Elon Musk’ın Çin çıkmazı: ABD’nin elektrikli araç ambargosu sadece Beijing’in canını yakmadı

Çinli elektrikli araç üreticisi şirketleri ABD pazarından uzak tutmaya yüzde 100 vergi uygulamak yeterli değilse Biden yönetiminin yeni bir çözümü var: Çinli elektrikli araç yazılım ve donanımlarının ABD pazarına girmesini engellemek. Ancak Beyaz Saray’ın Beijing’e vurduğu darbe sadece Çin’e değil Beijing ile ilişkilerini iyi tutmaya çalışan ABD’li milyarder Elon Musk’a da isabet etti. Ama önce Çin’e getirilen şu yeni kısıtlamaya bir göz atalım:

Çin dünyaya çok sayıda ucuz fiyatlı elektrikli araç ihraç ediyor. Bu da hem Amerikalı hem de Avrupalı otomobil üreticileri için uzun zamandır varoluşsal bir tehdit yaratıyor. Amerika tehdidin önüne geçmek için zaten Çinli araçlara uzun zamandır yaptırımlar uyguluyor, Avrupa’yı da aynı yöntemini izlemesi için ayartmaya çalışıyordu.

ABD Ticaret Bakanlığı geçen hafta Çin ve Rusya bağlantılı olduğu bilinen ve otonom araçlarda kullanılan yazılım ve donanımların ithalatını ve satışı yasaklayacak kurallar getirilmesini istedi. Bunun önde gelen sebebi ulusal güvenlik endişesi. Elektrikli araçlar “connected car” teknolojisinin ürünü. Yani internet bağlantısına ve WLAN ağına sahip, bu bağlantısı sayesinde internete bağlı diğer cihazlarla iletişime geçebilen otomobiller. Bu da bu sistemleri yabancı devletlerin siber saldırılarına açık hale getiriyor.

İşte bakanlık da olası bir siber saldırıya karşı böyle önlem almak istediğini söylüyor. Oysa bu pek inandırıcı bir gerekçe değil. Alliance for Automative Innovation grubunun Başkanı John Bozzella bugünün bağlantılı araç tedarik zincirinde Çin’den ABD’ye giren çok az donanım ve yazılım olduğunu söylüyor. Hem zaten Çin markalı otomobiller Amerikan pazarına girmiş dahi sayılmaz.

Buradaki esas nokta dünyanın en büyük elektrikli araç üreticisi BYD ve diğer Çinli otomobil üreticilerinin ABD’nin kapısını çalmayı bile düşünmemesini sağlamak. Çinli şirketlerin otomobilleri Ford ve General Motors gibi eski ve büyük otomobil üreticileri için deprem etkisi yaratabilir.

Ancak bakanlığın getirdiği öneri otomobil üreticilerinin ürettikleri araçlara alternatif tedarikçi bulmalarını gerektirecek. Bunun için de 2027’ye kadar süreleri var.

Musk işin neresinde?

Aslında bu kural Çin malı elektrikli araçları ABD dışında tutacağı için Tesla Motors’a kısa vadede fayda sağlayabilir. Ancak Çin’in de aynı şekilde karşılık vermesi Musk’ın işini sekteye uğratabilir. Tesla araç satışlarını ülkeye göre ayırmasa da ABD’den sonraki en büyük pazarının Çin olduğu düşünülüyor. Üstelik bu büyümeye açık bir pazar. Ayrıca Tesla araçlarının hepsi olmasa da bir kısmı Çin’de üretiliyor. Tabii yazılım ve donanımlar Tesla’nın kendisine ait, yani Çin yazılımları kullanılmıyor.

Çin hükümeti yeni yasağı “yerli pazarı korumacı” bir tavır olarak eleştirdi, ama başka bir tepki vermedi. Musk da bu konuda sessizliğini koruyor. Ama sonuç olarak Çin’in uygulayacağı benzer bir yaptırım Tesla’ya ağır darbe vuracaktır.

Hem bu yasak öncesinde bile Tesla’nın Çin pazarındaki yeri sallantıdaydı. Çünkü Çinli yerli markaların ilgisi hibrit araçlara kaymış durumda. Tesla gibi yalnızca batarya teknolojisine odaklanan şirketler için bu durum başlı başına zorlayıcı. Çin’de altyapı ve şarj istasyonlarının gelişimi öncelikli olmayan şehirlerde yavaş ilerlediği için Tesla’nın uzun süre dayanabilen bataryaları bile rekabetin gerisinde kalıyor.

Musk şimdi Çin’deki düzenleyicilerden Tesla’nın “tam otonom sürüş” (FSD) yazılımı için onay almayı bekliyor. FSD yazılımı Çin’de kullanılırsa Tesla için yeni bir gelir kaynağı olacak. Musk sırf bu yüzden yılın başlarında Çin’i ziyaret etti, üst düzey siyasetçilerle görüştü. Biden yönetiminin kararıyla tüm o çaba çöpe gidebilir.

Hisseleri bir haftada yüzde 27 yükselen Tesla, bir yıllık zararını telafi etti