Yetişin, ABD’de demokrasi ölüyor: Dokuz soruda üniversite protestoları
Columbia'daki Filistin yanlısı öğrencilerin alevlendirdiği protestolar 10 günde 700 öğrencinin gözaltına alındığı yangına dönüştü. Son olarak başkan adayı Stein gözaltına alındı. Bir NYU profesörü ise protestoları "seks" üzerinden analiz etti.
ABD’deki üniversitelerde devam eden Filistin yanlısı protestolar “özgürlükler ülkesi” illüzyonunu yıkmaya devam ediyor. Columbia Üniversitesi’ndeki gençlerin üniversite yönetiminden İsrail’e destek veren şirketlerle işbirliğini kesmesini talep etmesiyle başlayan protesto dalgası kısa sürede ülkede pek çok üniversiteye yayıldı. Cumartesi günü protestolarda 200’den fazla kişi tutuklandı. Bugün ise kasımdaki başkanlık seçimlerinde adaylığını koyan Yeşiller Partisi lideri Jill Stein gözaltına alındı.
1960’ların sonunda üniversitelerde Vietnam karşıtı protestolar düzenleyen öğrencilerden bu yana belki de en büyük öğrenci hareketine öncülük eden Filistin yanlısı öğrenciler bir yandan üniversite yönetimlerine karşı çıkmaya, diğer yandan da polisin kimi zaman zor kullanarak gözaltına alma operasyonlarına, çadırlarının kaldırılmasına engel olmaya çalışıyor.
Pazartesi günü New York üstünde dolaşan helikopterler New York polisinin terörle mücadele ve siyasal protestoları etkisizleştirme uzman birimi Stratejik Müdahale Grubu’nun (SRG) olaylara karışacağının habercisiydi. Öyle de oldu. “İsrail bombalıyor, NYU ödüyor. Bugün kaç çocuk öldürdünüz” sloganı atan 120’den fazla New York Üniversitesi öğrencisi ve öğretim üyesi tutuklandı. New York Belediye Başkanı Eric Adams NYU’daki protestolardan “profesyonel provokatörleri” sorumlu tuttu; üniversite yönetimi öğrencilerin toplanma yeri olan kampüsü çitlerle çevirdi.
Her şey daha önce de dediğimiz gibi Columbia Üniversitesi ile başladı. Ivy League üniversitesinin avlusunda çadır kuran öğrenciler yasal haklarını, protesto etme hakkını kullanıyordu. Ancak üniversite yönetimi onları “kampüs hayatını aksatmaya ya da diğer öğrencileri taciz etmeye” izinleri olmadığı konusunda uyardı. Çok geçmeden SRG çağrıldı. Görevliler 100’den fazla öğrenciyi tutukladı ama kısa süre sonra serbest bıraktı. Bu kez öğrenciler kampüse polis çağırdığı için üniversiteni Mısırlı rektörü Minouche Shafik’in istifasını istedi. Aynı talep güvenliklerini sağlayamadığı gerekçesiyle Yahudi öğrencilerden de geldi.
Temsilciler Meclisi Başkanı Mike Johnson kameralar önüne geçerek “Kamu düzenini sağlayamıyorsa istifasını versin” diyerek Shafik’e seslendi. Johnson çarşamba günü Columbia’daki konuşurken öğrencilerden biri “Kampüsümüzden defolun” diye haykırdı. Johnson buna “İfade özgürlüğünün tadını çıkarın” diye cevap verdi.
Johnson’un bahsettiği ifade özgürlüğünün karşılığı şöyle: 10 gündür devam eden protestolarda 700’den fazla kişi tutuklandı. Cumartesi günkü tutuklamalar daha çok Arizona Eyalet Üniversitesi, Indiana Üniversitesi, Northeastern Üniversitesi ve Washington Üniversitesi’nde oldu.
