Ukrayna savaşında diyalog umudu azalıyor: Stratejik öneme sahip Kerç Köprüsü vuruldu, Rusya Tahıl Koridoru Anlaşması’ndan çekildi

Rusya’yı Kırım’a bağlayan stratejik ve lojistik öneme sahip Kerç Köprüsü’ne Ukrayna tarafından düzenlenen saldırıda iki kişi ölürken, bir çocuk da yaralandı. 19 kilometre uzunluğuyla Avrupa’nın en uzun köprüsü olan Kerç üzerinde hem karayolu hem de demiryolu ulaşımı sağlanıyor. 2014 yılında Rusya tarafından ilhak edilen Kırım ile anakara arasındaki tek temas kaynağı olan köprünün Moskova için büyük bir stratejik ve sembolik önemi var.

Paralı asker grubu Wagner’i destekleyen Grey Zone adlı Telegram kanalına göre köprüye iki kez saldırı düzenlendi ve bu saldırılar köprünün bir kısmının hasar görmesine yol açtı. Rusya’nın sınır hattındaki Belgorod Bölge Valisi Vyaçeslav Gladkov, ölen iki kişinin saldırılar sırasında köprüden geçen bir araçtaki çift olduğunu, yaralananın da çiftin kızı olduğunu söyledi.

Rusya Ulaştırma Bakanlığı da saldırıyı doğruladı. Sosyal medyaya yansıyan görüntülerde köprünün bir kısmının kısmen çöktüğü görülüyor.

На телеканале «Крым 24» показали поврежденную часть Крымского моста. Видео снято из вагона поезда. pic.twitter.com/91eMrwnzRG

— The Insider (@the_ins_ru) July 17, 2023

Kırım’ın Devlet Konseyi Başkanı Vladimir Konstantinov, köprüdeki hasardan Ukrayna’yı sorumlu tutarak, “Kiev’deki terör rejimi bu gece yeni bir suç işledi, Kırım Köprüsü’ne saldırdı” dedi. Konstantinov, köprü üzerindeki demiryolu hattının zarar görmediğini de sözlerine ekledi.

Rusya tarafından Kırım’a başbakan olarak atanan Sergey Aksenov da bölgede ‘acil durum’ yaşandığını ve köprüdeki trafiğin durduğunu belirtti. Olay yerine acil müdahale ekipleri ve kolluk kuvvetleri sevk edildi. Ulaştırma Bakanlığı köprüde incelemelerin sürdüğünü açıkladı.

Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Maria Zaharova, Kerç Köprüsü’ndeki saldırıdan Ukrayna’yı sorumlu tutarak, söz konusu ülkeyi ‘terörist’ olarak nitelendirdi.

CNN, Ukrayna’nın Güvenlik Hizmeti’nden (SBU) bir kaynağın kendilerine, bunun Ukrayna Deniz Kuvvetleri ile SBU arasında ortak operasyon olduğunu söylediğini yazdı. ABD’li yayın kuruluşu, bilgiyi veren kaynağın isminin gizli kalmasını istediğini de haberinde belirtti. Ukrayna basınında da bu yönde haberler yer alsa da henüz resmi kaynaklardan saldırının sorumluluğunu aldıklarına yönelik bir açıklama gelmedi.

Rusya tahıl anlaşmasını askıya aldı

Günün ilerleyen saatlerinde Rusya, Ukrayna tahılının Karadeniz üzerinden dünyaya ihraç edilmesinin amaçlandığı Tahıl Koridoru Anlaşması’nı askıya alacağını açıkladı. Geçen yıl Birleşmiş Milletler ve Türkiye’nin aracılık ettiği anlaşma, Rusya’nın Ukrayna limanlarına uyguladığı abluka sonucu aksayan tahıl ihracatının yeniden başlamasını amaçlıyordu. Anlaşma zaten dün sona erecek ve uzatılıp uzatılmaması konusu taraflar arasında bir karara bağlanacaktı.

Kremlin’den yapılan açıklamada, Rusya’nın tahıl anlaşmasını askıya alması ile köprüye yapılan saldırı arasında bir bağlantı olmadığı bildirildi. Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, “Zaten Tahıl Anlaşması bugün itibarıyla geçerliliğini kaybetti. Ne yazık ki bu anlaşmanın Rusya’nın çıkarına olan kısmı şu ana kadar uygulanmadı, dolayısıyla etkisi sona erdi” dedi. Putin de geçen hafta yaptığı açıklamada aynı sözleri dile getirerek, şartların tam olarak yerine getirilmesi halinde tekrar anlaşmaya dönebileceklerini belirtmişti.

Rusya geçen yıl üç kez Tahıl Anlaşması’nı uzatmayı kabul etti. Ancak Kırım’daki donanmasına yapılan insansız hava aracı saldırısına tepki olarak geçen ekim anlaşmadan kısa bir süreliğine çekilmişti.

