İstanbul’un zamları ve elmadan al kötü haberi: Enflasyonda olumsuz sinyaller
Ekonomi istihdamda hazirandaki büyük düşüşten sonra temmuzda toparlandı ve 318 bin yeni iş yarattı. İşsizliğin yüzde 9,4'e gerilediği ekonomide temmuzdaki artışa rağmen çalışan sayısı mayıs ayını yakalayamadı.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) temmuz ayına ilişkin istatistikleri işgücü piyasasında yaklaşık son 1.5 yıldır gözlenen inişli çıkışlı seyrin ve ekonominin istihdam yaratamama sıkıntısının azaldığını gösteriyor. Ekonomi seçimin hemen ardından haziranda yeni istihdam yaratmak bir yana ciddi miktarda istihdam kaybetmişken temmuzda bir toparlanma göze çarpıyor.
Ancak ekonomi yeni iş yaratmasına rağmen TÜİK Hanehalkı İşgücü Araştırması sonuçlarına göre 15 ve daha yukarı yaştaki kişilerde ‘İşsizim’ diyenlerin sayısı temmuzda bir önceki aya göre yalnızca 38 bin kişi azalarak 3 milyon 291 bin oldu. Dar tanımlı işsizlik oranı 0,2 puan azalarak 2014 yılının mart ayından bu yana yani son 9 yılın en düşük seviyesine gerilediği mayıstan sonra ikinci kez yüzde 9,4 seviyesine geriledi. İşsizlik oranı erkeklerde yüzde 7,6 iken kadınlarda yüzde 12,9 oldu.
Zamana bağlı eksik istihdam, potansiyel işgücü ve işsizlerden oluşan atıl işgücü oranı 2023 yılı Temmuz ayında bir önceki aya göre 1,5 puanlık azalışla yüzde 22,7 oldu. Zamana bağlı eksik istihdam ve işsizlerin bütünleşik oranı yüzde 14,8 iken işsiz ve potansiyel işgücünün bütünleşik oranı yüzde 17,8 olarak tahmin edildi.
Merkez Bankası eski Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Fatih Özatay enflasyon gibi ilkel bir sorunu çözemeyince, çözmek bir tarafa içinden çıkılmaz hale getirince, temel sorunlar tartışılamadığını belirterek sosyal medya mesajında şu görüşleri paylaştı:
⚠️Enflasyon gibi ilkel bir sorunu çözemeyince, çözmek bir tarafa içinden çıkılmaz hale getirince, temel sorunlar tartışılamıyor.
⚠️Temmuz işsizlik oranı %9.4, atıl işgücü oranı ise %22.7.
2015-2023:
Ortalama işsizlik oranı %10.5.
Gözlenen en düşük işsizlik oranı ise %8.3.…— Fatih Özatay (@OzatayFatih) September 11, 2023
Temmuz verileri iş bulamayan ve daha iyi yaşamak için her fırsatta her şekilde ülke dışına çıkmak isteyen gençlerle ilgili de ciddi bir iyileşme olmadığını gösteriyor. 15-24 yaş grubunu kapsayan genç nüfusta işsizlik oranı bir önceki aya göre yalnızca 0,3 puanlık azalışla yüzde 18,0 oldu. Bu yaş grubunda işsizlik oranı erkeklerde yüzde 15,2 olurken, toplumun dezavantajlı grubu kadınlarda ise yüzde 23,1 olarak tahmin edildi.
Mayısta 31 milyon 654 bin olan istihdamdaki kişi sayısı Haziranda 31 milyon 291 bine düşmüşken temmuzda 318 bin artışla 31 milyon 671 bine ulaştı. Temmuzda istihdam oranı ise 0,5 puan artarak yüzde 48,4 oldu. Bu oran erkeklerde yüzde 65,7 iken kadınlarda yüzde 31,5 olarak gerçekleşti.
İşgücü yani çalışanların, işsizlerin ve iş arayanların sayısı 2023 yılı Temmuz ayında bir önceki aya göre 280 bin kişi artarak 34 milyon 962 bin kişiye ulaşırken, işgücüne katılma oranı ise 0,4 puan artarak yüzde 53,4 olarak gerçekleşti. İşgücüne katılma oranı erkeklerde yüzde 71,1 iken kadınlarda yüzde 36,1 oldu. Ancak işgücünde istihdamdakinden daha az artış olduğu için işsizlik rakamı geriledi.
Ekonomi bazı aylar bir öncekine göre çok büyük sayıda istihdam yaratırken, bazı aylar kımıldamıyor, bazı aylarda ise tam anlamıyla dip yapıyor. 2022’nin ocak ayında, bir önceki aya göre istihdam edilenlerin sayısı 1 milyon 596 bin kişi azalmıştı. Ama bu keskin düşüşün ardından ekonomi 2022 haziran ayına kadar süren bir tırmanışa geçti. Nisanda 456 bin, mayısta ise 330 bin istihdam yaratan ekonomi sonraki iki ayda frene bastı. Ağustosta 533 binlik zıplayışın ardından eylül ve ekim önemsiz iniş çıkışlara kapandı. Kasım’da 453 binlik istihdam artışı ve ardından aralıkta 143 binlik düşüş görüldü. 2023 Ocak ayındaki 349 binlik istihdam artışını şubat ve mart aylarında depremin de etkisiyle büyük istihdam düşüşleri izledi. Nisan ayında hem turizm mevsiminin başlaması hem de seçimler öncesi ekonomik hareketliliğin artması nedeniyle istihdamda 526 bin kişilik bir artış görüldü. Mayıs ayında ise yine inişli çıkışlı patikaya dönüldü ve yaratılan yeni istihdam ancak 63 bin oldu. Haziran ise yeni istihdam bir yana 368 bin kişinin işini kaybettiği ay oldu. Temmuzda yaratılan 318 bin yeni istihdama rağmen çalışan sayısı hala mayıs ayının altında seyretmeye devam ediyor.
İstihdam edilenlerin temmuzda bir önceki aya göre daha az çalıştıkları ortaya çıktı. İstihdam edilenlerden referans döneminde işbaşında olanların, mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış haftalık ortalama fiili çalışma süresi 2023 yılı Temmuz ayında bir önceki aya göre 0,2 saat azalarak 44,5 saat olarak gerçekleşti.