Hangi müdür daha iyi; yapay zeka mı insan mı: İkisi de değil, ikisi birden olmalı!

Hannu Rauma Kanada’nın Vancouver şehrinde üniversite öğrencilerini küçük işletmelerin pazarlama bölümlerinde istihdam eden Student Marketing Agency isimli ajansın kıdemli yöneticilerinden. Şirketin 83 çalışanı var. Rauma çalışanları yönetmenin stresinden, işlerin ters gitmesinden, şirkete gelen her yeni müşteriyle altından kalkabilecek miyiz endişesi yaşamaktan yorulmuş.

Geçen kasım ayında şirketinin otonom bir yapay zeka müdür kullanmaya başlamasıyla işin rengi değişiyor. ABD merkezli Inspira şirketinin geliştirdiği yapay zeka müdür, ajansın uzaktan ve esnek saatli mesailerle çalışan elemanlarının çalışma saatlerini düzenliyor, iş yüklerini planlıyor. Daha sonra yaptığı bu iş planına göre çalışanlarını kontrol ediyor, hatırlatmalar gönderiyor, düzenli mesajlar göndererek her şeyin yolunda gittiğinden emin oluyor. Ayrıca yarı zamanlı istihdam edildikleri şirketlere verdikleri hizmeti doğru şekilde faturalandırmak için ne kadar mesai harcadıklarının da kaydını tutuyor. Merkezi bir sistemle herkesi işin gidişatı hakkında güncelliyor, işle ilgili sorusu olan çalışana cevap veriyor.

Yönetici Rauma yapay zekalı müdüre geçiş kararından memnun. Nasıl olmasın; işin getirdiği stres azalmış, çalışanlar daha hızlı ve verimli çalışıyor: “Şirketin büyümesine ve diğer pozitif şeylere odaklanabiliyorum. Hayatıma yıllar eklenmiştir, eminim. Çalışanlarımla ilişkimi de değiştirdi. Önceden ilişkilerimiz daha çok baba-çocuk gibiydi. Sadece sorun çözme odaklıydı. Şimdi daha eşit şartlarda gibiyiz. Daha hafif meseleleri konuşabiliyoruz.”

Henüz deneme aşamasında olan bu uygulamaya şirketin bütün çalışanları dahil edilmemiş. Geniş katılımlı olsa da Inspira şirketinin Columbia, Arizona ve Wisconsin üniversitelerinden akademisyenlerle yaptığı çalışmayla elde ettiği veriler ilginç.

Çalışmaya dahil olan elemanlar yapay zeka müdür, insan müdür ve ikisinin birlikte yönettiği olmak üzere üç gruba ayrıldı. Bu üç gruptan elde edilen veriler şöyle oldu. Yapay zeka müdür çalışma saatlerini planlamada yüzde 44, çalışanlara görevlerini zamanında yerine getirme motivasyonu sağlamada yüzde 42 başarılıydı. İnsan müdür de benzer bir performans sergiledi. Bu iki alanda yüzde 45 ve yüzde 44 oranında başarı sağladı.

Yapay zeka müdür insan müdürle işbirliği yaparak çalıştığında ise bu oranlar sırasıyla yüzde 72 ve yüzde 46’ya çıktı.

ABD’deki Columbia Üniversitesi’nden Prof. Paul Thurman tüm yöneticilerin koltuğunu yapay zekaya bırakmasının hata olacağı konusunda uyarıyor. Orta kademe yönetim her kurumda en hayati katman. Burada işler ters gitmeye başlarsa o kurumu kötü günler bekliyor diyebiliriz. Çalışanlar devamlılık, mentorluk gibi elementerlerden yoksun kalır. Bunlar insani, insan yöneticinin yapay zeka yöneticiden daha iyi yapabileceği şeyler.”

Prof Thurman yapay zekanın müdürleri sonu gelmeyen hatırlatma ve kontrol etme gibi bir işin peşine düşme derdinden kurtaracağı görüşünde. Böylece yöneticilerin daha yenilikçi çalışma yöntemleri bulmaya odaklanabileceğini söylüyor. Ancak şirketleri bu yapay zeka uygulamalarını çalışanları gözetleme aracı olarak kullanmaması konusunda da uyarıyor.

Londra merkezli insan kaynakları danışmanlık şirketi HR Habitat’ın kurucusu Tina Rahman yapay zeka müdürlerin ‘kazara müdür’ vakalarının da önüne geçebileceğini söylüyor. Hani şu işlerini çok iyi yaptığı için giderek yükselen ve yöneticilik vasfı olmadığı halde sonunda yönetici koltuğuna oturan çalışanlar… Yaptıkları bir çalışmada çalışanların neredeyse tamamının kötü yönetim nedeniyle istifa ettiğini tespit ettiklerini anlatan Rahman yöneticinin bir kurumda ne kadar önemli olduğuna dikkat çekiyor.

BBC’nin aktardığı haberde yapay zeka yöneticiyi deneyimleyen çalışanların ne düşündüğüne dair bir bölüm yok. Ancak bazı durumlarda insan yöneticidense yapay zeka ürünü otonom müdürle çalışmanın daha avantajlı olduğunu tahmin etmek zor değil.

Güler Sabancı’dan gençlere ‘yapay zeka kılavuzlu’ tavsiye