Tapu devrinde yeni dönem bugün başlıyor. Bugüne kadar sadece tapu dairelerinde yapılan gayrimenkul alım-satım işlemleri tapu dairelerindeki izdihamı azaltmak için artık noterlerde de gerçekleştirilebilecek. Türkiye Noterler Birliği Başkanı Emine Çağlayan, temmuzdan itibaren taşınmaz satış sözleşmelerinin 4 Temmuz’dan itibaren noterler tarafından da yapılabileceğini duyurmuştu. “Nöbetçi noter uygulamamız sayesinde hafta sonunda da taşınmaz alım-satımı yapılabilecek” diyen Tunç ayrıca şunları kaydetmişti:
“Tapu dairelerindeki yoğunluğu giderecek, vatandaşlarımızın işlemlerini daha hızlı ve daha kısa süre içerisinde yapmasını sağlayacak, bürokrasiyi azaltacak önemli bir düzenlemeyi daha hayata geçiriyoruz. Ülkemize ve aziz milletimize hayırlı olmasını diliyorum.”
Bir ‘hayırlı evlat’ hikayesi: Okuma-yazma bilmeyen babasını tapuda kandırdı
Noterde gayrimenkul devriyle ilgili ili merak edilenler ve cevapları:
Noterler neden sürece dahil edildi?
Gayrimenkulün alım-satım trafiğindeki artış özellikle büyükşehirlerdeki tapu dairelerinde yoğunluğa neden oluyor, kimi dönemlerde randevu alınamıyordu. Tapudaki yoğunluğun azaltılması amacıyla yeni bir uygulama ihtiyacı ortaya çıktı ve noterler sisteme dahil edildi.
Sadece konut satışı mı gerçekleşecek?
Noterlerde sadece konut değil, ofis, dükkân, arsa ve tarla gibi ‘tüm taşınmazların’ alım-satım işlemi yapılacak.
Nereye başvurulacak?
Notere randevusuz gidilmesi mümkün değil. Satış işlemini noterden yapmak isteyenler Türkiye Noterler Birliği’nin ‘e-randevu/başvuru’ uygulamasından e-Devlet kapısını kullanarak başvuru yapacak. Başvuru esnasında, satışı yapılacak taşınmaz seçilecek.
Türkiye Noterler Birliği Bilgi Sistemi’ne (TNBBS), tarafların bilgileri, taşınmazın emlak vergi değeri ile taraflar arasında belirlenen satış bedeli gibi bilgiler işlenecek ve belgeleri yüklenecek. (Yüklenen belgelerin asılları, randevu tarihi ve saatinde ibraz edilecek.) Ayrıca işlemin yapılacağı noterlik de başvuru aşamasında seçilecek.
Alım satım işlemi nasıl tamamlanacak?
Başvurudan sonra noter, başvuru belgesi düzenleyecek. Noter, düzenlediği başvuru belgesini Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’ne, Tapu ve Kadastro Paylaşım Sistemi (TAKPAS) üzerinden iletecek. Satışı yapılacak taşınmaza ait ayrıntılı tapu kayıt bilgileri ile diğer bilgi ve belgeleri de TAKPAS üzerinden sorgulayacak.
Taşınmaza ilişkin belgelerin eksik olması hâlinde eksiklikler taşınmazın kayıtlı olduğu tapu müdürlüğünden talep edilecek. Noter, eksik belge ya da taşınmazın satışına engel hukuki bir durumun bulunmadığını tespit ettikten sonra sözleşme hazırlayacak.
Genel Müdürlük, işleme ait döner sermaye hizmet bedeli ile tapu harcının tahsiline ilişkin e-tahsilat seri numarası üretip notere TAKPAS’tan iletecek. Noter, e-tahsilat seri numarası ve ödeme yöntemi ile sözleşmenin imzalanmasına yönelik randevu tarih ve saatini taraflara kısa mesajla bildirecek. Taraflara, randevu tarih ve saatinde noterlikte hazır bulunmazlarsa, 10 gün içinde noterliğe müracaat etmeleri halinde işlemin yapılacağı, aksi takdirde başvurunun iptal edileceği bilgisi de yine aynı mesajla iletilecek.
Noter, taşınmazın satışını kısıtlayıcı veya satışa engel hukuki bir durumun bulunmadığını tespit ettikten sonra sözleşmeyi taraflara imzalatıp Tapu ve Kadastro Bilgi Sistemi’nden (TAKBİS) yevmiye numarası alarak sözleşmeyi ve diğer belgeleri TAKBİS’e kaydedecek.
Sözleşmenin TAKBİS’e kaydından sonra tapu müdürlüğünce taşınmazın tapu siciline tescili sağlanacak. Sözleşme ile diğer belgeler süresiz saklanmak üzere noter tarafından TNBBS’ye kaydedilirken, aynı zamanda fiziki olarak da arşivlenecek. Taraflara, sözleşme imzalandıktan sonra noter tarafından tapu senedi teslim edilecek.
Notere ek bir ücret ödenecek mi?
Tapu dairesinde yapılan işlemlerde satış bedelinin yüzde 4’ü kadar tapu harcı ödenirken, noterlerde buna ek bir ücret daha alınacak. Noter ücreti taşınmazın değerine göre 500 liradan az ve 4 bin liradan fazla olamayacak. Ayrıca bu miktarlar her yıl yeniden değerleme oranında artacak.
Dolandırıcılar 212 daireyi 785 kişiye satmış
Avrupa’da noterde devir nasıl yapılıyor?
Yeni uygulama çok yaygın olduğu Kıta Avrupası ülkelerindeki şekline pek benzemiyor. Türkiye’deki uygulamanın nedeni tapu dairelerindeki yoğunluğu azaltmak. Türkiye Noterler Birliği Başkanı olduğu 2010’lu yıllarda konuyu gündemde tutan ve bununla ilgili Kıta Avrupa’sı ülkelerinde birliğin araştırma yapmasına öncülük eden Beykoz 2. Noteri Yunus Tutar da bu konuya dikkat çekmekle birlikte ‘Oradaki uygulamalardan çok farklı bir uygulama olacak ama bir yerden başlamak lazımdı’ diyor.
10Haber’in edindiği bilgiye göre tapu dairelerinin yalnızca tescil merci olduğu ve devir işleminde noterlerin tüm süreç boyunca işin içinde bulunduğu Kıta Avrupası uygulaması daha güvenilir olmasıyla öne çıkıyor.
Devir işleminde noterler tarafların gayrimenkulle ilgili olanlar başta her türlü bilginin doğruluğunu kontrol ediyorlar. Yani Türkiye’de olduğu gibi vatandaşa farklı bir gayrimenkulü satmak mümkün olmuyor.
Emlak dolandırıcılarının yeni yöntemi: Tapuda mesai bitti
Noterin de sorumluluğu var
Noterler satışa konu gayrimenkul üzerinde tapu idaresi dışında başka bir kısıtlama ya da sonradan ortaya çıkacak bir hukuki ve mali sorun olup olmadığını da araştırıyorlar. Gayrimenkul bu araştırmaların ardından ‘sorunsuz’ çıkarsa devir işlemi gerçekleştiriliyor. Bu hizmetleri karşılığında hatırı sayılır bir meblağ alan noterler devir sonrası ortaya çıkan ve tarafları zarara uğratan durumlarda ihmalleri varsa sorumlu oluyorlar. Bu nedenle de herkes işini ciddi şekilde yapıyor.
Yarın başlayacak yeni uygulamayla tapu dairelerinde bu görüntülerin ortadan kaldırılması hedefleniyor. 
Oyunlar ve Bulmacalar