Merkez Bankası’ndan bankalara ‘Daha az harcatın’ baskısı

Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB) kredi büyümesine göre menkul kıymet tesisi uygulamasının kapsamını genişletti, diğer ticari krediler ile tüketici kredilerini de bu kapsama dahil etti. Bunun sebebi, son günlerde vatandaşın tüketici kredisine göre faizi düşük kalan kredi kartından nakit çekimine yönelmesi ve bu kartlarla kuyumculardan alış verişe başlaması. Merkez Bankası, doğrudan kredi kartı faizlerini yükseltmek yerine bu tür harcamaları da ‘kredi’ kapsamına aldı ve bankalara bu kredilere karşılık yüzde 30 oranında sabit faizli Hazine bonosu alma zorunluğu getirdi.

TCMB’nin önceki gün bankalara gönderdiği ve Reuters tarafından görülen yazıya göre, yeni eklenenlerle birlikte ilgili kredi türleri bazında ayrı ayrı olmak üzere bir önceki hesaplama tarihine göre büyüme oranları yüzde 3’ün üzerinde gerçekleşirse, bankaların bu oranı aşan kredi tutarı kadar menkul kıymeti (düşük faizli Hazine kağıdı) bir yıl boyunca ellerinde tutmaları  gerekecek.

TCMB belirli bir limitin üzerindeki bireysel kredi kartları vasıtasıyla yapılan nakit çekimi ve kuyum harcamalarının kredi türüne göre yüzde 30 oranında menkul kıymet tesisine tabi olmasına karar verdi. Bankacılık kaynaklarından edinilen bilgiye göre yeni uygulama, bankaların kuyum harcamalarına ve kartlarla yapılan nakit çekimlerine bir kısıtlama getirmelerine neden olabilir. Bankacılara göre  100 bin lira nakit avans çekimine bu miktarın yüzde 30’u oranında (30 bin lira) menkul kıymet elde tutma zorunluluğu ve bu menkul kıymetler için faiz oranlarının düşük olması bankaların sermayelerini azaltacak bir uygulama. Diğer yandan kredi kartları konusunda limitin 50 bin lira üstü olacağı öne sürülüyor.

Talep patladı, bankalar nakit avansa tutar ve vade sınırı getiriyor

En ucuz borçlanmaydı

Bu değişiklik 16 Mayıs 2023 tarihinden itibaren yapılan kuyum harcamaları ve nakit çekimleri için geçerli olacak. Kredi kartına nakit avans ya da taksitli nakit avans maliyetleri aylık bazda yüzde 1.36 faiz ile TL cinsi en düşük borçlanmayı sağladığı için seçim öncesinde bireysel talebin en yüksek olduğu borçlanma kanalı haline gelmişti.

Bankalar, yıllık yüzde 20’e yakın oldukça düşük bir faizle borçlanmayı sağlayan bu imkan kapsamında kredi kullandırmayı  TCMB’nin bu adımı öncesi daraltmaya başladıklarını belirtmişlerdi. Bazı bankalar bu yazı öncesi en yüksek kullandırılabilecek nakit avans tutarını düşürürken bir çok banka da en uzun vadeyi 12 aydan 6 aya indirmişti. TCMB’nin fiziki altın karşılığı açılan dönüşüm hesaplarının hesaplama yöntemlerinde de değişiklere gitti.