YÖK’ten burslara seçim ayarlı zam
Petrol fiyatlarının üç ayda yüzde 25 artışla 90 doları aşması sonrasında Brent petrolün varil fiyatının 100 dolara yükseleceğini öngörenlerin sayısı artıyor. Bunun gerçekleşmesi halinde Türkiye'de temmuz ayında olduğu gibi akaryakıta ardı ardına zam gelebilir endişesi hakim.
Petrol fiyatlarındaki yükseliş, hem küresel piyasalarda hem de temmuz ayında akaryakıta zam furyasıyla sarsılan Türkiye’de kaygıları artırıyor. Yaz aylarında talebin yüksek seyretmesi ve en büyük iki ihracatçı olan Suudi Arabistan ile Rusya’nın ek üretim kesintisi kararları, Brent petrolün varil fiyatının bu hafta 90 doları aşmasını beraberinde getirirken, fiyatın 100 doları da aşabileceği tahminleri yapılıyor.
ABD’nin önde gelen bankalarından Goldman Sachs’ın emtia araştırma birimi önceki gün paylaştığı raporda, Suudi Arabistan ve Rusya’nın arz kesintisi kararların etkisiyle Brent petrolün varil fiyatının 2024’te 107 doları görebileceği tahminine yer verdi.
Londra merkezli enerji danışmanlık firması CMarkits’in petrol araştırma birimi şefi Dr. Yousef M. Alshammari, petrol üretim kesintilerine ek olarak ABD Merkez Bankası’nın (Fed) bu ayki toplantısında faizi sabit bırakması durumunda petrolde 100 dolar seviyesinin görülebileceğini söyledi.
Primary Vision’da enerji analisti ve ekonomist olarak görev yapan Osama Rizvi de petrolde 100 dolarlık fiyatın görülebileceğini ancak bu seviyede kalıcı olmayacağını öngördü. Bağımsız makro analist Piero Cingari de, ABD’de ham petrol stoklarının son 40 yılın dibinde olması da arz konusunda ABD yönetiminin elini kolu bağladığına, Venezuela ve İran gibi büyük rezerve sahip ülkelerin de ABD yaptırımları nedeniyle yeterli arzı sunamadığına işaret etti.
Bazı uzmanlar, ABD yönetiminin, petrol fiyatlarını düşürmek için Venezuela ve İran’la yumuşamaya gidebileceğini belirtiyor. Cingari, ABD ekonomisinin resesyona girmemesi ve Çin’in ekonomiyi canlandırmak için güçlü bir teşvik paketi açıklaması durumunda petrol fiyatlarının psikolojik eşik olan 100 doları görebileceğini söyledi.
Petrol fiyatlarındaki artış ve 100 dolar tahminleri The New York Times (NYT) ve Financial Times (FT) gibi gazetelerde de geniş yer buldu. Svelland Capital direktörü Nadia Martin Wiggen’in Brent petrolün Ukrayna savaşının ilk aylarında olduğu gibi 100 doları aşabileceği yönündeki tahmini de NYT’de yer aldı. FT, petrol ve akaryakıt fiyatlarındaki artışın, ABD’de gelecek yıl yapılacak seçimleri etkileyebileceğini ve Başkan Joe Biden’e karşı Cumhuriyetçilerin elini güçlendireceğini vurguladı.
Seçim sonrasında vergilerde rekor artışlara imza atılmasının yanı sıra dolar kurunun da kademeli olarak artırılması temmuz ayında akaryakıta ardı ardına zam gelmesiyle sonuçlandı. Seçimin ilk turu olan 14 Mayıs’ta İstanbul’da 18,58 TL olan motorinin litre fiyatı 3 ayda yüzde 100’ü aşarak, kur ve vergi artışlarıyla birlikte 38 lirayı aştı. 14 Mayıs’ta İstanbul’da 19,81 TL olan benzinin litre fiyatı da yüzde 90 zamlanarak kur ve vergi artışlarıyla birlikte 37 TL’yi aştı.