Gazze’deki savaş Türkiye-İsrail dış ticaretini vurdu

Son 20 yılda 6’ya katlanan Türkiye-İsrail ticaret hacmi Gazze operasyonlarının başladığı 7 Ekim’den bu yana geriledi. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine 2023 yılının Ekim-Aralık döneminde Türkiye’nin İsrail’e ihracatı 2022 yılının aynı dönemine göre yüzde 34 gerileyerek 1,1 milyar dolar olurken ithalat da yüzde 58 azalarak 322 milyon dolara geldi. İhracat 2022 yılının aynı döneminde 1,67 milyar dolar iken ithalat ise 762 milyon dolar olarak gerçekleşmişti.

Türkiye İsrail’den ne alıyor, ne satıyor?

Düşse de son 10 yıldaki üçüncü en yüksek ihracat

Yıl geneline bakıldığında ise 2023’te Türkiye İsrail’e 5,43 milyar dolar değerinde ihracat yapıldı. Bu rakam 2022’de 7,03 milyar dolar, 2021’de ise 6,36 milyar dolardı. 2023 yılındaki ihracat toplamı son 10 yıldaki en yüksek üçüncü veri olarak kayıtlara geçti.
Türkiye’nin İsrail’den ithalatı ise 2023 yılında toplam 1,64 milyar dolar oldu. Bu miktar 2022’de 2,45 milyar dolar, 2021’de ise 2,05 milyar dolar seviyesindeydi. Bu da son bir yılda yüzde 33 düşüşe işaret ediyor. 2023 yılında İsrail Türkiye’nin en çok ihracat yaptığı 13. ülke konumunda. İthalatta ise İsrail 34. sırada.

İhracat son yıllarda katlanarak artmıştı

AK Parti iktidara geldiği 2002 yılında Türkiye’nin İsrail’e ihracatı 861,4 milyon dolar, İsrail’den ithalatı ise 544,5 milyon dolardı. 2000-2023 arasında iki ülke arasındaki ticaret dengesi hep Türkiye’nin lehine oldu. Türkiye’nin ihracat hep ithalattan yüksek seyretti. 2014 yılında denge iyice birbirine yaklaşırken son yıllarda Türkiye’nin ihracatı keskin şekilde yükseldi. 2010’daki Mavi Marmara krizinden sonra ticaret hacminin düşmemesi siyasi ihtilaflara rağmen ekonomik ilişkilerin güçlü olduğuna işaret ediyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 2023 yılın eylül ayında BM Genel Kurul çalışmaları için gittiği New York’ta İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu’yu kabul etmişti. Hedef İsrail enerji kaynaklarını Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşımaktı. Ancak bu plan rafa kalktı. İki lider de birbiri hakkında sert ifadeler kullanmaya başladı.

Türkiye İsrail’e silah satıyor mu?

Türkiye’nin İsrail’e silah satıp satmadığı sık sık gündeme geliyor. 10Haber’in  TÜİK verilerinden yararlanarak yaptığı “Gazze’ye bomba yağarken Türkiye’den İsrail’e silah satılmış” haberi üzerine TÜİK açıklama gönderdi. 10Haber’in paylaştığı açıklamada TÜİK şu bilgileri iletti:
“2023 yılının Ocak-Kasım döneminde İsrail’e 93. Fasıl kapsamında yapılan ihracat toplam 903 bin dolar, kasım ayında yapılan ihracat ise 80 bin dolardır. Haberlerde bahsi geçen silah ve mühimmata ilişkin ürünler 9303 tarifesi altındaki ‘harp amaçlı olmayan ateşli silahlar’dan, 9305 tarifesi altındaki ‘revolver ve tabancalara ait aksam ve parçalar’dan ve 9307 tarifesi altındaki kılıç, pala, süngü benzeri ürünlerden oluşmaktadır.” TÜİK silahların türüne dair de şu açıklamayı yaptı: “Sonuç olarak Türkiye’nin İsrail’e ihraç ettiği 93. fasıl altındaki ürünler harp silahları ve mühimmatı değil, kişisel amaçlı spor av vb. amaçlı silahlar ve bunların aksam parçalarına ilişkindir.”

Gazze’ye bomba yağarken Türkiye’den İsrail’e silah satılmış