Kubilay Aka’nın merak ettiği 10 film

Son dönemin gözde oyuncularından Kubilay Aka, festivalde Ferzan Özpetek’in ‘Bir İstanbul Üçlemesi: Meze-Müzik-Muhabbet’ filminde karşımıza çıkacak. Filmin 20 Nisan’da Atlas 1948’deki gösterimine de katılacak olan oyuncu, acaba İstanbul Film Festivali’nde hangi filmleri merak ediyor? Kubilay Aka, 10Haber için festivalde gitmek istediği 10 filmi seçti.

TOPRAK UĞRUNA / THE PROMISED LAND

Yönetmen: Nikolaj Arcel
DANİMARKA, İSVEÇ, NORVEÇ, ALMANYA / 2023 / DCP / Renkli / 127′ / Danca; Türkçe, İngilizce altyazılı

Ödülleri: 2024 Avrupa Film Ödülleri En İyi Erkek Oyuncu, En İyi Görüntü Yönetmeni, En İyi Kostüm Tasarımı

18. yüzyıl Danimarka… Gururlu, hırslı ve yoksul savaş kahramanı Yüzbaşı Ludvig Kahlen (Mads Mikkelsen), görünürde hiçbir şeyin yetişemediği geniş, çorak bir araziyi yaşanır hale sokmaya kararlıdır. Güzelliği yabanıllığında yatan bu koca arazi, kibri zulmüyle yarışan asilzade Frederik De Schinkel’in hakimiyetindedir. De Schinkel ile Kahlen’in çatışması, en az kişilikleri kadar şiddetli ve yoğun geçecektir.

‘Toprak Uğruna’, dünya prömiyerini Altın Aslan için yarıştığı Venedik Film Festivali’nde yaptı, Danimarka’nın Oscar adayı oldu ve kısa listeye kaldı.

ZAMAN DURUYOR / TIME STANDS STILL

Yönetmen: Péter Gothár
Oyuncular: István Znamenák, Henrik Pauer, Sándor Soth, Anikó Iván, Ági Kakassy, Pál Hetényi, Lajos Oze, Ádám Rajhona, Tamás Jordán
MACARİSTAN / 1982 / DCP / Renkli / 101’ / Macarca; Türkçe, İngilizce altyazılı

Ödülleri: 1982 Cannes Gençlik Jürisi Ödülü /1982 Taormina İkincilik Ödülü / 1982 Chicago İkincilik Ödülü / 1983 Macar Eleştirmenler Birliği Büyük Ödül, Görüntü Ödülü /1982 Tokyo Gelecek Vaat Eden Yönetmen

En iyi Macar filmlerinden biri sayılan ‘Zaman Duruyor’, 1960’ları konu alan ilk retro Macar filmidir. Yönetmenin kuşağının gençlik yıllarını, tarihsel ve toplumsal bir dönüm noktası olan 1956 Ayaklanması’yla hayatları değişen gençleri anlatır.

Film, af yılı olarak anılan 1963’te geçer. Her şeye sinmiş rock and roll, kuşku, aşk ve hayal kırıklığı, bu filme de damgasını vurmuştur. ‘Zaman Duruyor’, 1956’da ülkeden kaçan muhalif babalarının gölgesinde yaşayan iki genç kardeşi izler. Siyasal ile özneli enfes bir biçimde buluşturan, komik, seksi, romantik ve zaman zaman acı anlarıyla ‘Zaman Duruyor’, rock and roll şarkılarından oluşan harika müzikleriyle de öne çıkar; öyle ki Paul Anka’nın ‘You Are My Destiny’ şarkısını bambaşka bir yere taşır.

* Bu film Türk-Macar Kültür Yılı kapsamında Liszt Enstitüsü Macar Kültür Merkezi ve Macaristan Milli Film Enstitüsü katkılarıyla gösterilmektedir.

KIYAMET PALYAÇOSU / APOCALYPSE CLOWN

Yönetmen: George Kane
Oyuncular: David Earl, Natalie Palamides, Amy De Bhrún, Fionn Foley, Tadgh Murphy, Ivan Kaye
İRLANDA / 2023 / DCP / Renkli / 102’ / İngilizce; Türkçe altyazılı

Ödüller: 2023 Galway En İyi İrlanda Filmi

Elektrik yok. İnternet yok. Kimse güvende değil. Kıyamet bugündür! Herkesin kaderi de bu üç palyaçonun ellerindedir: Bobo, Pepe ve Funzo. Hapiste birlikte bir gece geçirdikten sonra güçlerini birleştiren kahraman palyaçolar, dışarı çıktıklarında ansızın anarşiye sürüklenmiş, karmaşanın pençesinde bir ülkeyle karşılaşırlar.

