‘Ölmeden önce yapılacaklar’a not: “UNESCO Dünya Mirası Listesi’nin ikonik alanları görülecek!”

UNESCO Dünya Mirası Listesi, Orta Çağ şehirlerinden antik tapınaklara uzanan bir harikalar diyarı. Belki de bir sonraki geziniz 1199 yeri içeren listenin ikonik alanlarından birine doğru olur, kim bilir?

İnsanlığın ortak mirasına ‘güç seninle olsun’ demek!

Dünya Mirası terimi dünyanın dört bir yanına dağılan, insanlığın ortak mirası için kültürel veya doğal öneme sahip alanları ifade etmek için kullanılıyor. UNESCO Dünya Mirası Listesi ise 1945 yılında Londra’da yapılan bir toplantıyla yasası kabul edilen ve merkezi Paris’te bulunan UNESCO (Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü) tarafından yapılıyor. Liste, kültürel veya fiziksel öneme sahip orman, dağ, göl, ada, çöl, anıt, kompleks veya şehir gibi yerlerden oluşuyor. Bu liste 21 UNESCO üyesi ülkenin oluşturduğu Dünya Miras Komitesi tarafından yönetilen uluslararası Dünya Mirası Programı tarafından güncelleniyor. Sözleşme’nin çok basit bir amacı var; üstün evrensel değere sahip kültürel ve doğal alanların korunması ve gelecek nesillere aktarılması. Günümüzde 195 devlet tarafından onaylanan sözleşme, en fazla devletin taraf olduğu uluslararası belgeler arasında.

Listeye girmenin kriterleri var

İtalya, sahip olduğu 59 dünya mirasıyla listenin ilk sırasında yer alıyor. İtalya’yı Çin, Almanya, Fransa, İspanya, Hindistan ve Meksika takip ediyor. Tabii bu listeye dahil olmanın kriterleri var. Aday gösterilen alanlar üstün evrensel değere sahip olmalı ve 10 kriterden en az birini sağlamalı. Örneğin kültürel ölçütler arasında yaratıcı insan dehasının ürünü olması, belli bir zaman diliminde veya kültürel mekanda, mimarinin veya teknolojinin, anıtsal sanatların gelişiminde, şehirlerin planlanmasında veya peyzajların yaratılmasında, insani değerler arasındaki önemli etkileşimi göstermesi, insanlık tarihinin bir veya birden fazla anlamlı dönemini temsil eden yapı tipinin ya da mimari veya teknolojik peyzaj topluluğunun değerli bir örneğini sunması var.

Doğal habitatlar koruma altında

Serengeti Milli Parkı gibi doğal miraslar ise doğanın bir harikasına veya eşsiz bir güzelliğe ve estetik öneme sahip doğal alanları kapsıyor. Tehlikedeki veya bilimsel açıdan önemli bir biyolojik çeşitlilik için en önemli ve en belirgin doğal habitatlara ev sahipliği yapması ise bir diğer kriter. Bunlara ek olarak üstün evrensel değerler söz konusu olmalı yani özgünlük ve bütünlüğünün devam ediyor olması ve yönetim planına sahip olması gerekiyor.

Machu Picchu (Cusco / Peru)

Bu yüzyılda bile hayranlıkla izlediğimiz İnka medeniyetinin antik şehri, Güney Amerika’nın en çok turist çeken yerlerinden biri. Bugün ağırlıklı olarak kabul gören teori; şehrin asillere ve din adamlarına ev sahipliği yapmış olduğu. Şehir 15’inci yüzyılda inşa ettirilmiş ancak kısa süre sonra yayılan çiçek hastalığı salgını nedeniyle terk edilmiş. Machu Picchu 200’den fazla merdiven sistemiyle birbirine bağlı olan taş yapılardan oluşuyor. 3000 basamağı bugün hala ayakta. Şehrin tarım alanı olarak kullanılan teraslardan oluşan bölümleri Eski Zirve (Machu Picchu) denen dağın eteklerinde. Şehrin sonunda ise Genç Zirve (Wayna Picchu) yükseliyor. Peki, 1888 yılından beri yayınlanan National Geographic dergisinin 1913 yılının Nisan sayısını Machu Picchu şehrine ithaf ettiğini biliyor muydunuz?

Stonehenge (Salisbury / Birleşik Krallık)

Bu tarih öncesi megalitik anıt, İngilizlerin kültürel simgelerinden biri olmasının yanı sıra dünyadaki en gizemli cazibe merkezlerinden biri. Stonehenge, her biri yaklaşık 4.1 m yüksekliğinde, 2.1 m genişliğinde ve yaklaşık 25 ton ağırlığında bir dikili taş halkasından oluşuyor. Anıtın neden yapıldığı hala tam olarak bilinmese de, eskiden çevresinde dini yapılar bulunduğu tespit edilmiş. M.Ö 3000 ile M.Ö 2000 arasında yapıldığı düşünülen Stonehenge, yılda 1,5 milyondan fazla ziyaretçi çekiyor. Stonehenge hakkında günümüze ulaşan en eski yazılı kaynaklar ise Orta Çağ’dan kalma.

