IMF heyeti raporu hem övdü, hem uyardı
Mısır’daki devalüasyon Türk tekstilcileri iştahlandırdı
Mısır lirasının son bir haftada yüzde 45 değer kaybının ardından ülkedeki ucuz emek ve zayıf para birimi nedeniyle Türk tekstilciler yatırımlarını Mısır'a kaydırmak konusuna daha da sıcak bakmaya başladı.
İş dünyasına göre Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın ziyaretinde sonra ekonomik ilişkilerde de yeni bir sayfa açılacak. Türk tekstil üreticilerinin son yıllarda bazı avantajlar nedeniyle üretimlerini taşımaya başladığı Mısır’ın zayıf para birimi ve reform vaatleri ilgi çekmeye devam ediyor. Dünyanın yedinci en büyük hazır giyim ihracatçısı olan Türkiye’deki tekstilciler asgari ücret zammı ve değerli olduğunu ileri sürdükleri Türk lirası nedeniyle ihracatta zorlandıklarını iddia ediyor,
ABD’li finans ajansı Bloomberg’te yayımlanan “Mısır lirasındaki düşüş Türkiye tekstilcilerine yeni bir sığınak sağladı” başlıklı haberde tekstilciler değerli Türk lirası, düşük enerji maliyetleri ve asgari ücret artışı gibi sebeplerle yatırımlarını Mısır’a yöneltebileceklerini söyledi. Mısır’ın alternatif bir üretim üssü olarak ortaya çıktığını belirten Türk işadamları geçen hafta ülke para birimindeki yüzde 40’lık değer kaybı ve ucuz enerjinin ihracatta kendilerine avantaj sağlayabileceği görüşünde.
‘Mısır’da büyümeyi değerlendiriyorlar’
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nin hazır giyim bölümü başkanı Şeref Fayat’a göre Mısır’ın politika değişiklikleri Kuzey Afrika ülkesini Türkiye’nin zorlu bir rakibi haline getirdi ve orada daha önce yatırımları olan şirketlerin şimdiden tesislerinde olası genişlemeleri değerlendirmeye başlamalarına neden oldu.
Fayat “Türkiye çok pahalı hale geldi. Konuştuğum iş insanları işçi çıkardıklarını söylüyor. Döviz kurunun baskı altında olmadığı bir noktaya gelmesi gerekiyor” dedi. İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) anketi 2024 Ocak verileri de Mısır’da en çok yatırımı bulunan tekstil ve deri ürünleri sektörlerindeki şirketlerin Türkiye’deki yatırımlarında gözlenen sürekli istihdam kaybını doğruluyor.
Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği Başkanı Ramazan Kaya ise Mısır’la rekabet edebilmek için Türk Lirası’nın yaklaşık dörtte bir oranında değer kaybetmesi gerektiğini söyledi. Kaya “Yine de Kuzey Afrika ülkesine yatırım bir günde olabilecek bir şey değil” dedi.
Öte yandan Mısır’daki yatırımcılar uzun zamandır özel teşebbüsün devlet kurumları tarafından dışlandığından şikayet ediyor. Mısır’a sağladıkları finansmanı önemli ölçüde artıracak olan Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Dünya Bankası da bu durumun değişmesini istiyor.
Yeşim Grubu 2008’den beri Mısır’da üretim yapıyor
Mısır’da halihazırda yatırım yapmış olanlar için de son değişiklikler yeni veya kapasite artırımı yatırımlarıyla büyümeyi cazip hale getiriyor. Zara, Lacoste ve Tommy Hilfiger gibi küresel markaların Türk üreticisi olan Yeşim Grup 2008’den bu yana Mısır’da üretim yapıyor. Şirketin CEO’su Şenol Şankaya yatırımlarını artırmayı düşünebileceklerini söyledi. Şankaya daha önceki bir röportajda Mısır’da önümüzdeki üç sene içinde 80 milyon dolarlık yatırım yapabileceklerini söylemişti. Şankaya Mısır ve ABD arasındaki serbest ticaret anlaşması ile Türkiye’dekinin yaklaşık yüzde 30’u olan işgücü maliyetlerinin bu ülkede üretimi teşvik eden avantajlar olduğunu belirtti.
Sektör temsilcilerine göre Türkiye’de 600 doları aşan işçilik maliyeti Mısır’da 150-175 dolar civarında seyrediyor. Enerji maliyeti ise yine Türkiye’nin yarısı kadar. Buna bir de Mısır’daki sürekli devalüasyonlar ve ABD gibi bazı önemli ülkelerle yapılmış olan Serbest Ticaret Anlaşmaları (STA) eklenince ülke ihracat yatırımları için cazip hale geliyor. Türkiye’den ABD’ye hazır giyim ihracatında yüzde 40’a kadar çıkabilen bir vergi söz konusu Türk yatırımcılar o vergiden kaçınmak için de Mısır’a gidiyor.
Herşey toz pembe değil
Ancak Mısır, Türk ihracatçıları için sanıldığı gibi yalnızca iyi özellikleriyle öne çıkmıyor. İşçilik maliyeti düşük, ancak çalışanların performansı da düşük. Türkiye’de çalışanlar ortalama yüzde 65-70 performans gösterirken bu oran Mısır’da yüzde 40-50 arasında. Sebebi de işe devamsızlık, Mısır’ın sıcak bir ülke olması ve bölge insanının ağır kanlılığı. Bu durumda da işçilik maliyeti artıyor.
Türkiye- Mısır İş Konseyi’nin verilerine göre Mısır’daki Türk yatırımları toplam 2,5 milyar dolar büyüklüğe ulaşmış durumda. 2023 itibariyle yaklaşık 35 Türk sanayi şirketi Mısır’da yıllık 1,5 milyar dolar ciro elde ediyor. Yıl sonuna kadar Mısır’daki doğrudan Türk yatırımlarının 500 milyon dolar daha artması bekleniyordu.
Art arda fabrika yatırımları yapılıyor
Ülkede üretim yapanlar arasında Arçelik’ten Şişecam’a, Temsa’dan Yıldız Holding’e kadar pek çok sektörden dev Türk şirketi var. Mısır’ı üretim ve ihracat üssü seçen Temsa 1000 adet kapasiteli fabrikasında otobüs ve midibüs üretip ihraç ediyor. Yıldız Holding’in MENA Bölgesi’nin en büyük ikinci bisküvi pazarı Mısır’da Pladis markasıyla bisküvi fabrikası var. İskenderiye, Kahire ve İsmailiye olmak üzere Mısır’daki üç kentte fabrikası bulunan Yeşim Tekstil dünyanın önde gelen spor kıyafeti markalarına üretim yapıyor.
Türkiye’nin en büyük holdingi olan Koç Holding’e bağlı Arçelik, Mısır’da 100 milyon dolarlık fabrika yatırımını devreye almaya hazırlanıyor. İskefe Holding, LCWaikiki, Eroğlu Grubu, Yeşim Tekstil, Şahinler Holding ve Hayat Holding gibi Türk şirketlerinin de yakın zamanda Mısır’da yeni yatırımlar yapacağı konuşuluyor.
Türk şirketler Mısır’da doğrudan 70 bin kişiye istihdam sağlarken en çok yatırımın tekstil ve konfeksiyon sektöründe olduğu görülüyor. Şu anda Mısır’ın toplam tekstil ve konfeksiyon ihracatının üçte birini Türk şirketleri yapıyor.
Oyunlar ve Bulmacalar