Berduş palyaço Bobo dibe vurmuştur ve hâlâ ayrılık acısı çekmekte olabilir; Pepe aşırı yeteneksiz bir pandomimcidir belki; depresyonun dibini gören Fonzo da düpedüz manyak ve son derece korkutucu bir tip olabilir. Ama yine de keşmekeşe teslim olan dünyamızda, günü kurtaracak göz boyayan palyaço numaralarıyla hayallerinin peşinden gitme şansını asla kaçırmayacaklardır.

Senaryosu İrlandalı müzikal komedi grubu Dead Cat Bounce’un üyeleri tarafından yazılan, George Kane’in bu ilk uzun metrajlı filmi, yaratıcı farklılıklara ve yeniden canlanan kariyerlere dair anarşik, gürültülü ve sıra dışı bir komedi.

* Bu film İrlanda Büyükelçiliği’nin katkılarıyla gösterilmektedir.

HAYALLERİM, AŞKIM VE SEN

Yönetmen: Atıf Yılmaz
Oyuncular: Türkan Şoray, Oğuz Tunç, Müşfik Kenter, Engin İnal, Fatoş Sezer, Elif Yücesan, Cihat Tamer, Tuncay Akça
TÜRKİYE / 1987 / DCP / Renkli / 100’ / Türkçe; İngilizce altyazılı

Ödülleri: 1988 Annaba Akdeniz Ülkeleri FF (Cezayir) En İyi Kadın Oyuncu / 1987 Antalya En İyi Görüntü Yönetmeni, En İyi Kadın Oyuncu, En İyi 3. Film, En İyi Laboratuvar / 1988 SİYAD En İyi Film, En İyi Kadın Oyuncu, En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu, Teşvik Ödülü

“Filmler de doğar, büyür ve ölürler; ışıktan yaratılmıştır, bir yanar, bir söner.” Sinema yazarlarının duayenlerinden Agâh Özgüç’ün, “genç ve idealist bir senaryocunun gözüyle geleneksel Yeşilçam sinemasını sorgulayan,” “sinemanın sinemaya baktığı” bir film olarak yorumladığı ‘Hayallerim, Aşkım ve Sen’ naif bir senaristin ünlü bir yıldıza aşkının hikâyesi paralelinde eski parlaklığını kaybetmeye başlayan Yeşilçam’ı ve sinema ortamını anlatır.

Filmin kahramanı senarist Coşkun, çocukluk yıllarından beri ünlü yıldız Derya Altınay’a âşıktır. Öyle ki, onun canlandırdığı kurmaca melodram film kahramanları zıt karakterli Nuran ile Melek, genç adamın hayatına sızmışlardır. Coşkun, Derya ile tanışma fırsatı bulur; hayalinde onu canlandırarak düşsel bir aşk hikâyesi yazar, bu senaryo sonunda filme çekilir ve başrolü de Derya oynar fakat ortaya çıkan film, başta yapımcıların müdahalesi sonucunda beklentilerden uzaktır.

Yeşilçam’daki kendi imajını üç ayrı ve zıt kişilikte canlandıran Türkan Şoray’ın ve düş kırıklığıyla yaşayan bir sinema tutkununu canlandıran Oğuz Tunç’un olağanüstü performansları, Esin Engin’in duygusal yoğunluğunu hâlâ taşıyan tema müziği ve gerçeküstü öğelerle bezenmiş ‘Hayallerim, Aşkım ve Sen’, unutulmaya yüz tutmuş bir sinema döneminin büyüsünü Atıf Yılmaz’a özgü bir kırılganlık ve hassasiyetle ele alır. Filmin (gerçek) başkarakteri, Yeşilçam’a şefkatli bir sevgi ve tutkuyla yaklaşan “ağıt yakan” genç senarist Coşkun’da senaryoyu yazan Ümit Ünal’ın yansıması görülür. Fırat Yücel’e göre “Atıf Yılmaz, bu yeni senaristin eskiye bakışını önemser, ona kulak verir, onun sesi olur.”