Chichen Itza (Yucatan Yarımadası / Meksika)

Bir dönem Yucatan Yarımadası’nın dini merkezi olan ve Maya medeniyetinden uzanan Chichen Itza kenti, tartışmasız Meksika’nın en önemli değerlerinden biri, aynı zamanda arkeolojik sit alanı. Kentteki en önemli yapıların başında El Castillo geliyor. Mayalar, astronomi ve matematik bilgilerini ortaya koymak için El Castillo adıyla tanınan 30 metrelik basamaklı Kukulkan Piramidi’ni inşa etmiş. Bu yapı Chichen Itza’yı Meksika’nın en iyi kalıntıları arasında öne çıkarıyor.

Geirangerfjord ve Naeroyfjord (Norveç)

Zümrüt yeşili ormanlar, buzul gölleri ve şelalelerle dolu bu doğa harikalarının sizi büyüleyeceğine şüpheniz olmasın. Batı Norveç fiyort manzarasının bir bölümünü oluşturan Geirangerfjord ve Naeroyfjord, dünyanın en derin ve en uzun fiyortları arasında sayılıyor. İki fiyort da deniz seviyesinin 500 metre altından Norveç Denizi’nin 1400 metre yukarısına kadar uzanıyor. Fiyortlarda bir tekne turu ise hayatınızın en güzel anılarından biri olabilir rahatlıkla.

Yasak Şehir (Pekin / Çin)

Ming Hanedanı’nından Çing Hanedanı’nın sonuna kadar kullanılmış Çin imparatorluk sarayı olan Yasak Şehir, 1406 ve 1420 tarihleri arasında inşa edilmiş. 8707 odalı 980 yapıdan oluşan dev bir kompleks var karşınızda. Yaklaşık 500 yıl imparator ve hizmetlilerine ev sahipliği yapmış, aynı zamanda Çin hükümetinin törensel ve politik merkezi olmuş. Yasak Şehir, altı yüzyıl boyunca 24 imparatora ev sahipliği yapmış ve imparatorların her türlü tehditten korunabilmesi için dikkatlice planlanmış. 1925 yılından bu yana Saray Müzesi’ni de barındırıyor.

Itsukuşima Tapınağı (Japonya)

Miyajima adasında bulunan ve 6’ncı yüzyıldan kalma Itsukuşima Tapınağı, gelgitlere bağlı olarak suyun üstünde yüzüyormuş gibi görünüyor. Torii kapısı bu nedenle çok ünlü. Tapınak kompleksi Şintoizm’in kutsal mekanı olarak nitelendiriliyor ve 20 yapıdan oluşuyor. Her yapı tahta kaldırımlarla birbirine bağlanıyor. Tapınağın kapısının adadaki Misen Dağı’ndan görünümü ise Japonya’daki en güzel üç manzaradan biri olarak değerlendiriliyor.

Atina Akropolisi (Yunanistan)

Felsefenin, tiyatronun ve demokrasinin önemli olaylarına tanıklık eden, tarih öncesi Yunanistan’ın gurur kaynağı. Atina şehrinin yukarısındaki kayalık bir tepenin üzerinde yer alan, Partheon’un (Athena Parthenos Tapınağı) öne çıkardığı Akropolis, birçok antik yapı kalıntısına ev sahipliği yapıyor. Atina Akropolisi’ndeki başlıca yapılar ise Parthenon, Propylon, Athena Nike Tapınağı ile Erekhtheion.

Meteora (Yunanistan)

Adı ‘havada asılı’ anlamına gelen, Yunanistan’ın Kalambaka kasabası yakınlarındaki bu kayalık bölgede çok sayıda Ortodoks kilisesi ve Athos Dağı’ndan sonra Yunanistan’daki en önemli manastırlar bulunuyor. Tarihi 11’inci yüzyıla kadar uzanan kumtaşı kaya oluşumlarının üzerine inşa edilen 24 manastırdan ancak 6 tanesi günümüze ulaşabilmiş. Manastırlardaki 16’ıncı yüzyıl Bizans sonrası freskler tek kelimeyle muhteşem.

Serengeti Milli Parkı (Tanzanya)

Mükemmel bir safari deneyimi… Afrika’nın ünlü bölgelerinden biri olan Serengeti Milli Parkı Tanzanya’nın kuzeyinden Kenya’nın güneybatısına kadar uzanıyor. Antilopların ve zebraların göç yolları üzerinde yer alan parkta bu büyük ve görkemli bir göçe tanıklık etmenin değeri parayla ölçülemez. Her yıl ekim ve kasım ayları arasında milyonlarca antilop ve zebra yeni otlaklar ve sulak alanlar aramak için göç ediyor. Parkta antilopların yanı sıra ‘Afrika’nın Beş Büyükleri’ olarak adlandırılan aslan, fil, leopar, gergedan ve bufaloları da görebilirsiniz.

