TOKİ İstanbul’da 22 yıl boyunca yüksek gelirliler için konut üretti

Ana amacı dar gelirliye konut üretmek olan TOKİ’ye ilişkin rapor kurumun İstanbul’da bu amacından uzaklaştığını gösteriyor.
İstanbul Planlama Ajansı’nın “Kent Gündemi Serisi”nin son raporu olan Kentsel Dönüşüm Vaat Analizi Raporu’nu göre Mehmet Özhaseki, Murat Kurum ve Erdoğan Bayraktar dönemini kapsayan 2002 yılından bu yana TOKİ’nin İstanbul’da 60 bin proje tamamladı. Rapora göre üst ve orta sınıf için hazırlanan konutlar tamamlanan projelerin yüzde 80’ini oluşturuyor. Yetkililerin söylem analizlerine yer verilen raporda öne çıkan bulgular şöyle: TOKİ’nin resmi verilerine göre 2002 yılından beri İstanbul’da toplam konut projesi sayısı 98 bin 846. Bu projelerin 60 bin 632’si tamamlanmış, 38 bin 214’ü devam etmekte. 14 bin 980 proje kentsel dönüşüm amacı dışında üretilen üst segment konut olarak öne çıkmakta. Üst ve orta sınıf için hazırlanan konutlar tamamlanan projelerin yüzde 80’ini oluşturmakta.

Geniş imkanlara sahip TOKİ İstanbul’da 2018-2023 yılları arasında ortalama üç bin konut tamamlayabildi.

Son 20 yılda ülke genelinde Emlak Konut GYO 90 bini aşkın konut inşa etti, bu konutların yüzde 69’u lüks konut.

Kentsel dönüşüm ve gelişim projelerinde yer alan konutlar TOKİ tarafından üretilen konutların yalnızca yüzde 15,2’sini oluşturmakta.

TOKİ Sosyal Konut Hamlesi aracılığıyla iki sene içinde İstanbul’da son 20 yılda üretilen konut sayısı kadar konut üreteceğini taahhüt etmekte.

Ürettiği konutun 9 katı mağdur var

2019-2023 yılları arasında inşaatı başlamış ve devam eden proje sayısı 25 bin 490. Ancak bunların yalnızca yüzde 10’u tamamlandı, 2 bin 539 konut hak sahiplerine teslim edildi. TOKİ ürettiği konutun dokuz katı “TOKİ mağduru” üretti.

TOKİ bağlı iştirakleri eliyle kurduğu ortaklıklarla birlikte kamu gücünün avantajından yararlanarak yüksek rantlı bölgelerde orta ve üst sınıfa konut üreten bir özel sektör aktörü gibi çalıştı.

2000-2019 yılları arasında kamu arazilerinin imara açılması sonucu 130 yüksek rantlı proje ile yalnızca imtiyazlı şirketlerin faydalanabildiği 85 milyar dolarlık rant yaratıldı. Bu rant İstanbul’u dört kere depreme hazırlayacak büyüklüktedir.

Rapor kapsamında Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlarının son 10 yıldaki söylem analizleri yapıldı. Söz konusu söylemlerde belirtilen vaatler şöyle:

450 bin kişi konutta en uzun beklenen kuraya takıldı