Gülsün Karamustafa’nın Venedik sergisini tamamlayan kitap

İstanbul Kültür Sanat Vakfı’nın (İKSV) koordinasyonunda düzenlenen Venedik Bienali 60. Uluslararası Sanat Sergisi’ndeki Türkiye Pavyonu, sanatçı Gülsün Karamustafa’yı ‘Oyuk ve Kırık Dökük: Bir Dünya Hâli’ adlı eseriyle ağırlıyor. Sanatçının Venedik Bienali katılımını ölümsüzleştiren, Karamustafa’nın 60’lardan günümüze uzanan külliyatına yeni perspektifler kazandıran 12 yazarlı kitap, uluslararası okurlara yönelik İngilizce baskısının yanında Türkçe olarak da yayımlandı.

Gülsün Karamustafa Oyuk ve Kırık Dökük: Bir Dünya Hâli eserinde 50 yılı aşkın süredir olduğu üzere yine güncel sosyopolitik ve kültürel meseleleri odağına alıyor. Sanatçı, dünyanın farklı coğrafyalarındaki yıkıcı savaşlar, depremler ve çevre felaketleri karşısında, içinde bulunduğumuz suskunluk ve çözümsüzlük hâlinin insanlarda yarattığı boşluk, oyukluk ve kırıklık hissini özel bir enstalasyonla mekâna taşıyor.

Sergiyi tamamlayan yayın, dört parçadan oluşuyor: biri Venedik projesine, diğeri sanatçının önceki üretimlerine odaklanan iki ayrı kitap, aralarında katlanmış bir afiş ve tüm bu parçaları bir arada tutan bir bant. Projenin ve kitabın editörlüğünü Melis Cankara, grafik tasarımını Esen Karol üstlendi. Kitap, Minoa Pera ve Minoa Akaretler’den alınabiliyor.

İlk kitapta sanatçının eserinde kullandığı her malzeme için bir metin yer alıyor. Metinler, bu malzemelerle üretim yapan, bunlar üzerine düşünce üreten veya üretme potansiyeli olan profesyoneller tarafından yazıldı. Kitapta yer alan sırayla İpek Yürekli Arsenale, Sale d’Armi, C Bölümü; Alev Erkmen, sütun kalıbı; Sevince Bayrak, ince demir; Ersin Altın, ray; Emre Özgüder, tekerlekli konteyner; Melis Cankara, cam kırıkları; Aren Kurtgözü, yedek avize parçaları; Waseem Ahmad Siddiqui, dikenli tel; Hasan Cem Çal, ekran; Ezgi Alkan, siyah beyaz görüntü; Furkan Keçeli, ses ve Gökhan Kodalak, ışık üzerine birer metin yazdı. Her yazar metninin Venedik projesiyle olan mesafesini kendisi belirledi.

Sanatçının ‘Oyuk ve Kırık Dökük: Bir Dünya Hâli’ başlıklı giriş metnindeki düzene göre sıralanan metinler birbirine Karamustafa’nın eskizleriyle bağlandı. Son olarak kitapta, sanatçının Venedik projesinin üretim sürecinde tuttuğu günceye ve anahtar kelimelere yer verildi.

İkinci kitapta, kitabın tasarımcısı Esen Karol’un bu yayına özel hazırladığı sorulara cevaben Gülsün Karamustafa tarafından kaleme alınan bir metin yer alıyor. Karol’un malzeme, kavramlar ve üretim biçimleri temelinde hazırladığı sorular aracılığıyla sanatçının önceki eserleriyle Oyuk ve Kırık Dökük arasındaki benzerlikler ve farklılıklar aktarılıyor. Karamustafa’nın akıcı aktarımı çokkatmanlı bir sürekliliği gözler önüne seriyor.

Sanatçının Venedik projesinin bağlayıcı sözü olarak gördüğü video işindeki görüntülerden üretilen afiş de bu iki kitabın arasında yerini alıyor.

Kitabın editörü Melis Cankara’ya göre “Bu, sanatçının hem yazdığı hem de okuyacağı bir kitap olarak hayal edildi. Gülsün Karamustafa hem kendi üretim sürecini hem de üretimin kendisini paylaşmaya bu kadar açık bir sanatçı olmasaydı böyle bir kitap yapmak da mümkün olmazdı.”

Kitaba metinleriyle katkıda bulunanlar: Ezgi Alkan, Ersin Altın, Sevince Bayrak, Melis Cankara, Hasan Cem Çal, Alev Erkmen, Furkan Keçeli, Gökhan Kodalak, Aren Kurtgözü, Emre Özgüder, Waseem Ahmad Siddiqui, İpek Yürekli
Türkçe ve İngilizce olmak üzere iki edisyonu bulunan kitabın Türkçesi İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV) tarafından, İngilizcesi İKSV ve Mousse Publishing ortaklığında yayımlandı.

Kitap, Minoa Pera ve Minoa Akaretler’den alınabiliyor. Kitabın İngilizce edisyonuna, bienalin açılışıyla birlikte, La Biennale kitapçılarından, Mousse web sitesinden ve Mousse dağıtımcılarından ulaşılabiliyor.

İstanbul Kültür Sanat Vakfı ve Türkiye Pavyonu
Venedik Bienali 60. Uluslararası Sanat Sergisi Türkiye Pavyonu, İKSV koordinasyonunda, T.C. Dışişleri Bakanlığı himayesinde, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı katkılarıyla, Türk Hava Yolları ana sponsorluğu ve havayolu partnerliğinde, SAHA Derneği’nin prodüksiyon ve yayın desteğiyle gerçekleştiriliyor. Türkiye Pavyonu, 21 destekçinin katkılarıyla Venedik Bienali’nin iki ana sergi alanından biri olan Arsenale’de 2014–2034 yılları arasında tahsis edilen mekânda yer alıyor.
2022-2024 Danışma Kurulu’nda Suna ve İnan Kıraç Vakfı Kültür ve Sanat İşletmesi Genel Müdürü Özalp Birol, Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Heykel Bölümü Öğretim Üyesi Nilüfer Ergin Doğruer, sanatçı İnci Eviner, küratör ve Fiorucci Art Trust Direktörü Milovan Farronato ve Sanat Dünyamız dergisi editörü, sanat yazarı Fisun Yalçınkaya yer alıyor.
Venedik Bienali 60. Uluslararası Sanat Sergisi
Adriano Pedrosa küratörlüğünde 20 Nisan–24 Kasım 2024 arasında (17, 18 ve 19 Nisan’da ön izleme) gerçekleştirilecek Venedik Bienali 60. Uluslararası Sanat Sergisi’nin teması Foreigners Everywhere / Yabancılar Her Yerde olarak açıklandı.