Çin ve Rusya’dan petrol ödemesinde ulusal para hamlesi

Dünya petrol sektörünün iki önemli ismi aralarındaki ticarette Amerikan dolarını devreden çıkartacak planı uygulamaya sokuyor. Rusya’nın en büyük petrol üreticilerinden Rosneft’ten yapılan yazılı açıklamada, Rosneft Başkanı İgor Seçin ile CNPC ‘nin (Çin Ulusal Petrol Şirketi) Başkanı Dai Houliang arasında St. Petersburg Uluslararası Ekonomi Forumu kapsamında bir görüşme gerçekleştirildiği belirtildi.

Açıklamada taraflar arasındaki görüşmede özellikle Rusya’dan Çin’e yönelik petrol sevkiyatının ele alındığı belirtilerek “Rosneft’in CNPC’ye yılda 40 milyon tona ulaşan petrol sevkiyatının ödemelerinde ulusal para birimlerine geçilmiştir” denildi.

Rosneft ve CNPC arasında 2013 yılında imzalanan anlaşma 2022 Şubat ayında 2033’ün sonuna kadar uzatıldı. Rosneft anlaşma uyarınca 10 yıl süreyle Çin’in batısındaki rafinerilere Kazakistan üzerinden yılda 100 milyon ton petrol sevkiyatı yapıyor.

Rusya dolar ve euro’dan kaçıyor

Diğer bir Rus enerji şirketi Gazprom da Eylül 2022’de, CNPC şirketiyle doğal gaz sevkiyatı ödemelerinde yuan ve rubleye geçilmesi konusunda anlaşma sağlandığını bildirmişti.

Rusya, finans sistemine yönelik Batılı ülkelerin uyguladığı yaptırımlar nedeniyle uluslararası anlaşmalardaki ödemelerde dolar ve avrodan uzaklaşmaya çalışıyor. Yaptırımlar nedeniyle Batılı ülkelere yönelik petrol ve doğal gaz sevkiyatı azalan Rusya, başta Çin olmak üzere Asya piyasalarına yönelik satışlarını arttırmak istiyor.

ABD, Rus petrolünü ve doğalgazını yasakladı, Avrupa Rusya’dan doğal gaz alımını 3’te 2 oranında azaltacak

Dünya dolara alternatif arıyor

ABD Doları yıllardır küresel ticareti ve sermaye hareketlerini kontrol ediyor. ABD’nin küresel finans sistemi üzerindeki egemenliğinden ve doları silah olarak kullanma kabiliyetinden endişe duyan diğer ülkeler alternatif arayışına başladılar.

ABD ve AB’nin özellikle Ukrayna’nın işgalinden sonra uygulamaya başladıkları yaptırımlar Çin ile Rusya’nın bir araya gelip dolara bağımlılığı azaltma ve finans sistemleri arasında işbirliği kurma çabalarını hızlandırdı.

Ukrayna’nın 2022 yılındaki işgalinden buyana ruble-yuan ticareti tam seksen kat artmış bulunuyor. Rus haber ajansı Vedmosti’ye göre Rusya ve İran birlikte altına dayalı bir kripto para çıkartmak için çalışıyor.

Bunun yanı sıra başta Çin ve Rusya olmak üzere merkez bankaları rezervlerini çeşitlendirmek ve dolara bağımlılığı azaltmak için 1967 yığından beri görülmemiş bir hızla altın satın alıyorlar.

Latin Amerika’nın en büyük iki ekonomisi Brezilya ve Arjantin kısa süre önce  ortak para birimi için görüşmeye başladılar.

Ocak ayında Singapur’da düzenlenen bir konferans farklı Güneydoğu Asya ülkelerinin yetkilileri dolara bağımlı azaltmak için  çalışmaların sürdüğünü ifade ettiler.

Suudilerin net döviz rezervi 13 yılın dibinde: Sadece 426 milyar dolar

Suudiler de olumlu bakıyor

Reuters’e göre Birleşik Arap Emirlikleri ve Hindistan petrol dışı emtianın ticaretinde rupi kullanılmasına yönelik görüşmeleri sürdürüyorlar. Petrol zengini Suudi Arabistan 48 yıldır ilk kez Amerikan doları dışındaki para birimleriyle yapılacak ödemeleri de kabul edebileceğini ifade etti. Türkiye’de dış ticaretinin çok küçük bir bölümünü TL ve taraf ülkenin ulusal para birimi üzerinden yapıyor.

Ancak tüm bu gelişmelere rağmen doların mutlak hâkimiyetinin kısa sürede sona ereceğine inananların sayısı az. Bugün itibarıyla merkez bankaları rezervlerinin yüzde 60’ını dolar olarak tutmaya devam ediyorlar.