Yeşiller Partisi’nin kasımdaki seçimlere başkan adayı yaptığı Jill Stein de cumartesi günü Washington Üniversitesi’nde düzenlenen Filistin yanlısı protestolarda gözaltına alındı. Stein Filistin yanlısı öğrencileri desteklemek için protestolara katılmıştı. Stein “Burada demokrasi için, insan hakları için, soykırımı sona erdirmek için başkaldıran öğrencilerle aynı hizada duracağız” dedi.
BREAKING: Jill Stein and her Campaign Manager and Deputy Campaign Manager, Jason Call and Kelly Merrill-Cayer, have been arrested at Washington University in St. Louis while supporting a protest against WashU’s ties to the war on Gaza.
Video from @KallieECox pic.twitter.com/rkUYC9b5Qx— Dr. Jill Stein🌻 (@DrJillStein) April 28, 2024
Basın direktörü David Schwab, Stein’in protestocular ve polis arasındaki gerilimi yatıştırmaya çalıştığını ancak polisin işbirliğine yanaşmadığını ve kısa süre içinde tutuklamalara başladığını söyledi. Schwab “Dr. Stein’in de söylediği gibi üniversite yönetimlerinin sadece barış, insan hakları ve soykırıma son verilmesi çağrısı yapan öğrencilere güç kullanılmasına izin vermesi utanç verici” diye konuştu.
Aşağıdaki görüntüde polisin 73 yaşındaki Stein’e doğru bisiklet ittiğini de görebilirsiniz. Stein diğer öğrencilerle kol kola polise karşı mücadele veriyor.
Police shove a bike against 73-year-old Presidential Candidate Jill Stein before dragging her out of the Washington State University student encampment and arresting her pic.twitter.com/9FJZV8l2bx
— Mnar Adley (@MnarMuh) April 28, 2024
Columbia’da önümüzdeki hafta eğitim dönemi sona erecek. Üniversite yönetimi tatil arasında protestoların sona ereceğini umuyor, ancak öğrenciler okulun savaştan kâr sağlayan şirketlerden elini eteğini çekene ve Tel Aviv Üniversitesi’yle ortaklığını sonlandırana kadar protestolarına devam edeceklerini söylüyor. Columbia’ya yapılan 13.6 milyar dolar değerindeki bağışı üniversiteye bağlı bir yatırım şirketi yönetiyor. Şimdilik hem Columbia hem de NYU’da öğrenciler yönetimle görüşmeleri sonucunda en azından yönetimin okula polis çağırmayacağına dair birtakım güvenceler aldıklarını söyledi. Bu da iki üniversitedeki protestoların daha fazla çatışmaya meydan vermeden barışçıl şartlar altında gerçekleşeceği anlamına geliyor.
Öte yandan diğer üniversitelerde henüz ilerleme kaydedilmiş sayılmaz. Austin’deki Teksas Üniversitesi’nde 34 protestocu gözaltına alındı, Güney Kaliforniya Üniversitesi’nde polisler protesto çadırlarını dağıtmak için müdahale etti. Yale Üniversitesi’ndeki pazartesi günü 45 protestocu gözaltına alındı. Atlanta’daki Emory Üniversitesi’nde polis, öğrencileri ve öğretim üyelerini şiddet kullanarak tutukladı. Felsefe bölüm başkanının ters kelepçeyle alındığı görüntüler de bu üniversitedendi.
Bu arada Emory Üniversitesi’nde ortalık cumartesi günü sakindi. Ama cuma günü Emory’nin kadrolu öğretim görevlileri, polisin şiddet kullanarak öğrencileri tutuklamasının ardından rektör Gregory Fenves için “güven oylaması” yapılması için bastırdı.
