Arjantin Devlet Başkanı Javier Milei’nin üstünden dava ‘tsunamisi’ geçiyor

İlginç fikirleri ve seçim öncesi çılgın vaatleriyle dikkat eden devlet başkanı Javier Milei Arjantin’in açılan davalardan doğan yükümlülüklerini ödeyeceğini söylüyor, ancak kapalı kapılar ardında yetkililer hükümetin daha az ödeme yapmak ve ülkenin kıt kaynaklarını korumak için mücadele edeceği konusunda uyarıyor.

Financial Times’ın haberine göre Arjantin’in birçok eski yatırımcısıyla uzun süredir devam eden hukuki mücadelesi doruğa ulaşıyor. Uzmanlara göre milyarlarca dolarlık tazminat istenen davalar Başkan Javier Milei’nin ülkenin zor durumdaki ekonomisini düzeltme çabalarını zorlaştıracağa benziyor.

ABD ve Avrupa’daki mahkemelerde önceki hükümetler tarafından kamulaştırmalardan tahvil ödemelerindeki değişikliklere kadar çeşitli konulardaki açılan davalar sürüyor ve davacılar hükümete pazarlık masasına oturması için baskı yapıyor.

Milei ülkesinin yükümlülüklerini yerine getireceğini söylemekle söylerken kapalı kapılar ardında yetkililer hükümetin bu yükümlülükleri azaltmak ve Arjantin’in kıt kaynaklarını korumak için sonuna kadar mücadele edeceği konusunda uyarıyor.

Latam Advisors danışmanlık şirketi direktörü Sebastián Maril “Ne yazık ki Milei için yirmi yıldır biriken karar tsunamisi şimdi kırılıyor ve dört yıllık görev süresi içinde tüm önemli davalarda nihai kararlar verilecek” diyor.

Maril Arjantin‘in aleyhine açılan davaları kaybetmesi durumunda ödeyeceği tazminatın faiz hariç 31 milyar dolara çıkabileceğini tahmin ediyor. Ancak hükümete yakın çevreler yargıçların henüz karar vermediği davalardan 12 milyar doları aşkın tazminat öngördüğü için rakamın “oldukça spekülatif” olduğunu ifade ediyor.

Arjantin geçen yıl 2012’de  kamulaştırdığı ulusal petrol şirketi YPF’nin (Yacimientos Petrolíferos Fiscales) azınlık hissedarlarının açtığı davada New York’taki bir mahkeme tarafından 16 milyar dolar tazminata mahkum edildi. Bu,  ülke aleyhine bugüne kadar verilen en büyük tazminat kararı oldu. Arjantin New York mahkemesinin kararının hatalı olduğunu ve tazminat kararının “aşırı derecede şişirilmiş” olduğu iddiasıyla temyize gidiyor.

ABD yönetimi mahkemeye ‘yapmayın’ mektubu gönderdi

ABD hükümeti de bu davada Arjantin’in imdadına koştu. Hükümet davaya bakan mahkemeye yazdığı mektupta Arjantin’in 16 milyar dolarına elkonmasının ciddi uluslararası sorunlara neden olabileceğini ve ABD’nin uluslararası çıkarlarına aykırı olduğunu belirtti. Mektupta mahkemenin Arjantin’in 16 milyar dolarının müsadere edilmesi kararı vermesi durumunda ABD’nin yabancı ülkelerdeki varlıkları için de benzer uygulamanın meşru hale geleceği ifade edildi.

Mahkeme Arjantin’i Milei hükümetinin sahip olduğu yüzde 26’lık YPF hissesini ödeme olarak teslim etmeye zorlayıp zorlamayacağını değerlendirirken temyizden gelecek kararı bekliyor. Davacılara dava için gerekli finansmanı bu tür hukuki uyuşmazlıkların taraflarına kredi veren Burford Capital sağladı.

Bunun yanı sıra farklı davalar da birikmeye devam ediyor. İngiltere Yüksek Mahkemesi Arjantin’in büyümeye endeksli tahvilleri için yaptığı ödemeleri azaltmak amacıyla GSYİH hesaplamasını değiştirmesi üzerine verilen karara yönelik itirazın görülmeyi reddetti. Hükümetin tahvil sahiplerine ödeme yapmak ya da icra davasıyla karşı karşıya kalmak için 28 Kasım’a kadar süresi var.

Ağustos ayında bir ABD mahkemesi, Arjantin hükümetinin 2008 yılında Aerolíneas Argentinas havayolu şirketini kamulaştırmasına ilişkin 340 milyon dolarlık tahkim kararını iptal etmeyi reddetti. Bir başka ABD mahkemesi ise Arjantin’in 2001 yılında düştüğü temerrüt nedeniyle zarar gören bir grup alacaklının, ABD bankalarından paralarına el koyarak daha önce verilen 417 milyon dolarlık kararın dörtte üçünü telafi edebileceğine hükmetti.

Milei yönetimi geçmişte uyuşmazlık yaratan politika kararlarını alan solcu Peronist hükümetleri derinden eleştirirken Arjantin’i seri temerrüde düşen bir ülke olmaktan kurtarma sözü verdi.

Arjantin’in ödeme yapacak parası yok

Arjantin kabinesinin başındaki Guillermo Francos İngiltere Yüksek Mahkemesi’nin kararının ardından X ‘te yaptığı açıklamada “Popülist hükümetlerin ‘yaratıcı’ çözümleri trajik ekonomik sonuçlar doğurdu ve ülkemizi itibarsızlaştırdı. En büyük taahhüdümüz, dünyanın gözünde yeniden ciddi bir ülke olmak için her gün çalışmaktır” dedi. Ancak Arjantin’in ödeme yapacak parası yok. Arjantin Merkez Bankası’nın  döviz rezervleri yok denecek kadar az ve ülke şimdiden gelecek yıl tahvil sahipleriyle büyük alacaklılarına 14 milyar dolardan azla kamu borcunun geri ödemesini nasıl yapacağını düşünüyor.

