İnsanlığın gökyüzünde seyahatinin başladığı tarihten bu yana uçak yolculuklarının en korkulan yanı havada uçması bilimsel bir devrim olan bu demir yığınlarının düşmesiyse, diğeri de türbülanslar. Singapur Havayolları’na ait bir uçağın salı günü şiddetli türbülans nedeniyle Tayland’ın başkenti Bangkok’a acil iniş yapmak zorunda kalmasıyla sonuçlanan son olay türbülansın tehlikeleri ve yolcuların türbülansla karşılaşma ihtimalinin yüksek olduğu bölgeler konusunda farkındalığın artmasına yol açtı.
İngiltere’nin başkenti Londra’dan yola çıkan Boeing 777-300ER model uçak Burma üzerinde şiddetli türbülansla karşılaştığında 211 yolcu ve 18 mürettebatla Singapur’a gidiyordu. Olayda bir kişi öldü, 30 kişi de yaralandı. FlightAware web sitesinden alınan uçuş takip verileri uçağın 37 bin feet’te seyahat ettikten sonra hızla birkaç bin feet irtifa kaybettiğini gösteriyor.
Weather.gov isimli meteoroloji sitesi türbülansı “pilotlar için önemli olan tüm hava olayları arasında en öngörülemez olanlardan biri” olarak tanımlıyor. Sitenin tanımlarına göre türbülans “birkaç can sıkıcı tümsek kadar önemsiz” olabileceği gibi bir uçağı anlık olarak kontrolden çıkarabilir ya da yapısal hasara yol açabilir.
ABD Federal Havacılık İdaresi’ne (FAA) göre ‘CAT’ kısaltmasıyla da bilinen açık hava türbülansı atmosferik basınç, jet akımları, dağların etrafındaki hava, soğuk veya sıcak hava cepheleri veya gök gürültülü fırtınalarla oluşabiliyor. Türbülans yolcularda kaos, panik ve endişeye neden olabildiği gibi hafif veya ciddi yaralanmalara da yol açabiliyor.
150 bin rotalı analiz: En sıkıntılısı Şili-ABD güzergahı
Türbülans analizleri yapan Turbli isimli web sitesi 150 bin rotayı analiz etti ve Aralık 2023 itibariyle türbülans tehlikelerine göre aktif havayolu güzergahlarını sıraladı. Rapora göre yoğunluğu girdap dağılma oranı (edr) ile ölçülen türbülansın en çok gözlemlendiği uçuş hattı ortalama 17 bin 568 edr ile Şili’nin başkenti Santiago’dan ABD adası Santa Cruz’a giden 1905 kilometrelik rota oldu.
Kazakistan’ın Almatı şehri ile Kırgızistan’ın başkenti Bişkek arasındaki mesafe 210 kilometre olmasına rağmen, bu rota ortalama 17 bin 457 edr ile türbülansa en çok rastlanan ikinci uçuş hattı olarak kaydedildi.
Birçok kişiyi hava taşıtlarıyla seyahat etmekten alıkoyan türbülansın en çok görüldüğü üçüncü güzergah ortalama 16 bin 750 edr ile Çin’in Lancou ile Çengdu şehri arasındaki 661 kilometrelik uçuş rotası oldu.
Listeyi ortalama 16 bin 579 edr ile Japonya’nın Tokoname şehri ile Sendai şehri arasındaki 517 kilometrelik uçuş hattı takip etti.
Bu arada İtalya’nın Milano şehriyle İsviçre’nin Cenevre şehri arasındaki 214 kilometrelik uçuş hattı ortalama 16 bin 398 edr ile en çok türbülansın yaşandığı beşinci hat olarak belirlendi.
Listeyi sırasıyla Çin’in Lancou şehri ile Şianyang şehri, Japonya’nın Osaka şehri ile Sendai şehri, Çin’in Şianyang şehri ile Çengdu şehri arasındaki güzergahlar ve Çin’in Şianyang şehri ile Çongçing şehri arasındaki uçuş rotası izledi.
Listenin son sırasında ortalama 16 bin 16 edr ile İtalya’nın Milano şehri ile İsviçre’nin Zürih şehri arasındaki 203 kilometrelik güzergah yer aldı.
Yaralanmayla sonuçlanan türbülanslar
ABD Federal Havacılık İdaresine (FAA) göre 2009-2022 yıllarında ülkede 163 yolcu ve uçuş görevlisi türbülans olaylarında ciddi şekilde yaralandı.
Almanya’nın Frankfurt şehrinden Afrika ada ülkesi Mauritius’a giden uçağın 2 Mart 2023’te türbülansa girmesi sonucu 285 yolcu ile uçuş görevlisinden 20’sinin yaralandığı bildirildi.
ABD’de 19 Aralık 2022’de Arizona eyaletinden Hawaii eyaletinin Honolulu kentine giden Hawaiian Air uçağının türbülansa girmesi sonucu 288 yolcu ve uçuş görevlisinden 36’sının yaralandığı rapor edildi.
Kanada’nın Vancouver kentinden Avustralya’nın Sydney şehrine sefer halindeki Air Canada uçağının da 12 Temmuz 2019’da türbülansa girmesiyle 284 yolcu ve uçuş görevlisinden 37’sinin yaralandığı kaydedildi.
Kemer takmak bu yüzden önemli: Uçak türbülansa girdi, bir ölü, 30 yaralı var
Bugünlerde uçağa bindiniz mi? Çok mu türbülans vardı?
Bir Boeing itirafçısı daha: Uçak parçalarında ciddi kusurlar vardı
Fotoğraf: Shutterstock 
Oyunlar ve Bulmacalar