İstanbul artık itici kent: Ya kıra ya şehrin dışına dönüş

Türkiye İstatistik Kurumu  (TÜİK) 2022 yılı İç Göç İstatiklerine göre İstanbul hem en çok göç alan hem de en çok göç veren il oldu. Dr. Kemal Olçar, “İstanbul da artık itici kent. Kent merkezlerindeki yoğunluktan kurtulmak isteyen ya da kent merkezlerindeki yaşam maliyetleri çok yükseldiği için kırsal mekanlara dönüş başladı” dedi.

Dr. Öğretim Üyesi Olçar, “Türkiye’de gerçekleşen göçler serbest göçler. İnsanlar bulundukları yerden başka yere neden giderler? Birkaç sebebi var bunun. İtici faktörler var. Bir şehir merkezinde ya da kırsal alanda iten bir takım faktörler var. İten faktörlerden en önemlisi iktisadi faktörler. Daha çok iş alanlarındaki azalmalar, istihdam olanaklarındaki kısıtlanmalar ya da özellikle tarım sektöründeki gelir beklentilerinin oldukça düşmesi, sermayenin az yoğun olduğu bölgelerden sermayenin yoğun olduğu bölgelere doğru bir geçiş olabilir. İkincisi beklentiler içerisinde eğitim çok kritik bir konu. Eğitim olanaklarının dar olduğu, olanaksızlıkların olduğu bölgelerden özellikle genç nüfus başka bir noktaya taşınabiliyor. Eğitim kritik bir konu. Eğitim olanaklarının dar olduğu bmlgelerden özellikle genç nüfus sağlık olanaklarının olduğu başka noktalara göç gerçekleşebiliyor. Bütün bu değer beklentiler İstanbul tarafından karşılanıyor. Kırsal alanlardan kentsel alanlara göç gerçekleşiyor” diye konuştu.

TÜİK açıkladı: İstanbul bir yandan göç verdi, bir yandan göç aldı

‘İstanbul da artık itici kent’

Dr. Öğretim Üyesi Olçar, “İstanbul en çok göç alan fakat en çok göç veren kent statüsünde. İstanbul’dan iten faktörler de var artık. İstanbul da artık bir itici kent. Neden itici kent ? Dünya da buna döndü aslında. Kent merkezlerindeki yoğunluktan kurtulmak isteyen ya da kent merkezlerindeki yaşam maliyetleri çok yükseldiği için kırsal mekanlara dönüş başladı yavaş yavaş.  İstanbul da itici kent statüsüne yavaş yavaş giriyor ve buradaki yaşam maliyetlerinin yüksekliği, insan yoğunluğu, trafik yoğunluğu, iş imkanları eğitim olanakları çok yüksek ama artık insanlar kırsal noktalarda da yaşamı tercih etmeye başladılar. Ne kadar çok çekici yerlerin sayısını artırırsanız insanlar uzak mesafeli göç etmezler. Kendi kentinizi de çekici hale getirmeniz gerekiyor, göçlerin kısıtlanması için ya da engellenmesi için” dedi.

‘İnsanlar istihdam olanaklarını da hayatlarını da kaybetmek istemiyor’

Olçar, “Metropolleri bu kadar çok şişirdiğiniz zaman alt yapının da çok ciddi anlamda hasar göreceğini söylemek lazım. 20 milyonluk bir kentin alt yapısı ve üst yapısı, ana yollar, ara yollar, tali yollar artık kullanılmaz hale gelebilir. Bir de bunlara afetleri ekleyelim. Seller, depremler, büyük metropollerde çok yıkıcı etkiler yaratır. Büyük zayiatlara yol açar. Maddi manevi kayıplar ve insan kayıplara tahmin edemeyeceğiniz kadar yüksek noktalara ulaşabilir. O yüzden doğal afet beklentileri de bir miktar İstanbul gibi diğer büyük kentlerde de önümüzdeki yıllarda gerçekleşecektir. Yeniden kırsal noktalara, zemini sert noktalara geçiş görülecektir. İnsanlar istihdam olanaklarını bırakmak istemiyorlar fakat hayatlarını da kaybetmek istemiyorlar.Dolayısıyla kent içi bir göç hareketi de mutlaka gerçekleşecektir ” şeklinde konuştu.

‘Su ve gıda sıkıntısı… Güvenlik problemleri’

Olçar, “Dolayısıyla kent içi bir göç hareketi de mutlaka gerçekleşecektir. Depremin ya da yoğun sellerin yaşanacağı noktalardan, biraz daha sert zeminli, selin beklenmediği noktalara kayış olacaktır. Bu çok maliyetli, bu hız bana göre daha yavaş seyredecektir. Bundan 10 yıl sonra artık depremin olabileceği yüksek merkezlerden olması düşük olan noktalara kayış olacaktır. İstanbul içi, il içi göçler gerçekleşebilir. Kuzeye doğru özellikle, Arnavutköy ya da Karadeniz’e yakın kıyılara. Orta vadede iki konu daha sıkıntılı olacaktır ; temiz su ve gıda. İklimle ilgili konularda da bir şekilde iç göçlerde etkisini gösterecektir. Suyun kıt olduğu noktalarda Doğu ve Güneydoğu Anadolu’dan ya da Orta Anadolu’dan Batı’ya doğru bir akış olabilir. Gıda ve su temel sorun, iten faktör olabilir. Metropoller temiz suya ulaşmakta zorlanırsa metropoller, eğer yoğun su kesintilerine rastlayabilirsiniz. Yoğun elektrik kesintilerine rastlayabilirsiniz. Gıdanın yüksek maliyetli olmasından dolayı, gıda kıtlığıyla da karşılaşılabilir. Kentte yaşam bir takım sosyal sınıflaşmaya da sebep olacaktır. Kent merkezlerindeki alt sınıf gruplar emek sınıfı özellikle yoğunlaştıkça gettolaşma artacaktır. Gettolaşmanın artması da güvenlikle ilgili problemler yaratabilir. Suç ve suçlu oranında ciddi artışlara da sebep olabilir” dedi.

17 Ağustos’un 24’üncü yıldönümünde uzmanlardan ‘deprem’ uyarısı: Periyodun sonundayız!