Moody’s Investors Services Başkan Yardımcısı ve Kıdemli Kredi Sorumlusu Jaime Reusche kararların Arjantin’in sınırlı dış ödeme kapasitesi üzerindeki baskıyı arttırdığını ve bunun da Milei yönetimindeki makroekonomik iyileşmelere rağmen Moody’s’in ülkenin en alt seviyedeki kredi notunu henüz yükseltmemesinin ana nedeni olduğunu söyledi. Reusche “Arjantin hükümetinin önümüzdeki iki ya da üç yıl içinde taahhütlerini yerine getirebilme ihtimali yüzde 50-50. Görünüm o kadar hassas ki, birkaç değişken değişirse, borç geri ödemelerini [yeniden müzakere etmeleri] gerekebilir” diyor.

Arjantinli yetkililer kamu çıkarlarını korumak için yasal olanakları sonuna kadar kullanacaklarını söylüyor. Bu tavır henüz sonuçlanmamış davalar hem de kararın kesinleştiği için temyizi mümkün olmayan ancak tahsili çok zor 2,4 milyar dolarlık kararlar için de geçerli. Bir hükümet yetkilisi “Varlıklarımızı koruma hakkımızı her egemen devlet gibi kullanacağız. Kimse davaların sürüp gitmesinde hoşlanmıyor. açık tutmaktan hoşlanmıyor, ancak özellikle mali sektörle sıkıntılarımız nedeniyle birçok talebimiz var ve alacaklılar da bunu biliyor” diyor.

Arjantin dava kazananlara 17 milyar dolar ödedi

Hükümeti eleştirenler Milei’nin yakın zamanda X’te yaptığı ve “YPF’nin yasadışı kamulaştırılmasına” atıfta bulunan bir paylaşım gibi açıklamalarının bu davada suları bulandırdığını ve Arjantin’in temyizde kazanma şansına zarar verebileceğini savunuyor. YPF davasındaki davacıların Arjantin’le uzlaşma çabaları hükümetin ikna olmaması nedeniyle sonuç vermedi.

Arjantin’in masaya oturmasını savunanlar uzayacak bir mücadelenin faiz faturasını kabartacağını, varlığa elkoyma girişimlerinin ise Milei’nin çok ihtiyaç duyduğu yabancı yatırım çekme çabalarını baltalayacağı için Arjantin’i sıkıntıya sokacağını söylüyor.

Arjantin’in 2000 yılından bu yana temerrütler nedeniyle tahvil sahiplerine, kamulaştırılan hissedarlara ve diğerlerine 17 milyar dolar ödediğine dikkat çeken Maril “Sorunları ertelemek için hiçbir zaman iyi olmadı, çünkü bu davaları her zaman kaybettik” diyor.

İstihbarat şirketi Horizon Engage’in Amerika kıtası direktörü Marcelo García, davanın Arjantin’in ciddi nakit akışı sorununu ortaya çıkararak yatırımcıların kararlarını etkilediğini söylüyor. Ancak Milei yatırımcıların talep ettiği pek çok reformu gerçekleştirirken davacıların Arjantin’i “uluslararası bir parya haline getirmesinin” geçmişe göre daha zor olacağını da vurguluyor. Arjantin hükümet yetkilisi, hızlı bir şekilde ödeme almak isteyen davacıların beklemeleri gerektiğini belirtiyor.

El koymak için Arjantin’in ülke dışındaki varlıklarını arıyorlar

Aynı yetkili “Özel sektör için bir hükümetin bu taleplerle nasıl başa çıkacağı her zaman açık değildir. Bir şirket gibi kısa vadede özkaynaklarımızı feda edemeyiz, çünkü bir devlet tasfiyeye gidemez. Aynı zaman çizelgelerine sahip değiliz. Ancak sorunların mümkün olduğunca hızlı ve verimli bir şekilde çözülmesini istiyoruz” diyor.

Davaların çoğunda davacılar, ödeme yerine el koymak için Arjantin’e ait varlıkları arıyor. Uzmanlar yurtdışındaki diplomatik mülkler veya merkez bankası varlıkları gibi  az sayıdaki varlığın haciz edilememesi nedeniyle bunun zor olacağını söylüyor.

Ancak bunun istisnaları da var. Hukuk şirketi Quinn Emanuel’de devlet davaları ve küresel varlık kurtarma uygulamaları başkanı olan Dennis Hranitzky, ABD’li hedge fon Elliott Management’ın temerrüde düşen Arjantin tahvillerinin karşılığını tahsil etmek için verdiği 15 yıllık mücadele sırasında Arjantin’den 70 milyon dolar dahil etmeyi başardı. Ekibi ayrıca 2012 yılında Arjantin donanmasına ait bir gemiye Gana’da el koymuş ancak mahkeme daha sonra geminin serbest bırakılmasına karar vermişti.   Hranitzky’nin ekibi ayrıca  ABD temyiz mahkemesinin Ağustos ayında tahvil sahiplerine ödenmesine ilişkin karar verdiği Arjantin’in 312 milyon dolarının New York’ta bulunduğunu tespit etmişti. Hranitzky “Son 22 yıldır bu işi sürekli yapıyorum ve tecrübelerime dayanarak söyleyebilirim ki Arjantin’den tahsilat yapmak kolay olmasa da mümkün” diyor.

Arjantin yanıyor: Hükümet karşıtı protestolarda sokaklar savaş alanına döndü

Enflasyona para yetiştiremeyen Arjantin 10 bin pesoluk banknot bastı