüşülen yardım paketinin bir an önce onaylanması gerektiğinin altını çizmesine olanak tanıdı.

95 milyar dolarlık pakette İsrail’e 14.1 milyar dolar, Ukrayna’ya ise 60 milyar dolar yardım planlanıyor. Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Sözcüsü John Kirby NBC’ye “Mümkün olan en kısa sürede bunu gündeme getirmeliler” dedi. Biden pazar günü Johnson’ın da aralarında olduğu kongre liderleriyle yardım paketinin bir an önce onaylanması için telefon görüşmesi gerçekleştirdi.

Bütün dünya İsrail’e ‘İran’a saldırma’ diyor; İsrail de acele etmeyeceği izlenimi veriyor