Erdoğan: Putin ile görüşeceğim

Suudi Arabistan’a hareketi öncesinde Atatürk Havalimanında basın toplantısı düzenleyen Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Rusya’dan gelen Tahıl Anlaşması duyurusunun ardından, “Bugün yapılan açıklamaya rağmen, Rusya Devlet Başkanı Putin’in bu insani köprünün devamını istediğine inanıyorum. Ben de ziyaretimin dönüşünde Sayın Putin ile görüşeceğim. Bugün yapılan açıklamaya rağmen, Rusya Devlet Başkanı Putin’in bu insani köprünün devamını istediğine inanıyorum. Belki bu arada ağustosu beklemeden sayın Putin ile de bir telefon görüşmesiyle adımlarımızı atarız” dedi. Erdoğan daha önce de Putin ile görüşeceğini söylemiş ancak Rusya tarafı iki liderin görüşüp görüşmeyeceğini doğrulamamıştı.

‘Ukrayna savaşının Rusya için yeni zaiyatı Erdoğan-Putin ilişkisi olabilir’

Avrupa Birliği Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Rusya’nın anlaşmadan çekilme kararını kınayarak, Avrupa Birliği’nin gıda güvenliğini sağlamaya çalışacağını söyledi.

I strongly condemn Russia’s cynical move to terminate the Black Sea Grain Initiative, despite UN & Türkiye’s efforts.

EU is working to ensure food security for the world’s vulnerable. #EUSolidarityLanes will continue bringing agrifood products out of Ukraine & to global…

— Ursula von der Leyen (@vonderleyen) July 17, 2023

Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, Rusya’nın anlaşmadan çekilmesini ‘derin bir üzüntüyle’ karşıladığını söyleyerek, bunun sonucunda yüz milyonlarca insanın bedel ödeyeceğini belirtti.

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken de Rusya’nın kararının ‘vicdansızlık’ olduğunu ifade ederek, anlaşmanın mümkün olan en kısa sürede yeniden tesis edilmesi çağrısında bulundu. Blinken ayrıca Kerç Köprüsü’ne düzenlenen saldırıya dair haberleri de takip ettiklerini söyledi.

Rus uçağı Azak Denizi’ne düştü

İngiliz haber ajansı Reuters’de yer alan habere göre, yerel yetkililer bir Rus Su-25 avcı-bombardıman uçağının Yeysk kasabası yakınlarında Azak Denizi’ne düştü. Uçağın pilotunun düşüşten önce paraşütüyle araçtan ayrıldığı bildirildi. Rusya’nın Krasnodar bölgesindeki yetkililer, pilotun sudan çıkarıldığını açıkladı.

Putin: Saldırıya yanıt vereceğiz

Kerç Köprüsü’ne düzenlenen saldırının sonuçlarını değerlendirmek üzere ulusal ve bölgesel yetkililerle bir araya gelen Putin, köprünün son aylarda Ukrayna’daki Rus güçlerine ikmal sağlamak için kullanılmadığını söyleyerek, söz konusu saldırının ‘acımasız ve anlamsız’ olduğunu söyledi.

Putin, saldırıdan sorumlu tuttuğu Ukrayna’ya yanıt verileceğini belirten Putin, Savunma Bakanlığı’nın uygun önerileri hazırladığını söyledi. Köprüye ikinci kez saldırı düzenlendiğinin altını çizen Putin, köprünün güvenliğinin sağlanması için yetkililerden somut öneriler beklediğini de sözlerine ekledi.

Kerç Köprüsü neden önemli?

Rusya, Kerç Köprüsü’nü 2014 yılında Ukrayna’ya bağlı Kırım’ı ilhak etmesinin ardından yaklaşık 3,7 milyar dolar harcayarak inşa etmişti. Köprünün yapımı 2015’te başlamış ve 2018’de tamamlanmıştı. Kerç Köprüsü, Ukrayna savaşının başından bu yana ikinci kez hedef alınıyor. Köprü, geçen yıl 8 Ekim’de bir yakıt tankerinin patlaması ve yolun büyük bir kısmının tahrip olmasıyla ciddi hasar görmüştü.

Patlamanın ardından Rusya hızlı bir şekilde hasarı gidermeye başlamış, köprü bu yıl şubat ayında yeniden trafiğe açılmıştı. Hatta köprü onarıldıktan sonra Putin, Mercedes ile köprüden geçerek Kırım’a gitmiş, Kerç’e ne kadar önem verdiğini göstermişti. Ukrayna başta saldırıyı üstlenmekten kaçınsa da bu ayın başlarında Ukrayna Savunma Bakanı Yardımcısı Hanna Maliar, ilk saldırıdan da Ukrayna güçlerinin sorumlu olduğunu itiraf etmişti.

Peki bu köprüyü bu kadar önemli kılan ne? Öncelikle Rusya ile Kırım arasındaki karayolu bağlantısını sağlıyor. Ayrıca Ukrayna savaşının başından bu yana Rusya bu köprüyü asker, silah ve yakıt sevkiyatını için etkin bir şekilde kullanıyor. Bu da köprünün lojistik önemini ortaya koyuyor.