Togg’a yeni devlet desteği: Elektrikli oto ithalatı zorlaştı, kafalar fena halde karıştı

Türkiye’de elektrikli otomobil sayısı, kullanımı artan Togg’un da katkısıyla 9 aylık dönemde 3,5 katına çıkarak, eylül sonu itibarıyla 51 bin 219’a yükseldi. Pazar hızla büyürken, elektrikli otomobil satışlarında ‘tüketiciyi koruma’ iddiasında olan yeni bir düzenleme yürürlüğe girdi. Ticaret Bakanlığı tebliği ile Avrupa Birliği ve Serbest Ticaret Anlaşmaları kapsamında olmayan ülkelerden elektrikli otomobil ithalatında, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’ndan ‘izin belgesi’ alma şartı getirildi. Yeni düzenleme ile Avrupa Birliği ve Serbest Ticaret Anlaşması imzalanan ülkeler menşeli olmayan elektrikli araçların satışına ilişkin yeni kurallar getirilerek, yetkili servis, çağrı merkezi, yerleşik temsilci, servis personelinde yeterlilik belgesi gibi şartlar aranacak. Bazı Elektrikli Araçların İthaline İlişkin Tebliğ 29 Aralık 2023’te yürürlüğe girmek üzere Resmi Gazete’de yayımlandı.

Elektrikli otomobilde 500 bin liraya varan indirim umudu

Menşe mi milliyet mi?

Tüketiciyi korumak ve Çinli markaların pazara kontrolsüz  girişini engellemeyi amaçlayan düzenleme sektörde kafaları karıştırdı.  Kafa karıştıran noktaların başında menşei mi milliyeti mi yoksa üretildiği yeri mi dikkate alınacağı konusu gelirken, bu noktada AB ülkelerine ait markaların Çin’de ürettikleri araçların hangi sınıfta değerlendirileceği de merak konusu oldu.

Yine Türkiye’de Togg’un ve Tesla’nın kendi servisleri olmadığı ifade edilirken, tebliğin c bendinde “İthalatı yapılacak her bir marka için Türkiye’de kurulmuş en az 40 personele sahip Türkçe çağrı merkezi ile hizmet verilmesi” şartının da her marka için ayrı ayrı servis ağı kurulacak mı konusunda soru işaretleri oluşturdu.

En az 20 yetkili servis şartı

Yönetmeliğe göre 8703.80.10.00.11, 8703.80.10.00.19 Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonlu(GTİP) elektrikli otoların AB ve STA imzalanan ülke menşeli olmayanların ithalatında Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’ndan izin belgesi alınması zorunlu hale getirildi. Tebliğe göre ithalatı yapılacak otomobiller için 7 coğrafi bölgede en az 20 yetkili servis istasyonu kurulması ve en az 40 personele sahip Türkçe çağrı merkezi şartı aranacak. Elektrikli araçların alım, satım, bakım ve onarımından sorumlu olacak kişilerin TSE veya Mesleki Yeterlik Kurumu tarafından yeterlilik belgesi bulunacak.

İmalatçı firma yetkili servis açacak

Bunların imalatçısının Türkiye’de yerleşik yetkili temsilcisi yanı sıra batarya sistemlerinin izlenmesi, kontrolü ve denetimine ilişkin yürütülecek işlemlerin ithalatçılar tarafından kabul edildiğine ilişkin yazılı bir taahhütname verilecek. Ticaret Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada ithalat tebliğlerinin, tüketici güvenliği, kamu sağlığının korunması amaçlarıyla ilgili kurumlarla istişare edilerek hazırlandığı bildirildi. Açıklamada, elektrikli araçların emisyonun azaltılması ve sürdürülebilir enerji temini kapsamında önemli bir yere sahip olduğu belirtilerek, “Bunların ithalatında, tüketici güvenliği, satış sonrası hizmet kalitesinin artırılması, batarya parkının izlenmesi, ülkemizde ihtiyaç duyulacak şarj istasyonu ve güç yönüyle takip edilmesi ile batarya geri dönüşüm süreçlerinin daha etkin yönetilmesi amacıyla gerekli kriterlerin getirilerek, söz konusu elektrikli araçlarla ve birlikte oluşturacağı eko sistemin düzenlenmesi amaçlanmaktadır” ifadelerine yer verildi.

Serbest Ticaret Anlaşması olan ülkeler

Türkiye’nin halihazırda İsrail, Makedonya, Bosna ve Hersek, Filistin, Tunus, Fas, Mısır, Arnavutluk, Gürcistan, Karadağ, Sırbistan, Şili, Morityus, Güney Kore, Malezya, Moldova, Faroe Adaları, Singapur, Kosova, Venezuela, Birleşik Krallık ve Birleşik Arap Emirlikleri ile Serbest Ticaret Anlaşması mevcut.

Şartlar eşitlendi, kanuni boşluk kapatılıyor

Türkiye’de içten yanmalı motorlar ile çalışan araçlarda halihazırda minimum 20 yetkili servisle hizmet verme zorunluluğu mevcutken elektrikli araçlarda bu durumun söz konusu olmadığını kaydeden Otomotiv Satış Sonrası Ürün ve Hizmetleri Derneği Başkanı Ali Özçete, dolayısıyla çıkartılan bu yasa ile şartların eşitlenmiş olduğunu, kanuni boşluğun da kapatılmış olduğunu söyledi. “Bugün Uzakdoğu’dan ihracat için gerekli şartları sağlayan 80’den fazla Türkiye ve Türkiye gibi ülkelere ihracata hazır olan araç markası var” diyen Özçete, “Lakin bu 80’in üzerindeki araçtan büyük bir çoğunluğunu sürdürebilirlik konusunda yeterli güveni vermediği aşikar. Mevzuattaki eksiklikler nedeniyle ülkemize servis yedek parça yatırımı yapmadan araç satmaya hazırlanan uzak doğulu markalar nedeniyle ülkemiz marka çöplüğüne dönüşmesi endişesini biz sektör paydaşları olarak taşıyorduk. Bugün çıkan düzenlemeyle ilgili bu kaygılarımız da ciddi bir azalma meydana geldi. Özellikle yatırım yapabilir büyüklükte olan ve olmayanın ayrışması için düzenleme getirilmesi gerekiyordu ve beklentiyi karşılar düzenleme gerçekleşti.”