Kızıl Meydan (Moskova / Rusya)

13’üncü yüzyıldan bu yana Rusya’daki en önemli siyasi olaylarla bağlantılı bir yer burası ve muhteşem Rus Ortodoks mimarisiyle kuşkusuz Rusya’nın en popüler yeri. Rusların ‘Devrim Meydanı’ dedikleri Kızıl Meydan, şeker gibi duran kubbeleriyle Aziz Vasil Katedrali, Kremlin Sarayı, Devlet Tarih Müzesi ve Lenin’in mozolesi dahil pek çok önemli yapıya ev sahipliği yapıyor. Bir zamanlar kentin merkezindeki en büyük pazar alanı olan meydan, tarih boyunca idamlara, gösterilere, geçit törenlerine ve mitinglere sahne olmuş.

Mont Saint-Michel (Fransa)

Fransa’nın en sembolik görüntülerinden birini sunan Mont Saint-Michel, Normandiya’da bulunan bir ada. Antik çağlardan beri stratejik surlar inşa edilmiş ve M.S. 8. yüzyıldan itibaren Mont Saint-Michel Manastırı ile Fransa’nın en ünlü yerlerinden biri olarak her yıl milyonlarca turist tarafından ziyaret ediliyor. Bu Benediktin manastırı Gotik ve Romanesk mimarinin harika bir örneği. Avrupa’nın en şiddetli gelgitlerinin olduğu ve yalnızca dar bir geçitle ulaşılabilen bir kayanın üzerinden yükseliyor. Karmaşık mimarisi ve kıvrımlı sokaklarıyla karakterize edilen adadaki 60’tan fazla bina ise tarihi anıt olarak korunuyor.

Angkor Wat (Kamboçya)

9 ile 15. yüzyıl Khmer İmparatorluğu’ndan etkileyici kalıntılar içeren Anghor Wat, dünyanın en büyük dini anıtı. Yılda iki milyondan fazla ziyaretçiye ev sahipliği yapan bir şaheser. Angkor Arkeoloji Parkı 12 ana tapınaktan ve çok sayıda küçük yapıdan oluşuyor ancak en büyük ve en önemli tapınak; 12. yüzyıldan kalma Angkor Wat. Kamboçya’nın Siem Reap kentinin 6 km. kuzeyindeki Angkor antik şehrinde Kral II. Suryavarman tarafından yaptırılmış bu dev tapınak Khmer mimarisinin en önemli örneklerinden biri. Vişnu adına bir Hindu tapınağı iken 13’üncü yüzyılda bir Budist tapınağına çevrilmiş.

Abu Simbel Tapınağı (Aswan / Mısır)

Ramses-II Abu Simbel’de iki tapınak yaptırmaya karar verir. Büyük tapınak dağın içi oyularak, 20 yılda yapılır ki bunun kapısında dört dev boyutlu Ramses heykeli bulunuyor. Küçük tapınak ise Kraliçe Nefertari ve tanrıça Hathor’a adanmış. Asvan Barajı’nın yapımında tapınak bulunduğu yerden şimdi olduğu yere taşınarak adeta yeniden yapılmış. Yekpare kayalar kesilip, sonra tekrar bir araya getirilmiş. Kayaların kesilmesinin heykellerin görünüşlerine zarar vermemesi için estetik cerrahlardan bilgi alınmış, yüzlerde iz kalmaması için kesilecek yerler hassasiyetle belirlenmiş.

Paskalya Adası (Şili)

Büyük Okyanus’un güney doğusunda, Doğu Pasifik’te bulunan Şili’ye bağlı Paskalya Adası, üç sönmüş volkandan oluşuyor. Ada Moai diye adlandırılan 887 anıtsal taş heykeliyle ünlü ama bunların ne amaçla yapıldığı bilinmiyor. En uzun Moai’ye Paro deniyor ve yaklaşık 10 metre uzunluğa, 82 ton ağırlığa sahip. En ağır Moai ise 86 ton. Heykeller adanın doğusundaki Rano Raraku yanardağının tüf ve taşlarından yontulmuş ve Ahu adı verilen platformlar üzerinde yerleştirilmiş.

Ha Long Körfezi (Vietnam)

‘Alçalan Ejderha’ ya da ‘ejderhaların yeryüzüne indiği yer’ anlamına gelen Ha Long Körfezi, Vietnam’ın Quang Ninh ili sınırları içinde yer alıyor ve yaklaşık 2000 kireçtaşı adasından oluşuyor. Adaların çoğunda yaşam yok ama birçoğunun manzarası müthiş. Halong tekne turları bir veya birkaç gece konaklamalı yapılıyor.

Plitvice Gölleri (Hırvatistan)

Hırvatistan’ın en ünlü turistik mekanı. Başkent Zagreb’e 2 saat uzaklıkta, Bosna Hersek sınırına yakın bir bölgede yer alan Plitvice Gölleri Milli Parkı göller, şelaleler ve ormanlık alandan oluşuyor. Parkta 16 muhteşem göl var ve hepsi şelalelerle birbirine bağlı. Yükseklik açısından alt ve üst göller olarak ikiye ayrılan göllerde yürüyüş parkurları da var.