Bankalarda enflasyon muhasebesi seneye başlıyor

Hükümetin vergi gelirlerinden vazgeçmemek için bu yıl enflasyon muhasebesi uygulaması dışında tuttuğu bankalar ve finans sektörü için Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu’ndan (BDDK) iyi haber geldi. BDDK, bankalar ile finansal kiralama, faktoring, finansman, tasarruf finansman ve varlık yönetim şirketlerinin gelecek yılbaşından itibaren enflasyon muhasebesi uygulamasına geçmesine karar verdi.

BDDK’dan yapılan açıklamada, “Bankalar ile finansal kiralama, faktoring, finansman, tasarruf finansman ve varlık yönetim şirketlerinin 01.01.2025 tarihinden itibaren enflasyon muhasebesi uygulamasına geçmesine, bu Kararın Kuruluş Birliklerine duyurulmasına ve Kurumun internet sitesinde yayımlanmasına karar verilmiştir” denildi.

Hükümet önce tamam deyip sonra vazgeçmişti

Bankalar geçen yıl Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in bir New York seyahati sırasında enflasyon muhasebesine geçileceği açıklamasıyla umutlanmışlar ancak daha sonra karar değişikliği nedeniyle hayal kırıklığına uğramışlardı. Şimşek’in açıklamasından sonra bile bazı bankacılar hükümetin vergi kaybı olacağı gerekçesiyle finans sektörünü kapsam dışı tutacağını söylüyorlardı. Türkiye’de üç yıldır çok yüksek enflasyon yaşandığını belirten bankacılar “Enflasyon kârımızı eritiyor ama biz sanki böyle bir ortamdaymışız gibi yüksek vergi ödüyoruz” diyorlar.

Enflasyon muhasebesi nedir?

Enflasyon düzeltmesi; paranın satın alma gücündeki değişimler nedeniyle gerçek durumu ifade edemeyen mali tabloların, gerçek durumu ifade eder hale gelmelerini sağlamak üzere düzeltme işlemine tabi tutulması anlamına geliyor.

Türkiye’de enflasyon düzeltmesi ilk olarak, 5024 sayılı kanunla 30.12.2003 tarihinde Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 298. maddesinde değişiklik yapılarak ve kanuna geçici 25 inci madde eklenerek yürürlüğe girdi.

Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 298. maddesinde; kazançlarını bilanço esasına göre tespit eden gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin malî tablolarını, fiyat endeksindeki artışın içinde bulunulan dönem dahil son üç hesap döneminde yüzde 100’den ve içinde bulunulan hesap döneminde yüzde 10’dan fazla olması halinde enflasyon düzeltmesine tâbi tutulmasına hükmedilmiş ve enflasyon düzeltmesi uygulamasının, her iki şartın birlikte gerçekleşmemesi halinde sona ereceği belirtiliyor. Yani Türkiye’de yasaya göre enflasyon muhasebesinin uygulanma koşulları gerçekleşmiş bulunuyor.

İlk kez 2003’te uygulanmıştı

Türkiye’de 2003 ve 2004 yıllarında kanun şartlarının sağlandığı için bu yıllara ait mali tablolara enflasyon muhasebesi uygulandı. 2005 yılının geçici vergi dönemlerinde şartlar oluşmadığından uygulama sona erdi.

Şirketlerin bilanço  tarihi de değişti

Bu arada finans dışındaki sektörlerde enflasyon muhasebesi uygulaması şirketlerin bilanço tarihini de değiştirdi. Merkezi Kayıt Kuruluşu’ndan (MKK) yapılan açıklamaya göre, Türkiye Muhasebe Standardı (TMS) 29 hükümleri kapsamında enflasyon muhasebesi uygulaması nedeniyle, Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) kararı kapsamında, özel hesap dönemi bulunan sermaye piyasası kurumları ile ihraççıların belirlenen bildirim sürelerine, 31 Aralık 2023 tarihinden sonra sona erecek ilk hesap dönemine ait yıllık finansal raporlar için 10 hafta eklendi.

Karar kapsamında ayrıca “Yatırım Fonlarının Finansal Raporlama Esaslarına İlişkin Tebliği”nde belirlenen sürelere 31 Mart ile 30 Haziran tarihli ve özel hesap dönemine sahip olanların enflasyon muhasebesi uygulanacak ilk yıllık finansal raporlarını takiben hazırlanacak ilk iki ara dönem finansal raporları için 6 hafta eklendi.