Çinli markaların kontrolsüz girişini engelleyecek

AB ve STA içinde yer alan elektrikli otomobil üreticilerinin ise halihazırda Türkiye’de servis ve yedek parça yatırımlarını fazlası ile tamamlamış durumda olduğunu ve hatta bu araçlarının büyük bir çoğunluğunun orijinal yedek parçası Türkiye’de üretildiğini kaydeden Özçete, “Uzun yıllardır ülkemizde yatırım yapan markaların ayrı tutulması bir ayrıcalık değil halihazırda gereksinimin karşılanmış olduğunu düşünüyoruz” dedi.  Yeni düzenlemeyi değerlendiren Cardata Genel Müdürü Hüsamettin Yalçın, Avrupa Birliği (AB) ve Serbest Ticaret Anlaşması (STA) imzalanan ülkeler dışından gelen elektrikli araçların Türkiye pazarına girişini zorlaştıran bu adımın bir dizi nedenle atıldığını söyledi.   Yalçın o adımları şöyle sıraladı:

1. Çinli Markaların Kontrolsüz Pazar Girişini Engellemek: Özellikle Çinli üreticilerin kontrolsüz bir şekilde pazarda yer almasını ve kalite standartlarını düşürmesini engellemek amaçlanıyor. Bu, aynı zamanda kısa ömürlü ve düşük kaliteli ürünlerin piyasaya sürülmesinin önüne geçmeyi hedefliyor.

2. Tüketici Güvenliği ve Kalite Kontrolü: Türkiye’de elektrikli araçların satış ve servis kalitesinin artırılması hedefleniyor. Bu, ithal araçların yerel standartlara uygunluğunu ve tüketicilere sağlanan hizmetin kalitesini garanti altına almayı amaçlıyor.

3. Türkiye Otomotiv Ekosistemini Koruma ve Destekleme: Yerel otomobil pazarının dengesini korumak ve yerli üreticilere rekabet avantajı sağlamak amacıyla yapılan bu düzenleme, aynı zamanda Türkiye’nin otomotiv sektöründe daha bağımsız ve kendi kendine yeten bir yapı oluşturma çabasını yansıtıyor.

4. Sürdürülebilir Enerji ve Çevre Politikaları: Elektrikli araçların ithalatı ve kullanımı, emisyon azaltımı ve sürdürülebilir enerji kaynaklarının kullanımını teşvik etme yönünde önemli. Ancak bu süreçte, yerel şartlara uygun, verimli ve çevre dostu araçların tercih edilmesi hedefleniyor.

Neden bu düzenlemeye ihtiyaç duyuldu?

1. Kalite ve Güvenlik Endişeleri:  Düşük kaliteli veya güvenli olmayan araçların piyasada yaygınlaşması, tüketiciler için risk oluşturabilir. Bu durum, uzun vadede Türkiye’nin otomotiv sektörünün itibarına zarar verebilir.

2. Teknik ve Servis Altyapısının Geliştirilmesi: Elektrikli araçların bakım ve onarımı konusunda yeterli altyapının oluşturulması, bu araçların güvenli ve verimli kullanımını sağlar. Bu, yerel servis ağının güçlendirilmesi ve teknik personelin eğitilmesi anlamına gelir.

3. Pazar Dinamiklerinin Korunması: Elektrikli araç pazarının hızlı büyümesi, yerel üreticiler ve ithalatçılar arasında dengeli bir rekabet ortamının korunması gerekliliğini ortaya koyuyor. Bu düzenleme, yerel üreticilerin korunması ve yabancı markaların adil rekabet içinde pazar payı kazanmalarını sağlamak için tasarlanmıştır.

4. Uzun Vadeli Stratejik Planlama: Türkiye’nin otomotiv sektörü için uzun vadeli stratejik planlar, yerli üretim kapasitesini ve teknolojik yetkinliklerini artırmayı hedefliyor. Bu planlar kapsamında, yüksek kaliteli ve teknolojik araçların üretimi ve ithalatı teşvik ediliyor.

Otomotiv sektörüne yönelik faaliyetleri ile öne çıkan EBS Danışmanlık Genel Müdürü Erol Şahin ise düzenlemenin kafa karıştırdığını bu dikkat çektiği bu noktaları sosyal medyası X’te paylaştı.

Sektörde Kafalar Karışık ‼️

Yeni tebliğ ile ilgili bir çok sorunun yanıt bulması gerekiyor…
Çünkü sıklıkla karşılaştığımız arka kapı bulma çabası aslında daha büyük sorunlar yaratacaktır…@ticaret bakanlığının mevcut sorular göz önüne alınarak bir uygulama tebliği… https://t.co/z2cYUjt7Ai

— Erol Şahin (@erolsahin_ebs) November 29, 2023

Ekimde trafiğe kaydı yapılan 9 otomobilden 1’i elektrikli