Filmde Demir Özlü’nün ‘Bir Beyoğlu Düşü’ anlatısından bir bölüm nostalji, rüya alemi, hayaller, düşler, gizemlerle yüklü, sepya renkli, eşsiz bir sekansta aktarılır. Görüntü yönetimi, İstanbul Film Festivali’nin Onur Ödülü’nü alan Çetin Tunca’ya, kurgu yine Sinema Onur Ödülü sahibi Mevlüt Koçak’a teslim edilmiştir. Film, buradaki rolleriyle öne çıkan Türkan Şoray’ın da o zamana dek izlediği kendi Yeşilçam duruşunu ele alışı açısından bir ilktir.

Atıf Yılmaz ile Ümit Ünal’ın bu işbirlikleri, hemen bir yıl sonra yine bir fantastik sinema örneği olan ‘Arkadaşım Şeytan’da yinelenir. Ümit Ünal, bu işbirliğini ve filmin hikâyesini kısaca şöyle anlatıyor:

“1987 kışında, 22 yaşında, sinemada yeni bir şeyler yapma heyecanıyla doluydum. Henüz iki senaryo yazmıştım. O yılların Türk sinemasında filmler yıldız oyuncularına göre tasarlanırdı. Atıf Yılmaz benden bir ‘Türkan Şoray projesi’ istediğinde çok heyecanlanmıştım. Türkan Şoray, sinema tarihinde yerini almış, adına bir tribute yapılabilecek o büyük yıldızlardandı. Onun sinema geçmişine, yarattığı renkli karakterlere saygı duruşu olabilecek, onun serüveniyle kendi gençlik heyecanlarımı ve hayal kırıklıklarımı birleştirecek bir hikâye hayal ettim. Senaryoyu çok kısa bir zamanda yazdım ve askere gittim. Atıf Yılmaz her senaryoda yaptığı gibi bir kez daha üstünden geçmiş. Birkaç diyalog haricinde fazla dokunmamış ama benim ‘Bir Kadının Bütün Yüzleri’ olarak önerdiğim ismi ‘Hayallerim, Aşkım ve Sen’ yapmış. Bu ismi ilk duyduğumda hiç sevmemiştim, yine de iyi ki değiştirmiş. Askerlik dönüşü çok güzel çekilmiş bir filmle karşılaştım. Başka yönetmenler için yazdığım senaryolar içinde en sevdiklerimden biridir.”

‘Hayallerim, Aşkım ve Sen’, tematik açıdan katmanlı yapısıyla dikkat çeker. Öncelikle Yeşilçam’ın eski sistem ve yöntemlerinin eski şöhretlerle birlikte solması, yalnızca unutuşa (ya da unutuluşa) değinmez, sinema da dahil iş yapma alışkanlıkları, kültür ve ahlâkı da kapsayan çok daha geniş bir toplumsal değişim ve dönüşümün de göstergesidir. Senaryoyu yazan Ümit Ünal’dan Atıf Yılmaz’a, filmin karakterlerine de sirayet etmiş yoğun sinema tutkusu ve (nasıl olursa olsun) Beyoğlu sevgisi izleyicinin gözlerini yaşartmayı başarır. Her yönüyle çok özel bir filmdir ‘Hayallerim, Aşkım ve Sen’; Türkiye sinemasının duygusal, kült, özgün yapıtları arasında hep anılacaktır.

STOP MAKING SENSE 

Yönetmen: Jonathan Demme
ABD / 1984 / DCP / Renkli / 88’

Ödülleri: 1985 Ghent Büyük Ödül / 1985 Ulusal Eleştirmenler Derneği Ödülleri (ABD) En İyi Belgesel

Tüm zamanların en iyi konser filmi ‘Stop Making Sense’, Talking Heads’in Aralık 1983’te Hollywood Pantages Tiyatrosu’ndaki efsanevi performansını beyazperdeye taşıyor. Başta David Byrne, Tina Weymouth, Chris Frantz ile Jerry Harrison ve onlara eşlik eden usta müzisyenlerin en coşkun hallerini ‘Kuzuların Sessizliği’ ve ‘Philadelphia’ ile tanıdığımız ünlü sinemacı Jonathan Demme yakalıyor.

Tüm şarkıları yenilenmiş versiyonlarıyla içeren bu 4K restorasyon, filmin 40. yıldönümü vesilesiyle yapıldı. Byrne’ün ayaklı bir lambayla düetinden Noh tiyatrosuna selam niteliğindeki “büyük takım elbisesine” kadar pek çok ikonik sahnesiyle dans edilecek, hatırlanacak bir film; Talking Heads’in ‘Naive Melody’, ‘Psycho Killer’, ‘Burning Down the House’, ‘Once in a Lifetime’ ve ‘Genius of Love’ gibi harika şarkılarıyla gerçek bir hazine.

