Konut sorununa çözüm önerisi: 100 bin konut yarım kaldı, bankalar hakediş modeline geçmeli

Avrupa Konutları markasıyla tanınan Artaş Holding Yönetim Kurulu Başkanı Süleyman Çetinsaya müteahhitlerin yaşadığı sorunlar nedeniyle İstanbul’da inşaatları bitmeye yaklaşmış 100 bin konutun hak sahiplerine teslim edilemediğini söyledi.

Süleyman Çetinsaya içinde 2 bin 602 konut ve 405 ticari ünitenin yer aldığı Avrupa Konutları Saklıvadi, Avrupa Konutları Esentepe, Artaş Ticaret ve Sanayi Merkezi, Avrupa Residence Yamanevler, Avrupa Konutları Ata ve Avrupa Konutları Yenimahalle gibi 6 projenin 2024 yılı içinde teslim edilmesi nedeniyle dün yapılan basın toplantısında konuştu.

Yarım kalan konut sorunun 7 yıldan bu yana devam ettiğini belirten Çetinsaya, “İnsanlar gıdasından kesip bankaya kredisini ödüyor. Ancak banka kredisini geri alırken vatandaş evini alamadı, müteahhidi teslim edemedi. Bunlar neden durdu? diye devletin yetkilisine sorduğumuzda bu artık hukuka intikal etmiş. Haliyle vatandaş parasını ödediği için hukuka gidiyor. Ancak gayrimenkul alanında hukuk davaları 20-30 yıl sürebiliyor. Onun için devletin çözüm bulması gerekiyor” dedi.

‘Biz de mağdur olduk’

Bu sorunların oluşmasında belediyelerin de rol oynadığına dikkat çeken Çetinsaya, Esenyurt bulunan 25 dönümlük arsalarının belediye tarafından birleştirilerek İnnovia arsasına dahil edildiğini söyledi. Çetinsaya “Bunun karşılığında projeden 75 daire alacaktık. Ancak sadece 25’ini aldık. 50 dairemiz kaldı. 4 etaplı bu projenin 4 bin 500 konutlu 4’üncü etabı natamam kaldı. Burada 4 bin 500 kişi mağdur. Fi Yapı’da 8 bin kişi mağdur. Akbatı AVM’nin yanında yine Garanti Koza’ya ait her biri 25 katlı 4 blok camları takılı halde bekliyor. Bunun gibi bitmeye yaklaşmış ama teslim edilemeyen birçok sorunlu proje var” diye konuştu.

‘Paralar müteahhit yerine bankaya yatırılmalı’

“Dolayısıyla artık bitirmek de bir marifet oldu” diyen Çetinsaya şöyle konuştu:

“İnşaatın bedeli bankaya yatırılmalı ki müteahhit alıp başka yerlere götürmesin. Bugün bir konutun satılabilir inşaat bedeli 40 bin TL’ye geldi. Şirketlerin özkaynaklarıyla bir projeyi sonuna kadar bitirmesi zor. Bunun için maketten satış gerekli. Ancak bu işin sağlıklı yürümesi için de bunun arkasında da ya bir sigorta ya da banka olmalı. Bu sistem Emlak Konut ya da hakediş modeli gibi olmalı. Burada insanlar aldıkları konutların ödemelerini bankaya yapıyor. Böylece bankada inşaatın seviyesine göre müteahhide ödeme yapar.”

Müteahhitlerin bitirdikleri inşaata göre gruplandırıldığını ancak daha önce hiç proje yapmayanların gidip bir şirketle ortaklık kurarak bu engeli aştığını söyleyen Süleyman Çetinsaya o açıdan bankacılık kanunda değişiklik yapılarak 100 konutun üzeri maketten satış yapılacak projelerde bankaların inşaat takip birimi kurulması gerektiğine dikkat çekti. Çetinsaya bankanın da bu hizmet karşılığında yüzde 1 gibi bir pay alarak çalışan personelinin masrafını çıkarabileceğini söyledi.