Güney Kaliforniya Üniversitesi’nde iletişim ve gazetecilik alanında doçent olan Mike Ananny, kampüste protesto yapan 100 kişinin tutuklanması hakkında üniversite yönetimini eleştirdi. Öğrenci gazetesi Daily Trojan’a perşembe günü açık mektup yazan Ananny, barışçıl protestolara verdikleri yanıttan sonra dekan Andrew Guzman ve rektör Carol Folt’a artık güvenmediğini belirtti. “Öğrencilerimizin dünya meseleleriyle ilgilenen, duyarlı ve tutkulu insanlar olmalarını istiyoruz” diyen Ananny mektubun devamında “Üniversitenin öğrencilerine güvenmesi, bununla başa çıkacak fakültelerine güvenmesi gerekiyor. Bu konuda nasıl davranılacağını biz biliyoruz, bırakın da konuyla biz ilgilenelim” diye yazdı.
University of Southern California right now.#Israel #Gaza #Protest #USCpic.twitter.com/1TcnuIANxi
— Jack (@JackFought_1) April 24, 2024
New York Times köşe yazarı Charles M. Blow, ABD’nin İsrail’e desteği konusunda kuşaklar arasında belirgin bir görüş ayrılığı olduğunu söylüyor. Mevcut atmosferin Vietnam Savaşı’na karşı üniversitelerde düzenlenen protestolara benzediğini öne sürüyor. Yale’de eskiden öğretim görevlisi olarak çalışmış olan yazar Jim Sleeper ise uyarıda bulunuyor: “Protestocuları yaftalamak için antisemitizm kartını öne süren yaşlı insanlar durumu var. 2015’te liberal üniversitelerin öğrencileri ağlak bebeklere dönüştürdüğünden yakınanlar şimdi aynısını antisemitizm konusunda yapıyor. Öğrenciler Filistin’i romantik bir şekilde gözlerinde büyütüyor olabilir ama bu acımasız birer antisemitik oldukları anlamına gelmiyor.”
NYU Stern School of Business profesörü ve yazar Scott Galloway’in protestoları analiz edişi ise ilginçti. Protesto etmenin Amerikan gençliği için “yeni bir seks şekli” haline geldiğini iddia eden Galloway CNN International’a “Gençler o kadar çok seks yapmıyor. Bunun kulağa ne kadar saçma geldiğinin farkındayım, ama türlerin hayatta kalabilmesi için gençlerin romantik fırsatları yakalamak açısından iletişim kurabilmesi gerekiyor” dedi.
Galloway sözlerine “Türün hayatta kalabilmesi için ayrıca bir araya gelip ortak düşmana karşı savaşarak dopamin salgılaması gerekiyor. Bence öğrenciler ikincisini tercih ediyor. Ben sahte bir düşman diyebileceğim bir şeyin peşinde olduklarını düşünüyorum” diye devam etti.
Portland Eyalet Üniversitesi’nin rektörü Ann Cudd’a göre üniversite yönetimi İsrail ile işbirliği yapan Boeing’den bağış ya da hediye almanın etik olup olmadığını tartışmak için bir forum düzenleyene kadar söz konusu şirketten hiçbir şey almamaya karar verdi. Boeing’in internet sitesinde İsrail ordusunun dokuz farklı Boeing ürünü kullandığı, şirketin İsrail ekonomisine 3.5 milyar dolar katkı sağladığı belirtiliyor.
Cudd kampüs topluluğuna cuma günü yolladığı mektupta “Birçok öğrencimizin ve öğretim üyemizin PSU’nun Boeing ile bağlarını kopardığını görmek istediklerini duydum. Başta bu talebi kafa karıştırıcı ve keyfi buldum. Çünkü PSU’nun Boeing’e yaptığı bir yatırım yok ama şirketten bağış alıyoruz. Mezunlarımızın çoğu da orada çalışıyor. Ancak topluluğumuzdaki bazı kişilerin taleplerini tekrar tekrar dile getirdiğini görünce, hem etik uzmanı hem de kampüsün güvenliğinden sorumlu bir yetkili olarak onları dinlemeye ve başka sorular sormaya teşvik oldum” dedi.
PSU gelecek ay hocalarla ve öğrencilerle iki saatlik moderatörlü bir tartışmaya ev sahipliği yapacak.