Merkez Bankası: KKM’den çözülen paranın sadece yüzde 23’ü yabancı mevduata gitti

Merkez Bankası’nın (TCMB) blog sitesinde para politikalarına ilişkin yeni bir yazı yayımlandı. TCMB ekonomistleri Fazilet Çavuşoğlu, Cihan Fırat ve Erinç Menekşe imzasını taşıyan “Mevduat tercihleri ve kur korumalı mevduat gelişmeleri” başlıklı yazıda son iki ayda kur korumalı mevduat (KKM) bakiyesinden 14 milyar dolarlık çözülme görüldüğü belirtildi. Bu çözülmeye rağmen yabancı para cinsinden mevduatın sadece 3,3 milyar dolar tutarında arttığına dikkat çekildi. Başka bir ifadeyle KKM’den çözülen bakiyenin sadece yüzde 23’ü döviz mevduatına kaydı. Yabancı paradaki toplam mevduatın marttan beri hızla düştüğü ve toplam tutarın 210 milyar dolardan 190 milyar dolara kadar gerilediği aktarıldı. Mevduatlarda TL payındaki artışın yavaşlama emareleri gösterse bile yükselmeye devam ettiği belirtilen metinde şu ifadelere yer verildi:

“Temmuz ve ağustos aylarında TL payındaki artış gerçek kişiler için yavaşlamakla birlikte devam ediyor. TL payı tarihsel ortalamalara (yüzde 60) yaklaştıkça bu eğilimin yavaşlaması beklenen bir durum. Öte yandan tarihsel ortalamaların (yüzde 49) üzerine çıkan tüzel kişi TL payı istikrarlı bir patika izliyor.

TL tercihlerinin güçlenerek devam ettiği bir ortamda, yabancı para (YP) mevduattaki artışın arkasındaki nedenlerden biri yaz aylarında cari fazla verilmesi olabilir. Ekonominin cari fazla verdiği yaz aylarında şirketler döviz tevdiat hesaplarını mevsimsel olarak artırabiliyorlar. YP mevduat hesaplarındaki artışı sürükleyen bir diğer önemli faktör ise atılan politika adımlarıyla hızlanarak devam eden KKM’den çıkış süreci.

Nisan 2024’ten itibaren yurt içi ve yurt dışı yerleşiklerin TL varlıklara olan artan talebi ve iyileşen rezervlerle birlikte TCMB’nin KKM arz ve talebini azaltmaya yönelik attığı adımlar sonucunda KKM hesaplarında azalış hız kazandı. Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından KKM hesaplarına yönelik yapılan vergi düzenlemeleri de bu süreci destekledi. Bu düzenlemelerin etkisiyle KKM bakiyesindeki azalmanın teşvik edilmesiyle KKM yenilemelerinin azalması vade bitiminde TL ve YP’ye geçişleri arttırdı. YP ve TL’ye geçişlerdeki bu gelişme TCMB beklentileri ve düzenlemelerin amaçları ile uyumlu. Son iki ayda KKM bakiyesi 14 milyar doların üzerinde azalırken vade dönüşünde döviz veya altın olarak tercih edilen miktar yaklaşık 4,7 milyar dolar oldu.

Son iki ayda KKM’de 14 milyar dolar çözülmeye karşın YP mevduat yalnızca 3,3 milyar dolar arttı. KKM ve YP mevduatın toplamını incelediğimizde, düşüş eğiliminin devam ettiğini görüyoruz. Nitekim son iki aylık dönemde toplam mevduat içinde TL mevduat payı yüzde 48,4’ten yüzde 51,8’e yükseldi. YP mevduattan TL mevduata hızlı bir geçişin ardından KKM’den çıkışın hızlanması ile birlikte YP mevduat bakiyesi dengelenmektedir. İlerleyen dönemde enflasyonda yaşanacak olan düşüş TL mevduat payındaki artışı destekleyecektir.”

KKM hacmi 1,7 trilyonun altına indi

Bu arada Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre KKM hacmi 16 Ağustos’la biten haftada 55,2 milyar TL, toplam hacim ise toplam mevduat içinde yüzde 10’un altına gerileyerek 1,66 trilyon TL oldu. TCMB verilerine göre, geçen hafta yurt içi yerleşiklerin pariteden arındırılmış döviz mevduatı 197 milyon dolar arttı. Artışın önemli kısmı bireylerin talebinden geldi. Verilere göre döviz mevduatları pariteden arındırılmış olarak gerçek kişilerde 501 milyon dolar arttı. Tüzel kişilerde ise döviz mevduatları 304 milyon dolar azaldı.

Bloomberg: Türklerin dolar iştahı yeniden arttı