‘Küçük müteahhitler Emlak Konut’a da zarar veriyor’

Çetinsaya proje gücü olmayan bu küçük müteahhitlerin inşaat yerine finansman hesabını yaparak kendilerinin 7 lira verdiği teklife 9 lira vererek Emlak Konut ihalelerini aldığını ancak daha sonra bu projelere başlayamadığı için Emlak Konut projelerine de zarar verdiğini söyledi. Buna karşın bu müteahhitlerin teminat mektuplarının da yanmadığını belirten Çetinsaya, bu durumun ise büyük firmaların sektörden çekilmesine neden olduğuna dikkat çekti.

Çetinsaya, diğer taraftan belediyeler tarafından yapılan çeşitli uygulamalardan dolayı Emaar gibi dünyanın en büyük geliştiricisi gibi bir firmanın da Türkiye pazarından çekilmek zorunda kaldığını ifade etti.

Satışlar hakkında da konuşan Çetinsaya, yüksek faizden dolayı konut alım satımlarının durma noktasında olduğunu ifade ederek “Yüzde 50-55’ lere varan kredi faizleri nedeniyle inşaat sektörünün devam etmesinin çok zor olduğunu” bu nedenle sektörün şu anda durağanlık dönemi yaşadığını söyledi.

Projeleriyle ilgili de konuşan Süleyman Çetinsaya, Tema World Eğlence Merkezi’nin de haziran ayında açılacağını, halihazırda 4 tane hazırlık yaptıkları projeleri olduğunu belirtti. Ellerinde devam eden projelerden dolayı bu yatırımlarına 2025 yılında başlayacaklarını anlatan Çetinsaya “Bunlardan 3 bin 500’e yakını Vadi İstanbul projesinin devamında yapılacak. Güneşli’de yapacağız. Toplam da 5 bine yakın konut olacak” dedi.

Avrupakent GYO’nun hisse performansından memnun değil

Geçen aralık ayında halka arz edilen Avrupakent GYO’nun piyasa değerinden memnun olmadığını ifade eden Süleyman Çetinsaya “Biz daha yüksek olmasını bekliyorduk. Şirketin büyüklüğü 1 milyar dolar. Ben daha yüksek bekliyordum. Alın derseniz bizim Çetinsaya soyadlı hiçbirimizin 2 ila 3 ay içinde alıma hakkımız yok. 4 Nisan’da genel kurul yapacağız. Ondan sonra şirket olarak alabiliriz. Biz ticaret dışı herhangi birşeye tenezzül etmiyoruz” diye konuştu. Halka arz gelirlerini de ileride kendilerine katkı sağlayacak portföylerde değerlendirdiklerini belirten Çetinsaya “Ne borç ödeme kullandık ne de mevduattan zahmetsiz para kazanma yöntemini seçtik. Orta ve uzun vade de bunların hepsinin şirketimize katkı sağlayacağını düşünüyoruz. 47 GYO arasında temettü dağıtan bir tek biz varız” dedi.

Deprem erken uyarı mevzuatı hazırlanıyor

Artaş Holding, KOBİ’lere destek vermek amacıyla Artaş Girişim Sermayesi Yatırım Fonu’nu kurdu. Artaş Holding bu anlamda ilk yatırımını, yüksek teknolojiyle depremi yerinde tespit eden, deprem öncesi bölgeye uyarı gönderen ve otonom tedbir alınmasını sağlayan entegre bir sistem olan EDIS’e yaptı. EDIS sistemi hali hazırda Emlak Konut GYO ve özel sektör konut projeleriyle birlikte alışveriş merkezleri, hastaneler ve sanayi sitelerinde kullanılırken önümüzdeki dönemde tüm yapılara entegre edilmesi planlanıyor. Deprem uyarı sistemini  2000 konutlu Tema sitelerinde kurduklarını bu sitede bunun aylık bedelinin 30 TL olacağını açıklayan Çetinsaya, deprem erken uyarı sistemlerinin mevzuatı olmadığını ancak halihazırda bununla ilgili 12 kişilik bir bilim kurulu oluşturularak çalışmaların başlatıldığını da söyledi.