GÖKYÜZÜNÜN ALTINDA / UNDER THE OPEN SKY

Yönetmen: Miwa Nishikawa
Oyuncular: Koji Yakusho, Taiga Nakano
JAPONYA / 2021 / DCP / Renkli / 126’ / Japonca; Türkçe, İngilizce altyazılı

Ödülleri: 2020 Chicago En İyi Oyunculuk, İzleyici Ödülü / 2020 Yokohama En İyi Görüntü / 2020 Seattle Vizyon Ödülü /2020 Mainichi Sinema Ödülleri (Japonya) Kusursuz Film, En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu, En İyi Görüntü, En İyi Müzik

Hayatının büyük bir bölümünü hapishanede geçirmiş eski yakuza Mikami, cinayet suçundan 13 yıl hapis yattıktan sonra serbest bırakılır. Daha çocukken ayrı kaldığı annesini bulma umuduyla bir belgesel TV programına başvurur ve bu sayede genç yönetmen Tsunoda ile tanışır. Arkadaşı ya da ailesi olmayan, herhangi bir iş yetkinliği bulunmayan Tsunoda, topluma uyum sağlayıp düzgün bir iş bulmak için zorlanır. Ani tepkiler verişi, inatçılığı ve sabit fikirleri, hem Tsunoda ile hem de ona yardım etmek isteyenlerle sürtüşmesine neden olur.

Gerçek bir kişiden esinlenilen Mikami’yi canlandıran Koji Yakusho, eski bir mahkûmun geçmişten gelen travmaları ve iç mücadelelerine dair çelişen duyguları büyüleyici bir performansla sergiliyor.

MÜKEMMEL GÜNLER / PERFECT DAYS

Yönetmen: Wim Wenders
Oyuncular: Koji Yakusho, Tokio Emoto, Arisa Nakano, Aoi Yamada, Yumi Aso
JAPONYA, ALMANYA / 2023 / DCP / Renkli / 124’ / Japonca; Türkçe, İngilizce altyazılı

Ödülleri: 2023 Cannes En İyi Erkek Oyuncu (Kôji Yakusho), Ekümenik Jüri Ödülü / 2023 Asya Pasifik Sinema Ödülleri En İyi Film / 2024 Kinema Junpo (Japonya) En İyi Yönetmen, En İyi Oyuncu

Birçok filminde şehirlerden esinlenen usta sinemacı Wim Wenders, bu kez de Tokyo Tuvaleti adında gerçek bir kentsel yenileme projesinden esinlenerek hem gayet şiirsel hem de dokunaklı bir filme imza atıyor.

Filmin başkarakteri Hirayama’yı canlandıran süperstar Kôji Yakusho, filmi çok az diyalogla neredeyse tamamen sırtlanıyor. Her biri teknolojik sanat yapıtı gibi olan umumi tuvaletleri temizlemekle görevli Hirayama, işini son derece titizlikle, kendini vererek ve gururla yapar; sıkılmadan yinelediği eylemlerini bir sanata, çevresiyle uyumlu bir geleneğe dönüştürmeyi bilir.

Beklenmedik karşılaşmalar, bizi Hirayama’nın geçmişine götürür. Müzik kasetleri, ağaçlardan süzülen günışığı, kitaplar gibi günlük hayatın ufak mucizeleriyle varoluşumuzun güzelliklerini keşfe çıkan, sakin bir mutluluk arayışının izini süren ‘Mükemmel Günler’, adını Lou Reed’in eşsiz klasiği ‘Perfect Day’den alıyor. ‘Mükemmel Günler’ Japonya’nın Oscar adayı oldu ve kısa listeye kaldı.

* Bu film MUBI işbirliğiyle gösterilmektedir.

13 SUİKASTÇI / 13 ASSASSINS

Yönetmen: Takashi Miike
Oyuncular: Koji Yakusho, Kazue Fukiishi, Yusuke Iseya, Goro Inagaki, Takayuki Yamada, Masachika Ichimura
JAPONYA, İNGİLTERE / 2010 / DCP / Renkli / 126’ / Japonca; Türkçe, İngilizce altyazılı

Ödülleri: 2010 Venedik Mansiyon /2011 Ulusal Eleştiri Kurulu (ABD) Yabancı Dilde En İyi Beş Film / 2011 Japon Sinema Akademisi En İyi Görüntü, En İyi Işık, En İyi Sanat Yönetimi, En İyi Ses

Tüm zamanların en iyi samuray filmlerinden biri olan, klasikliği tartışma götürmez aksiyon filmi ’13 Suikastçı’, eleştirmenlere göre harika görüntüler ve seslerle bezeli, baş döndürecek kadar gösterişli, müthiş eğlenceli, heyecanlı, beklenmedik derecede dokunaklı bir aşk ve kan dökme hikâyesi anlatıyor.

