Hayır, esnafa konum vergisi gelmedi, her okuduğunuza inanmayın

Haberi ilk olarak sozcu.com.tr girmiş. Sabah 06.00’da.

Sonra yavaş yavaş diğer haber sitelerinin sabah çalışan elemanları işe geldikçe onlar da Sözcü gazetesinde çıkan haberi aynen kopyalayıp yapıştırmaya ve yayına almaya başlamış.

Haber, aynen corona virüsünün yayılması gibi birdenbire 10’u aşkın, bazıları çok fazla trafik çeken haber sitesine yayılmış. O kadar yayılmış ki, mesela Nazilli’den bir yerel haber sitesi bile aynen alıp kullanmış haberi. Kimse sorgulamamış, haberin gerçek olup olmadığını merak etmemiş.

Haberde iddia edilen şey şu: Dün akşam Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde kabul edilip yasalan bir torba kanunla Google Maps, Yandex Maps, Apple Maps gibi yaygın harita uygulamalarının üzerine dükkanının iş yerinin konumunu yerleştirmek isteyen küçük esnaf dahil şirketlerin bunu yaptıkları için artık vergi benzeri bir lisans ücreti ödeyecekleri söyleniyor.

Orijinal haberde yegane kaynağın bir yerli harita şirketinin sahibi olması da kimseyi şüphelendirmemiş. Türkiye’de pastacı, berber veya lokantacı esnafa vergi getiren bir yasal düzenleme olacak ve bütün Türkiye’nin bundan haberi ancak yasa kabul ettikten sonra olacak, böyle bir şeyin mümkün olacağını düşünmüş haber siteleri. Daha doğrusu aslında düşünmemiş, kopyalayıp yapıştırmışlar.

Daha geçen hafta 10Haber’de Google’dan daha çok trafik çekmek isteyen haber sitelerinin bir yalan haberi nasıl yaydığına ve büyük bir panik yaratma tehlikesi oluşturduklarına ilişkin bir haber yayınladık.

Bu sabah yaşanan da benzeri aslında. Amaç yine Google’den daha çok trafik çekmek. Nitekim bakıldığında sabah saatlerinden itibaren ‘Esnafa konum vergisi’ aramalarında gerçek bir patlama olduğu görülüyor. Haber siteleri önce yoktan bir konu yaratıyor, ardından bu konuyu merak edenler giriyor internete. Gelsin trafik, gelsin o trafik sayesinde üç kuruş fazla ilan geliri.

Esnafa konum vergisi aramaları dün sabah ansızın patlama yaşadı.

Oysa mesele şu: Meclis’in dün akşam kabul ettiği torba kanunun bir bölümü ‘Coğrafi Bilgi Sistemleri İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’da değişiklik yapıyor.

Bu kanun Türkiye’nin haritasının telifi ve kullanılması devlete ait bir egemenlik hakkı olarak görüyor. Dolayısıyla Türkiye haritasına ilişkin verilerin toplaması, üretilmesi, paylaşması veya satılması Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının iznine tabi olacak.

İzin belgeleri beş yıllığına ve ücret karşılığı verilecek. İzin bedeli bu izni isteyen yerli şirketlerin cirosuna ve kârına endekslenecek, yabancılar için ise çok daha pahalıya gelecek.

Gerçi kanunda ‘Gerçek ve tüzel kişiler’ deyimi geçiyor ama burada kastedilen, bu haritaları yapan ve kullanıma sunan şirketler. Onları kullanan bireyler veya şirketler değil.

Türkiye’de iyi kötü hala işleyen bir sivil toplum var. Esnafa böyle bir ek mali külfet gelecek olsa KESK, şirketlere gelecek olsa TOBB hemen ayağa kalkar. Kaldı ki böyle bir külfetin geldiği daha kanun komisyona sunulduğu anda ortaya çıkar, ona tepki vermek kanunun kabul edilmesinin ertesine kalmazdı.

Haber siteleri, Google’ı dolandırıp daha fazla reklam alma uğruna az kalsın feci bir paniği başlatıyordu