Ekonominin karnesinde dört kırık
Merkez Bankası 2023 yıl sonu enflasyon tahminini yüzde 22,3'te tuttu. Yılın ilk dört ayındaki yüzde 15.21'lik enflasyonun Merkez Bankası'nı ürkütmediği görülüyor.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası yılın ikinci enflasyon raporunu açıkladı. Banka yılın ilk dört ayında enflasyonun TÜİK’e (Türkiye İstatistik Kurumu) göre yüzde 15.21 olarak gerçekleşmesine rağmen 2023 yıl sonu enflasyon tahminini yüzde 22,3; 2024 tahminini ise yüzde 8,8 seviyesinde tuttu. Böylelikle yılın ikinci raporunda da enflasyon tahminlerinde revizyon yapılmamış oldu. İş Yatırım ise, Merkez Bankası’nın çizdiği iyimser tabloya rağmen tahminleri üzerinde yukarı yönlü riskin arttığına inandığı için 2023 ve 2024 enflasyon tahminlerini sırasıyla yüzde 43 ve yüzde 26 olarak açıkladı.
Merkez Bankası Başkanı Prof. Dr. Şahap Kavcıoğlu, enflasyon tahminlerini 2023 yıl sonu için yüzde 22,3, 2024 yıl sonu için yüzde 8,8 seviyesinde tuttuklarını açıkladı. Yılın ikinci Enflasyon Raporu’nun sunumunu Ankara’da gerçekleştiren Kavcıoğlu, enflasyonun hız kesmesinde “kur istikrarı, beklentilerdeki iyileşme ve emtia fiyatlarında yaşanan düşüşün” etkili olduğunu belirtti.
Açıklamaya göre banka, 2023 yıl sonu gıda enflasyonu tahminini yüzde 22’den yüzde 27,9’a yükseltti. 2023 ortalama ham petrol fiyatı varsayımı ise 80,8 dolardan 78,1 dolara geriledi.
Tahminler yapılırken enerji fiyatlarındaki düşüşün dikkate alındığını söyleyen Kavcıoğlu, yılın kalan kısmında yurt içi gıda fiyatlarının yurt dışı fiyatlarla daha uyumlu seyredeceği beklentisini de tahminlerine yansıttıklarını ifade etti. Kavcıoğlu’nun sözleri bankanın uzun süredir dünya fiyatlarının çok üzerinde seyreden yurtiçi gıda fiyatlarının fazla artmayacağını varsaydığı anlaşılıyor.
Prof. Dr. Kavcıoğlu’nun öne çıkan diğer bazı açıklamaları şunlar oldu:
-Enflasyon üzerindeki maliyet baskıları son dönemde büyük ölçüde ortadan kalkmıştır. Türk bankacılık sektörü uyguladığımız bütüncül stratejinin desteğiyle güvenli ve sağlam görünümünü sürdürmektedir.
-Yüksek frekanslı veriler gerek ülke ekonomisinde gerekse afet bölgesindeki toparlanmanın hızlı bir şekilde gerçekleştiğini göstermektedir. 2023 yılının geri kalanı cari dengelenmenin güçlendiği bir dönem olacaktır.
-Liralaşma stratejisi kararlı şekilde uygulanmaya devam edecektir. Uyguladığımız politikalar enflasyonu düşürme gücüne sahip. Liralaşma adımlarımız ve çeşitlendirilmiş rezerv yönetimimiz sonucunda rezervlerimizin dayanıklılığını önemli ölçüde yükselttik. Döviz piyasalarındaki oynaklıkların azalmasında da önemli bir çıpa vazifesi gören güçlü rezerv yapımızı koruyacağız.”
Prof. Dr.Kavcıoğlu, ilerleyen dönemde toplantılarının İstanbul’da, Merkez Bankası’nın Finans Merkezi’ndeki binasında gerçekleştirileceğini söyledi.
Gıda fiyatları tarihsel eğilimin üzerinde artıyor
Bu arada Merkez Bankası (TCMB), yayınladığı nisan ayına ilişkin Aylık Fiyat Gelişmeleri Raporu’nda gıda fiyatlarının kırmızı et ve işlenmiş et ürünleri öncülüğünde tarihsel eğilimin üzerinde artış kaydettiğini belirtirken, son dönem gıda fiyatlarındaki görünümle birlikte lokanta-otel grubunda aylık fiyat artışlarının yüksek seyrini koruduğu ifade edildi.
Rapora göre nisanda yıllık enflasyon, tüm alt gruplarda düştü. Söz konusu düşüşe en belirgin katkı 2,91 puanla gıda ve alkolsüz içeceklerden geldi. Aylık enflasyonun seyrinde bir önceki ayda olduğu gibi gıda ve hizmet grupları öne çıkarken, enerji fiyatları belirgin bir oranda geriledi. Gıda fiyatları, temelde kırmızı ve beyaz et ile işlenmiş et ürünlerinin öncülüğünde tarihsel nisan ayı eğiliminin üzerinde artış kaydetti.
Hizmet grubunda ise aylık fiyat artışları alt gruplar genelinde gözlenirken, grubun tüketici yıllık enflasyonuna düşürücü etkisi 0,57 puan oldu. Enerji grubu fiyatları da olumlu seyreden dış fiyat hareketlerinin yansımasıyla önemli ölçüde geriledi.
Nisanda üretici fiyatları, enerji fiyatlarında süregelen azalış eğiliminin desteğiyle sınırlı bir oranda artarken, yurt içi üretici fiyatları yıllık artış oranı 10,34 puan gerileyerek yüzde 55,11 oldu.
Haberleşme grubunda aylık fiyat artışı yüzde 8,02 ile yüksek bir oranda gerçekleşti. Bu gelişmede, cep telefonuyla yapılan görüşme ile internet ücretlerindeki artışlar belirleyici oldu.
Başta kırmızı et olmak üzere son dönem gıda fiyatlarındaki görünümle birlikte lokanta-otel grubunda aylık fiyat artışları yüksek seyrini korudu.
Ulaştırma hizmetleri aylık fiyat artışı kara yolu ile şehirler arası yolcu taşımacılığındaki artışın etkisiyle yüzde 3,08 olarak gerçekleşirken, bu grupta yıllık enflasyon yüzde 45,44’e geriledi.
Diğer hizmetler alt grubundaki aylık fiyat artışları genele yayılırken, geçen ayın ardından bu dönemde de paket tur fiyatlarında gözlenen yükseliş öne çıktı. Kira alt grubunda da aylık artış yüzde 4,37 ve yıllık enflasyon yüzde 66,76’e yükseldi.
DİSK (Devrimci İşçi Sendikaları Başkanı) Arzu Çerkezoğlu yargı kararına rağmen Nisan 2023 Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) kapsamındaki ‘madde sepeti ve ortalama madde fiyatları’ listesini açıklamayan TÜİK’in suç işlediğini ve konuyu görüşmek üzere DİSK Yönetim Kurulu olarak TÜİK Başkanı Erhan Çetinkaya’dan randevu talebinde bulunduklarını da söyledi. Çerkezoğlu ”TÜİK’e mahkeme kararını ileterek yaptığımız başvuruya rağmen listeyi açıklamadı. Böylece enflasyon verileri daha da şaibeli hale geldi. TÜİK’in sepetindeki soğanın, peynirin, makarnanın, etin, sütün, domatesin fiyatını halktan gizlemekteki ısrarı kabul edilemez. Bir kamu kurumunu yöneten kişilerin yargı kararlarına uymaması kabul edilemez.” dedi.