19. yüzyıl Japonyası’nda geçen gerçek olaylara dayanan filmde savaş yorgunu Shimada rolünü Kôji Yakusho üstleniyor. Deneyimli samuray, kendi halkına zulmeden acımasız Lord Matsudaira’yı öldürmek için bir araya getirilmiş on bir samuraydan oluşan bir ekibe liderlik etmektedir. Ekibin amacı, her yıl memleketine yaptığı yolculukta lorda pusu kurmaktır. Özellikle 45 dakikalık ustaca kurgulanmış, yaratıcı final aksiyon sahnesiyle hatırlanan 13 Suikastçı’nın senaryosu, Miike’nin çektiği ‘Ölüm Provası’nı da yazan Daisuke Tengan tarafından kaleme alındı.

HİPNOZ / HYPNOSIS

Yönetmen: Ernst De Geer
Oyuncular: Herbert Nordrum, Asta Kamma August, Andrea Edwards, David Fukamachi Regnfors
İSVEÇ, NORVEÇ, FRANSA / 2023 / DCP / Renkli / 99’ / Norveççe, İsveççe, İngilizce; Türkçe, İngilizce altyazılı

Ödülleri: 2023 Karlovy Vary En İyi Erkek Oyuncu (H. Nordrum), FIPRESCI Ödülü

Birini sevmek onun gerçek benliğini kabul etmektir, ki bu benlik bazen epey fena olabilir. André ile Vera genç, girişimci bir çifttir. Geliştirdikleri kadın sağlığı uygulamasını saygın bir yarışmada sunma fırsatı yakalarlar. Yarışmadan önce Vera sigarayı bırakmak için hipnoterapi dener. Terapi beklenmedik bir şekilde işe yarar, Vera’nın tüm sosyal çekinceleri ve terbiyesi yok olur. Vera’nın öngörülemeyen tavırlarına tanık oldukça André’nin kafası karışır, ama daha da çok utanır, panikler ve gerilir.

Rahatsız edici olduğu kadar gülmekten kırıp geçiren ‘Hipnoz’, bireyleri saçma derecede normalleştirmeye çalışan kapitalist bir düzende, günümüzün erdem sinyalleme ve kendini yeniden yaratma çağrılarına sivri bir eleştiri sunuyor.

Karlovy Vary Film Festivali’nde prömiyerini yapan ve ‘Dünyanın En Kötü İnsanı’ndan tanıdığımız Norveçli oyuncu Herbert Nordrum’a En İyi Erkek Oyuncu Ödülü’nü getiren ‘Hipnoz’, Ernst De Geer’in ilk filmi.

* Bu film Norveç Büyükelçiliği’nin katkılarıyla gösterilmektedir.

YABANCI MESELESİ / THE STRANGER’S CASE

Yönetmen: Brandt Andersen
Oyuncular: Yasmine Al Massri, Yahya Mahayni, Omar Sy, Ziad Bakri, Constantine Markoulakis
ÜRDÜN / 2024 / DCP / Renkli / 97’ / Arapça, İngilizce, Yunanca; Türkçe, İngilizce altyazılı

Ödülleri: 2024 Berlin Uluslararası Af Örgütü Film Ödülü

Kardeşlerin, anneler ve babaların, iç acısının, dehşetin, insanlığın ve insanlık dışılığın, suçun ve paranın, kanın ve savaşın hikâyesini anlatan ‘Yabancı Meselesi’, gerilim ve aksiyon dolu bir Hollywood filmi gibi tasarlanmış gerçek bir trajedi.

Halep’ten yola çıkan film, dört kıtaya yayılıp beş ailenin hayatlarını iç içe geçiren riskli bir hikâyenin ana karakterleri haline gelen çocuk cerrahı Amira ile kızını takip ediyor.

Berlin Film Festivali’nde prömiyerini yapan film, adını Shakespeare’in yüzyıllar önce yazdığı oyunda Sir Thomas More’un mülteciler hakkındaki tiradından alıyor. Yönetmen Brandt Andersen, mültecilerle çalışan, film kampları düzenleyen ve UNHCR ile işbirliği yapan bir aktivist ve sanatçı: “Sadece tek bir filmle bile toplumsal değişim mümkün.”