Ukrayna’dan moral operasyonu: İki Rus uçağı düşürdü

Savaştaki üçüncü yılına girmek üzere olan Ukrayna geçen yılki başarısız karşı taarruzunun ardından moral olabilecek bir operasyon düzenledi. Ukrayna Genelkurmay Başkanı Valerii Zalujni pazartesi günü Telegram’dan iki uçağın imha edildiğini duyurdu. Bu duyuruya göre vurulan uçaklardan biri A-50 uzun menzilli radar tespit ve kontrol uçağıydı, diğeri ise IL-22 kumanda merkezi uçağı. Savunma Bakanlığı A-50’nin 300 milyon dolar değerinde olduğunu da vurguladı.

Ukrayna Hava Kuvvetleri Sözcüsü Yuriy Ihnat ise sonraki açıklamada hedef alınan Rus uçaklarından birinin iniş yapabildiğini, ancak “tamir edilemeyecek durumda” göründüğünü söyledi. Hava Kuvvetleri’nin açıklamasında operasyon “başarılı” olarak nitelendirildi. Zalujni Ukrayna’nın güneyindeki operasyonu “mükemmelen planlayıp yürüttükleri” için Hava Kuvvetleri’ne teşekkür etmeyi unutmadı.

Ihnat A50’nin Ukrayna için öncelikli bir hedef olduğunu söylüyor: “Bugüne kadar bu uçağın imha edilmesi Hava Kuvvetleri için imkansız bir görev gibi görünüyordu.” A-50 düşmanlara ait nesnelerin koordinatlarını ve hareketlerini tespit etmek ve raporlamak amacıyla tasarlanmış Sovyet döneminden kalma casus uçakları. İngiltere Savunma Bakanlığı’na göre Kremlin’in elinde çalışır halde yalnızca altı A-50 casus uçağı var. Her bir uçağın da maliyeti Ukrayna’nın dediği gibi 330 milyon dolara mal oluyor.

Saldırı doğruysa bu olay Rusya için bir darbe anlamına gelirken Ukrayna için moral kaynağı olacak, ki olmaya başladı da. Kyiv Independent gazetesinin eski savunma muhabiri Ullia Ponomarenko bunun “savaşta şimdiye kadarki en büyük hava saldırısı” olduğunu yazdı. Kiev geçen yılki başarısız karşı taarruzu nedeniyle Batı’nın iki yıldır devam eden desteğini azaltması, en kötü ihtimalle kesmesi senaryosuyla karşı karşıya. Bu sırada Rusya ise savaştaki baskınlığını artırmak için doğuda, soğuk hava şartlarıyla sınanan cephe hattında yeni bir saldırı dalgası başlattı.

Nasıl düşürebildi?

Ukrayna geçen yıldan bu yana Kırım’daki radar istasyonlarını hedef alarak Ruslara ait askeri altyapıyı alt üst etmeyi amaçlıyor. Bu bağlamda Rusya’nın Karadeniz filosunun Sivastopol limanındaki karargahı bombalandı, donanma gemileri daha güvenli limanlara taşındı. Rusya son haftalarda Sovyet döneminden kalma hava filosuyla ilgili de birtakım sorunlar yaşıyor. Geçen hafta Ukrayna istihbaratı, Rusya’nın Çelyabinsk kentinin dışında kalan hava üssünde park halindeki Su-24 jetine yapılan saldırıyı üstlendi. Geçen ay ise Rusya’nın kendi hava savunma sistemleri Rus Su-25 jetini yanlışlıkla düşürdü. Aynı ayın başlarında Ukrayna Su-24M bombardıman uçağını imha etti.

Ama bu Rusya’nın hava saldırılarına ket vurdurmadı. Ukrayna’da 2023 yılında altı binden fazla hava saldırısı uyarısı yapıldı. Resmi kaynaklara göre Rusya sadece geçen ay 624 insansız hava aracını Ukrayna semalarında uçurdu. 29 Aralık’ta 120’den fazla Rus füzesi ve insansız hava aracı saldırısında 44 kişi hayatını kaybetti. Ayrıca geçen ay saldırısız geçen yalnızca bir gece oldu.

Ukrayna’nın uçakları nasıl hedef aldığı ve düşürmeyi başardığı bilinmiyor. Bir teoriye göre ABD’nin tedarik ettiği Patriot hava savunma sistemleri kullanıldı. Ancak böyle bir senaryoda hava savunma sistemlerinin Ruslar tarafından tespit edilebileceği cephe hattına yakın bir yere taşınması gerekiyor. Savaş yanlısı blog yazarları ortaya iki iddia atıyor. İddialardan biri uçakların dost ateşiyle vurulduğu, diğeri ise operasyonu karadan havaya füze kullanan İngiliz Özel Hava Kuvvetleri’nden bir ekibin yaptığı.

Ukrayna’nın istihbarat kaynaklarından biri, olayla ilgili olarak hasar alan IL-22 pilotunun acil iniş yapmayı planladığını ve bölgeye acil ambulans ve itfaiye gönderilmesi gerektiğini söylediği ses kaydını paylaştı. Ancak bu ses kaydının ne kadar doğru olduğu bilinmiyor.

Rus yetkililer ne olduğu hakkında bilgiye sahip olmadıklarını söylüyor. Moskova uçakların kaybolduğunu teyit etmedi. Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov gazetecilerin konuyla ilgili sorularına yanıt vermeyi reddederek, onları Savunma Bakanlığı’na yönlendirdi. Ancak Savunma Bakanlığı da resmi açıklama yapmadı.

Rusyasız barış planı görüşmelerinin dördüncüsü Davos’ta yapıldı