Artık 3 lira: Yumurta fiyatları bir ayda ikiye katlandı

2022 yılında dünyada başlayan kuş gribi Türkiye’ye de sıçrayınca, yumurta üretiminin merkezi olan Denizli’de 1,5 milyon, Afyonkarahisar Başmakçı bölgesinde ise yaklaşık 5 milyon yumurta tavuğunun itlaf edilmesi, yumurta fiyatlarının ikiye katlanmasına neden oldu.

Ocak ayında marketlerde tanesi 1,75-2 lira olan yumurtanın fiyatı mart ortasında yüzde 71,4-140 arasında değişen oranlarda artarak 3-4,8 liraya kadar yükseldi. Tarım ve Orman Bakanlığı’nın son verilerine göre, 16,8 milyon ton yumurta tavuğu varlığı ve yüzde 13,9 payla lider durumda olan Afyonkarahisar’ın halen karantinada olması fiyatların daha da yükseleceği anlamına geliyor. Beyaz Et Sanayicileri ve Damızlıkçıları Birliği Derneği’nin etlik tavukta herhangi bir sıkıntı olmadığını açıklaması nedeniyle tavuk etinde şu anda herhangi bir sıkıntı bulunmuyor.

İtlaf edilen hayvanlara yapılacak olan tazminat ödemelerinde ise şimdilik belirsizlik var. Türk Veteriner Hekimleri Birliği Başkanı Prof. Dr. Murat Arslan, “Afyon’da 4 milyon 900 bin civarında itlaf var. Ama olay şu aslında burada 2,5 milyon kayıtlı hayvan var. Üreticinin kendi imkanlarıyla yüksek girdileri karşılayabilmesi ve bırakın kârı, zarar etmemesi için bazı kuralları biraz esneterek yaptığı yetiştiricilik var. O bakımdan kayıtlı olması gerekenle itlaf edilen arasında fark var. Bunun da üreticiye ödenmesinde bir sorun yaşanıyor” diyor. Aslan’ın değerlendirmesine göre 2,5 milyon hayvan üzerinden ödeme yapılmak isteniyor oysa burada yaklaşık 5 milyonluk bir itlaf var. Bunun da kayıtları var. Bu nedenle burada üreticiyle bakanlık arasında bir sorun yaşanıyor.

Neden itlaf ediliyor?

Salgın hastalıklarda hayvanın itlaf tazminatına ilişkin ilgili yönetmeliğe göre; işletmede, laboratuvarda hastalığın tespit edilmesi sonrası itlaf edilen hayvanların takdir edilecek kıymetlerinin dörtte ikisi, köy kanatlı işletmesinde ise hayvanların takdir edilecek kıymetlerinin tamamı ödeniyor. Hastalıktan şüphe edilmesi sebebiyle itlaf edilen hayvanların takdir edilecek kıymetlerinin de tamamının ödenmesi gerekiyor. Murat Arslan 10 km yarıçapında bir alanda henüz hastalanmamış hayvanların da belirlenip bunlar için yüzde 100 tazminat ödenmesi gerektiğini söylüyor. Arslan, “Üreticilerden gelen bilgiler bu sırada beklenildiği şeklinde. Hızla örneklerin alınması veya örnek alınmadan bile bu bölgelerin o kordona dahil edilip oradaki hayvanın itlaf edilmesi gerekiyor. Burada bazı sorunlar olduğu üreticiler tarafından söyleniyor. Yetiştiriciler örneklerin alınması için geçen sürede bulaşın arttığını, dolayısıyla tazminat haklarının düştüğünü iddia ediyor” diyor.

Yerel Kıymet Takdir Komisyonu, işletmenin bulunduğu mahallin rayiç bedellerini dikkate alarak tazminat ödenecek hayvanlar için tazminat bedelini, tazminatlı hastalıklar nedeniyle imha edilen hayvansal ürünler, yem, madde ve malzemeler ile imha, nakliye ve dezenfeksiyon masraflarını bakanlıkça belirlenen esaslar çerçevesinde tespit ediyor. Önceki gün yapılan Yerel Kıymet Takdir Komisyonu toplantısından herhangi bir karar çıkmadığı ve yeni bir komisyon toplantısı yapılacağı belirtiliyor.